Adana Barosu: Sağlıkçıları zorla çalıştırma genelgesi hukuka aykırı

Adana Barosu Sağlık Bakanlığının genelge ile sağlık personellerinin istifalarının yasaklanması ve izinlerinin iptal edilmesi hakkında açıklama yaptı: "Zorla çalıştırma, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, uluslararası hukuka ve Anayasa’ya aykırıdır.”

Yapılan yazılı açıklamada “Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge ile sağlık personellerinin istifalarının yasaklanması, yıllık izinlerinin ve ücretsiz izinlerinin iptal edilmesi, sağlık personellerinin “Zorla Çalıştırılması” anlamına gelmektedir. Zorla çalıştırma, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, Uluslararası Hukuka ve Anayasaya aykırıdır” ifadelerine yer verildi.

Zorla çalıştırma ve zorunlu çalışma ile ilgili mevzuattan bahsedilen açıklamada, “Esaretin Men'i Hakkında Mukavelename, Zorla ve Zorunlu Çalıştırmaya Dair 29 sayılı ILO sözleşmesi, Zorla ve Zorunlu Çalıştırmanın Yasaklanmasına Dair 105 sayılı ILO Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Medeni ve Siyasi Haklara Uluslararası Sözleşmesi, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi ve Avrupa Sosyal Şartı gibi çok sayıda uluslararası belgede yasaklanmıştır” denildi.

“HİÇ KİMSE ZORLA ÇALIŞTIRILAMAZ, ANGARYA YASAKTIR…”

Çalışmanın ya da hizmetin “rızasına aykırı” olarak gerçekleştirilmesi, hizmetin kendisinin söz konusu kişi için “kaçınılmaz bir zorluk” içermesi durumlarında Avrupa İnsan Hakları Komisyonu içtihatlarına göre zorla çalıştırma ve zorunlu çalışma ile ilgili ihlal kararları verildiği görüleceğinin ifade edildiği açıklamada şu ifadelere yer verildi,

“Anayasa’nın 18. maddesine göre ‘Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır…’ Öncelikle madde metninde yer alan ‘Hiç kimse zorla çalıştırılamaz.’ ifadesi AİHS’nin 4. maddesinde yer alan ‘Hiç kimseden zorla çalışması talep edilmeyecektir.’ ifadesi ile benzerlik taşımaktadır ve bu nedenle AİHS ile uyumludur. Anayasa’nın 18. maddesinin gerekçesinde ‘Çalışma, iş görme kişinin serbest iradesiyle yüklendiği bir faaliyet, diğer bir deyimle serbest iradeyle üstlenilen bir yüktür. Bu yükün kişiye zorla kabul ettirilmesi, kendisinin, iradesi dışında bir faaliyette bulunmaya mecbur bırakılması hem kişi hürriyetiyle bağdaşmayan bir husustur; hem de bu duruma sokulan kişi için bir eziyet teşkil eder. Bu nedenledir ki maddenin birinci fıkrası zorla çalıştırmayı yasaklamaktadır.’ Sağlık çalışanlarının istifalarının yasaklanması, yıllık izinlerinin ve ücretsiz izinlerinin genelge ile iptal edilmesi, Uluslararası Sözleşmelere ve Anayasa’ya aykırı Genelge ve KHK’lar ile hayatın çeşitli alanlarında köklü değişiklikler yapılmasının süreklilik kazandığının göstergesidir.

“BU UYGULAMA SAĞLIK ÇALIŞANLARI İÇİN EZİYET ETMEKTEN BAŞKA BİR AMACA HİZMET ETMEYECEKTİR”

Sağlık çalışanlarının sağlığını korumak için gerekli önlemlerin alınmadığı, özlük haklarının eksiksiz olarak kendilerine teslim edilmediği bu düzende; sağlık çalışanlarının istifalarının yasaklanması, yıllık izinlerinin ve ücretsiz izinlerinin iptal edilmesi Anayasaya göre kişi hürriyetinin ihlali anlamına gelmekle birlikte bu uygulama sağlık çalışanları için eziyet etmekten başka bir amaca hizmet etmeyecektir.

İçinde bulunduğumuz pandemi koşullarının tüm yükünü halka, özellikle de sağlık çalışanlarının omuzlarına yüklemek Sosyal Devlet anlayışı ile de bağdaşmamaktadır. Devlet, ivedi olarak gerekli önlemleri almalı, sağlık çalışanlarına düşecek yükü en aza indirgeyecek adımlar atmalı ve sağlık çalışanlarının özlük haklarını eksiksiz olarak teslim etmelidir. Aksi halde sağlık sisteminin çökmesi kaçınılmaz bir hal alacaktır.”