Test için neden kuyruklara ya da cüzdana mahkumuz?

Dr. Ergün DEMİR - Dr. Güray KILIÇ / Birgün - Salgın giderek ağırlaşmakta ve daha da kaygı verici hale gelmektedir. Her gün yeni enfekte kişi sayısı rekor kırmaya devam ederken, bize de artan kayıplarımızın üzüntüsünü yaşamak kalıyor.

Henüz spesifik bir tedavisi ve aşısı bulunmayan Covid-19 enfeksiyonunda tanı koymak ancak PCR testi ile mümkündür. Salgınla etkin mücadele için test kapasitesinin arttırılması ve testlere erişimin kolaylaştırılması gerekirken uygulanan algoritma vatandaşların test yaptırabilmesini zorlaştırılmış ve kısıtlama getirmiştir. Böylece kamu sağlık kurumlarında test yaptıramayan vatandaşları bu kez panik halinde yöneldiği özel sağlık kuruluşlarında test için belirlenen fahiş fiyatlar beklemektedir.

Vatandaşlar, salgının çok daha hızlı yayılmasından, hastalanınca yoğun bakımlarda yer bulamayacağından endişeli iken, diğer yandan PCR testi yaptıramadığı için tedirginler.

Test yaptırmak isteyen orta sınıf ve yoksul vatandaşlar bu soğuk havalarda hastane acil servis ve Covid poliklinikleri önünde uzun kuyruklarda saatlerce beklerken, parası olanlar ise özel sağlık kuruluşlarına yönelmektedir. Peki, bu duruma nasıl gelindi?

Covıd-19 testleri için yayımlanan kararları ve uygulamada yaşanan sorunları, vatandaşların neden mağdur edildiklerini; soru ve cevaplarla gerçekleri açıklamaya çalışacağız.

1-Sağlık hizmetlerinin bedel ve kapsamı nasıl belirleniyor, giderleri kim karşılıyor?

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yayımladığı Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ile finansmanını sağlayacağı sağlık hizmetlerinin bedellerini ve kapsamını belirlemekte ve bu tebliğ çerçevesinde sağlık giderleri karşılanmaktadır. SGK, sağlık hizmetlerini kamu veya özel sağlık hizmet sunucularından satın almaktadır. Bu satın alma karşılığı yapılan ödeme önceden imzalanan protokol/sözleşme ile yapılmaktadır.

Kamu sağlık hizmetleri ve sağlık turizmi, turistin sağlığı kapsamında sunulan sağlık hizmetleri fiyat tarifeleri usul ve esasları ise Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmekte ve yayımlanmaktadır.

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık giderleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanırken, ülkemizde geçerli herhangi bir sosyal güvencesi veya sağlık hizmetlerinden yararlanmada muafiyet kararı bulunmayan yabancı uyruklu hastaların sağlık giderleri ceplerinden yapılan ödemelerle karşılanmaktadır.

2-Sağlık Uygulama Tebliğinde Covid–19 testleri ne zaman tanımlandı?

09.05.2020 tarih ve 31122 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin; 5. Maddesinde; Covid-19 testleri tanımlanmış ve testlerin fiyat tarifesi belirlenmiştir. Ek-2B hizmet başı işlem puan listesine eklenen Covıd-19 testleri pandemi süresince tüm branşlar tarafından istenilmesi halinde test ücretlerinin SGK tarafından karşılanacağı belirtilmiştir. Bu madde geriye dönük 01.04.2020 tarihinden sonra geçerli sayılmıştır.

Pandemi sona ermediğine göre genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için istenen Covid-19 testlerinin ücreti Kurum’la sözleşmeli tüm sağlık kuruluşlarına SGK tarafından ödenmesi gerekmektedir.

3-2399 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararında Covid-19 test konusundaki kapsam nedir?

13.04.2020 tarihli ve 2399 sayılı Cumhurbaşkanı kararının eki; Koronovirüs hastalığı ile mücadele kapsamında Sağlık Bakanlığı tarafından temin edilerek dağıtımı yapılan kişisel koruyucu ekipman, testler, kitler, bu test ve kitlerin kullanılmasına ilişkin ekipman ve hastalığın tedavisinde kullanılmak üzere merkezi olarak temin edilen ilaçları kapsamaktadır.

Kararda hastanın uyruğuna, sosyal güvencesi olup olmadığına ve numunenin özel hastaneden veya kamu hastanesinden gönderilmiş olmasına bakılmaksızın test, kit, ilaç ve ekipmandan ücret alınmaması gerektiğini belirtmektedir.

4- Sağlık Bakanlığından PCR Testi için IBAN numarası verilmesi: Vatandaşlarımız nasıl turist sayıldı?

Başta Almanya olmak üzere AB üyesi ülkeler, Türkiye'den gelenlerden 48-72 saat öncesine ait Covid-19 PCR testi istemesi ile yurtdışına çıkışta bu testi yaptırmak zorunda olan vatandaşlara yönelik olarak Sağlık Bakanlığı, kamu sağlık kurumlarına gönderdiği bir yazı ile test bedeli olarak ‘TR70 0001 2009 4520 0005 0000 41 IBAN numarasına’ 110 TL yatırılması gerektiğini belirtmiştir. Yurtdışına çıkanlardan çok vatandaşlarımızdan test talebi gelince 29.07.2020 tarihinde Sağlık Bakanlığı sağlık turizmi ve turistin sağlığı kapsamında sunulan sağlık hizmetleri için (!) fiyat revizyonuna ihtiyaç duymuş ve kamu sağlık hizmetleri fiyat tarifesi güncellenmiştir. Bu kapsamda; Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile yabancı uyruklu kişilere aynı fiyat geçerli olacağı belirtilerek Reverse Transkriptaz PCR test bedeli 220 TL, (SARS-CoV-2) İzolasyonu işlem bedeli 30 TL olarak belirlenmiştir.

Sağlık Bakanlığı kamu sağlık hizmetleri fiyat tarifesine ‘’Kişilerin talepleri üzerine yapılacak olan Covid-19 RT PCR testleri’’ cümlesi ekleyerek test yaptırmak isteyen vatandaşlarımızı bu şekilde turist tarifesine koymuştur.

5-Özel sağlık kuruluşları vatandaşlardan PCR test için ücret alabilir mi?

25.06.2020 tarihinde Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından COVID-19 Tedavi Giderleri ve 2399 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı konulu Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğüne ve il sağlık müdürlüklerine gönderdikleri yazıda;

‘’Hastanın uyruğuna, sosyal güvencesi olup olmadığına ve numunenin özel hastaneden veya kamu hastanesinden gönderilmiş olmasına bakılmaksızın 2399 sayılı Karar kapsamındaki test, kit, ilaç ve ekipmandan ücret alınmaması gerekmektedir.

Sağlık Uygulama Tebliği’nde 9.4.2020 tarihli ve 31094 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan değişiklik tebliği ile acil hal tanımı; pandemi süresince pandemi olgularına yönelik tanı ve tedavileri kapsamaktadır. Bu nedenle sağlanan sağlık hizmetleri acil sağlık hizmeti olarak kabul edilir.” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu bağlamda genel sağlık sigortası hak sahiplerinin tedavi giderleri ile genel sağlık sigortası tescili olmakla birlikte prim ödeme gün sayısının yetersiz olması veya prim borcu bulunması nedeniyle sağlık hizmeti alamayanların koronavirüs tedavisine ilişkin giderler acil hal kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu’na fatura edilmelidir.

Ülkemizde geçerli herhangi bir sosyal güvencesi veya sağlık hizmetlerinden yararlanmada muafiyet kararı bulunmayan tedavi giderlerinin Kamu Sağlık Hizmetleri Fiyat Tarifesi hükümlerine göre faturalandırılması gerektiği’’ belirtilmektedir.

Kamu veya özel hiçbir hastane/ sağlık kuruluşu Covıd-19 testleri için hiçbir vatandaştan 2399 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ve 9.4.2020 tarihli Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine göre yasal olarak ÜCRET ALAMAZ.

PCR test ücreti ancak ülkemizde geçerli herhangi bir sosyal güvencesi veya sağlık hizmetlerinden yararlanmada muafiyet kararı bulunmayan yabancı uyruklu kişilerden ve GSS kapsamında olduğu halde sağlık hizmet bedelini kendisinin ödeyeceğini beyan eden kişilerden alınır.

6-SGK ve özel sağlık kuruluşları Cumhurbaşkanı kararını ve SUT hükümlerini uygulamamaktadır.

SGK salgının alev topuna döndüğü bu günlerde çifte standart uygulamaktadır. Mevcut mevzuata göre genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için istenen Covid-19 testlerinin ücreti tüm kamu sağlık tesisleri ve özel sağlık kuruluşlarına zaten SGK tarafından ödenmekte ya da ödenmesi gerekmektedir. Ancak özel sağlık kuruluşlarına gerek yoğun bakım pandemi bakım ücreti gerekse Covid-19 test ücretleri ancak hastanın PCR testi pozitifse ödenmekte, negatifse ödeme yapılmamaktadır.

Birçok özel laboratuvar ve sağlık kuruluşu Covid-19 test işlemlerini gelir kapısı haline getirerek kontrolsüz ve uygunsuz işlem yapabilmektedir. Vatandaşlardan 250- 500 TL arasında değişen miktarlarda PCR test ücreti alınmaktadırlar.

Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen ve 26.08.2020 tarihinde Özel hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği OHSAD sayfasında yayımlanan yazıda, Covid-19 PCR testi çalışan “özel sağlık kurumlarının gerek test ücreti için belirlenen fiyatın üzerinde ücret alındığı, bazı sağlık kuruluşlarımızın çalıştıkları test sonuçlarını sisteme kaydetmedikleri tespit edildiğini’’ belirterek durum itiraf edilmiştir.

7- Sağlık Bakanlığı, kontrol dışına çıkan durumu denetimi altında toparlayabilecek mi?

Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 28 Ekim 2020 tarihli Covıd-19 PCR Testi hakkında duyuruda; “Covid-19 PCR testi; yurt dışı seyahati yapacak olan kişilere (giden/gelen), profesyonel sporculara müsabaka öncesi olası şüphe ve taramalarında ve sadece Covid-19 hastalığı şüphesiyle başvuran kişilere, BSL-2 düzeyinde fiziki şartlara sahip olan ve Class II güvenlik kabini bulunan Genetik Hastalıklar Tanı/Değerlendirme Merkezleri ile kadrosunda enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji veya tıbbi mikrobiyoloji uzman hekimi bulunan sağlık kuruluşlarının Bakanlığımızca ruhsatlandırılmış Mikrobiyoloji laboratuvarları ve BSL-2 düzeyinde fiziki şartlara sahip olan ve Class II güvenlik kabini bulunan Tıbbi Biyokimya Laboratuvarlarında yapılabilecektir” demektedir. Sağlık Bakanlığı bu duyuru ile kontrol dışına çıkan durumu kendi hizmet sunumu ve denetimi altında toparlayabilmeye çalışmaktadır.

8- Hali hazırdaki mevzuata göre Covid-19 test ücreti ihlal durumunda izlenecek yol nedir?

Kamu veya özel hiçbir sağlık kuruluşu Covid-19 testleri için 2399 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ve 9.4.2020 tarihli Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine göre Covid-19 öntanı/tanılı hastalardan hiçbir suretle yapılacak herhangi bir işlem/ girişim /tetkik/tahlil için ilave ücret alamaz.

Genel sağlık sigortası hak sahipleri ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerden test ücreti, ilave ücret adı altında para istenmesi durumunda;

CİMER ve SGK İl müdürlüğüne şahıs ödemeleri bölümüne iletilmek üzere 13.04.2020 tarihli ve 2399 sayılı Cumhurbaşkanı kararının eki ve 9.4.2020 tarihli Sağlık Uygulama Tebliği hükümleri belirtilerek dilekçe yazmak ve dilekçeye sağlık kuruluşundan verilen fatura veya kredi kartı ekstresini ek olarak vermek gerekmektedir.

Sonuç Olarak;

AKP iktidarı, sorumluluğunu yerine getirmemektedir. Sermaye gruplarıyla karşı karşıya gelmekten salgının yayılması ve ölümlerin artması pahasına ısrarla kaçınmaktadır.

Yaşadığımız gerçeklik şudur; Maske gibi PCR testi ’de RANT kapısı haline getirildi.

Sağlık Bakanlığı, test yaptırmak isteyen tüm vatandaşları turist olarak görüp ’Kişilerin talepleri üzerine’’ cümle hilesiyle sağlık turizmi kapsamında kamu sağlık hizmetleri fiyat tarifesi üzerinden ücret istemektedir.

Oysa kamu sağlık hizmetleri fiyat tarifesinin genel uygulama ilkelerine göre 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında olan kişilere sunulan sağlık hizmetleri 5510 Sayılı Kanun ve ilgili mevzuatı hükümleri çerçevesinde yürütülür. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finansmanı karşılanmayan sağlık hizmetleri, Sağlık Hizmetleri Fiyat Tarifesi üzerinden fiyatlandırılır.

Covid-19 tanı testlerinin piyasanın insafına bırakılması, denetlenmemesi sonucu birçok laboratuvar ve sağlık kuruluşu Covid-19 test işlemlerini gelir kapısı haline getirerek kontrolsüz ve uygunsuz işlem yapmaktadır.

2399 sayılı Cumhurbaşkanı kararına ve SUT hükümlerine aykırı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu, özel sağlık kuruluşlarına gerek yoğun bakım pandemi bakım ücreti, gerekse Covid-19 test ücretini ancak hastanın PCR testi pozitifse ödemekte, negatifse ödeme yapmamaktadır. Bunun nedeni kamuoyuna açıklanmalıdır.

13.04.2020 tarihli 2399 sayılı Cumhurbaşkanı kararına ve 9.4.2020 tarihli Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine SGK ile özel sağlık kuruluşlarının uymaması acaba aralarında “yoğun bakım pandemi bakım ve PCR test ücreti için adres olarak vatandaşın cebini gösteren’’ zımni bir anlaşma mı var sorusunu akla getirmektedir.

Test yaptırmak isteyen orta sınıf ve yoksul vatandaşları bu soğuk havalarda hastane acil servis ve Covid poliklinikleri önünde uzun kuyruklarda saatlerce bekleten, parası olanları özel sağlık kuruluşlarına yönelten, Covid-19 testlerini piyasanın insafına terk eden AKP politikası kabul edilemez.

Kaynak

29.07.2020 tarih Kamu Sağlık Hizmetleri Fiyat Tarifesi Güncellenmesi.
https://tig.saglik.gov.tr/TR,67390/kamu-saglik-hizmetleri-fiyat-tarifesi-guncellenmistir.html(Erişim 21.11.2020)
09.05.2020 tarih ve 31122 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ
https://www.resmigazete.gov.tr/09.05.2020 (Erişim 21.11.2020)
SUT EK-2B Hizmet Başı İşlem Puan Listesi Sıra 6420
C:\Users\HP\Downloads\2020.06.16-degisiklik+tebligi+islenmis+guncel+2013+sut (1).zip\2020.06.16-Değişiklik Tebliği İşlenmiş Güncel 2013 SUT\EK-2 LİSTELERİ (Erişim 21.11.2020)
13.04.2020 tarihli ve 2399 sayılı Cumhurbaşkanı kararının eki, Sayfa 25.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/04/20200414.pdf (Erişim 21.11.2020)
OHSAD PCR Testi Veri Girişleri Hakkında Önemli Duyuru
https://ohsad.org/pcr-testi-veri-girisleri-hakkinda-onemli-duyuru/ (Erişim 21.11.2020)
Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü Finansal Analiz ve Faturalandırma Dairesi Başkanlığı COVID-19 Tedavi Giderleri ve 2399 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı Hakkında
https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/Eklenti/37729/0/covid-19tedavigiderlerive2399-sayilicumhurbaskanikararipdf.pdf (Erişim 21.11.2020)
Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü 28.10. 2020 tarih Covid-19 PCR Testi hakkında duyuru
https://ohsad.org/saglik-bakanligi-saglik-hizmetleri-genel-mudurlugu-tarafindan-covid-19-pcr-testi-hakkinda-duyuru-yayinlandi/ (Erişim 21.11.2020)