Ayasofya kararının ardından 'Trabzon'daki Ayasofya'dan endişelendiren örnek

AKP’nin Ayasofya Müzesi'ni camiye çevirme kararı tepki çekmeye devam ederken, alınan bu kararın tarihi yapıya geriye dönüşü olmayan zararlar vermesinden endişe ediliyor.

Sol.org'da yer alan habere göre, bundan 7 yıl önce Trabzon Ayasofya Müzesi’ni de benzer bir karar alarak camiye çeviren AKP, restorasyon, perde ve ayakkabılık gibi adımlarla tarihi yapıya telafisi olmayan zararlar vermişti.

Perdeyle açılmıştı

Trabzon’un Ayasofya Mahallesi’nde bulunan ve uzun süre müze olarak kullanılan Ayasofya, 52 yıl aradan sonra camiye çevrilmişti.

Mihrap ve minber yerleştirilen tarihi yapıda ilk namaz, 2013 yılının Haziran ayında kılınmış, namaz sırasında freskler perde ile kapatılmıştı.

Ancak burada durulmadı. Zaman içinde yerler tamamen halıyla kaplandı, yapının içindeki tarihi fresklerin tek biri bile görünmez kılındı.

Perdeyle kapatılan alan

Restorasyon skandalı

Perdeyle açılan, freskleri ve mozaikleri kapatılan Trabzon’daki Ayasofya Müzesi, bir de AKP’nin restorasyon saldırısına maruz kaldı.

AKP’nin restorasyon adı altında hazırladığı proje Mimarlar Odası’nın itirazı üzerine kesin olarak reddedilirken, bu ret kararına karşın başlatılan çalışamalar sırasında projeye onay veren başka bir karar çıkarıldı.

Söz konusu çalışmaların ardından Mimarlar Odası’ndan yapılan açıklamada, tarihi yapıya geriye dönüşsüz zarar verildiği vurgulandı.

Trabzon Ayasofya müzesinin tarihi

Trabzon Ayasofya Kilisesi, Trabzon Rum Pontus İmparatoru 1. Manuel Komnenos zamanında (1238-1263) inşa edildi. Fatih Sultan Mehmet’in 1461’de Trabzon’u fethinin ardından camiye çevrilen Ayasofya, 1. Dünya Savaşı yıllarında sırasıyla depo, hastane ve cami olarak kullanılmış.

1958 ile 1962 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Edinburg Üniversitesi’nin işbirliğiyle restore edilen tarihi yapı, 1964’ten sonra müze olarak ziyarete açılmış. Evliya Çelebi’nin önem verdiği yapılar arasında bulunan Ayasofya, Geç Bizans döneminin bir örneği. Binanın güney cephesinde Adem ile Havva’nın yaratılışı kabartma olarak anlatılıyor.

Güney cephedeki kemerin kilit taşı üzerinde Trabzon’da 257 yıl hüküm süren Komnenoslar’ın sembolü olan tek başlı kartal motifi bulunuyor. Hazreti İsa’nın doğumu, vaftizi, çarmıha gerilişi ve kıyamet gününün betimlendiği yapının ana kubbesinin alt kısmında, çok renkli mermerden yapılmış yer mozaiği bulunuyor. Fresklerde İncil’den alınmış konular işleniyor. Kubbedeki ana tasvir ise Hazreti İsa’nın tanrısal yönünü aksettiren Pantacrator İsa’dır. Bunun altında bir kitabe kuşağı, daha altta ise melekler frizi bulunuyor. Pencere aralarında 12 havari tasvir ediliyor.