Tren faciasına neden olan ihmaller

UĞUR ŞAHİN/BİRGÜN- Tekirdağ’ın Çorlu ilçesinde yaşanan tren kazasında 24 kişi hayatını kaybederken gözler kazada yaşanan ihmallere çevrildi. Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan, “En son yılda bir kez yapılması gereken kontroller nisan ayında, yakın bir zamanda yapılmış” dedi, ardından da kazayı yoğun yağışa bağladı. Bakanlık’tan yapılan açıklamada da “Kazanın aşırı yağmur yağışları nedeniyle menfez ile ray arasındaki toprağın boşalması nedeni ile meydana geldiği tespit edilmiştir” denildi. Ulaştırma Bakanlığı’nın açıklaması itiraf niteliği taşısa da, gerçekler Bakan Arslan’ın ifadelerini yalanlıyor. TMMOB Meteoroloji Mühendisleri Odası, bölgedeki yağışının beklemeyen bir yağış olmadığını kaydetti. ‘İhmal zinciri’nin neden olduğu kazanın yaşandığı yer ve hat ise oldukça dikkat çekici. Kazaya neden olan ihmaller şöyle:

1 - İki yıl önce yenilenmişti: Facianın yaşandığı söz konusu tren hattı, 20 Ekim 2015’te üç yıl süren yenileme çalışmaları sonrasında açıldı. Hatta ilişkin bakım kararı, 2012 yılında alındı ve çalışmaların 10 ay sürmesi planlandı. Fakat çalışma, tahmin edilenden uzun sürdü, 1 Kasım’daki seçimler öncesi hattın açılışı yetiştirildi. Törene katılanlar arasında AKP Tekirdağ Milletvekili Ayşe Doğan da yer alıyordu. Ancak hat, yenilenmenin ardından kısa süre içerisinde çöktü.

2 - Bakım ihalesi iptal edilmiş: Kazanın meydana geldiği tren yolunun bakımı için Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD) 1. Bölge Malzeme Müdürlüğü, 11 Haziran tarihinde yeniden ilan verdi ve 6 Temmuz’da yapılacak olan ihaleyi duyurdu. Ancak tren yolundaki bakımın yapılması için çıkılan ihale, seçimden 3 gün önce yani 21 Haziran’da iptal edildi. Konuya ilişkin resmi bir açıklama yapılmasa da, gerekçenin ödenek emrinin çıkmaması olduğu öğrenildi.

3 - Duvarlar usulüne uygun yapılmamış: Afet ve benzeri durumlara karşı yapılması gereken duvarlar, bölgede usulüne uygun yapılmadı. Facianın ardından mühendislik uygulamalarının dikkate alınmadığı görülürken, toprak dolgu yapılması faciaya davetiye çıkardı. Zeminin ve hattın üzerinden geçeceği menfezin boyutlandırılması yapılırken; iklim şartları ve arazinin durumu da dikkate alınarak gerekli olan güçlendirme işleminin yapılması gerekiyordu.

4 - Yol bekçileri kaldırıldı: TCDD Yapım ile TCDD Taşımacılık daireleri 2016’da ayrıldı. Bunun sonucunda şartname kriterleri, yüklenici firmaların insafına bırakıldı. 2013’e kadar demiryolu güzergâhlarında çalışan yol bekçilerinin maliyet kapsamında işlerine son verildi. Bu yüzden de günlük rutin kontroller yapılamadı. Eğer yol bekçileri çalışıyor olsaydı, faciaya neden olan detaylar ortaya çıkmış olacaktı ve tren seferi yapılmayacaktı.

5 - Denetimler özel şirketlere verildi: AKP hükümetinin yıllardır uyguladığu özelleştirme politikası ile birlikte denetim, TMMOB gibi meslek odalarından alınıp, özel şirketlere verildi. Denetimin yapılmaması da kazaya davetiye çıkartan faktörlerden birisi.

UNITEK VE TUR İNŞAAT ORTAKLIĞI

Kısa bir süre önce Unitek İnşaat ile Tur İnşaat ortaklığında gerçekleştirilen projeyle yenilenen tren hattında yaşanan kaza, ortaya bir dizi soru işaretini çıkardı: “Yenileme çalışması sırasında zemin etüdü düzgün yapıldı mı?”, “Sürekli yoğun yağış alan bölgede riskler öngörülerek, gerekli bakım ve denetimler yapıldı mı?”, “Yenileme ihalesinde gerekli şartlar yerine getirildi mi?” Unitek isimli firmanın internet sitesinde, Çorlu’daki facianın gerçekleştiği hattan bütününe ‘tamamlanan projeler’ arasında yer verildi. Unitek, daha sonra ise internet sitesinde değişiklik yaparak, kazanın 162’nci kilometrede gerçekleştiğini ve kendilerinin 110’uncu kilometreye kadar olan bölgede çalışma yaptığını iddia etti. Sabah saatlerinde Unitek İnşaat’tan yapılan açıklamada da, kendilerinin çalışma yaptığı bölgede herhangi bir sorunun bulunmadığı öne sürüldü.

Yandaşlardan biri

Fakat Unitek isimli firmanın geçmişte gerçekleştirdiği faaliyetler oldukça dikkat çekiyor. Firmanın internet sitesinde yer alan bilgilere göre, şirket, “Sirkeci-Uzunköprü Demiryolu İnşaatı”, “İstanbul-Ankara Yüksek Hızlı Tren Hattı projesinde heyelan önlemeye yönelik işler”i tamamlamış olarak görülüyor. Şirket; 3. Havalimanı Akaryakıt Terminali, Çanakkale Köprüsü Açık Deniz Köprü Kazıklarının Çakımı, Arifiye-Pamukova 2. Demiryolu Hattı projesini üstlenmiş durumda. Böylece firmanın kamu ihalelerini alan ‘yandaş’ firmalardan biri olduğu açıkça görülüyor. Unitek isimli firma ile ortak iş yapan Tur İnşaat’ın sitesinde ise Uzunköprü-Halkalı-Çerkezköy istasyonlarının 38 ile 56, 74 ve 96 kilometresi arasında ‘altyapı iyileştirmesi inşaatı’ yaptığı görülüyor.