Tarihçi Mustafa Armağan: Montrö Sözleşmesi bal gibi feshedilir, topunuz gelin

Tarihçi Mustafa Armağan, Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne ilişkin "Madde 28'e göre bal gibi feshedilir. Önünde bir engel yok" dedi.

Armağan, Twitter'da şunları yazdı:

"Emekli amiraller Montrö'yü de okumamış. Madde 28'e göre bal gibi feshedilir. Öyle mantıksız bir sözleşme ki, tadilini zorlaştırıyor ama feshine kapıyı sonuna kadar açıyor. Madde 28 '20 yıl dolunca taraflardan biri FESİH İHBARNAMESİ gönderirse 2 yıl içinde fesholunacaktır' diyor. Madde 28'i Öztürkçe'ye çevireceğim diye bulanıklaştırılmış ama anlaşılabiliyor. Süre 20 yıl, 20 yıl içinde fesih ihbarnamesi yapılmamışsa sonrasında sona erdirme (fesih) ön-bildirimi (ihbarnamesi) herhangi bir zamanda yapılabilir. Fransa'ya yapılacak, o da ilgili taraflara bildirecek.

Türkiye Cumhuriyeti de Montrö Sözleşmesi'nde akit (imzacı) devletlerden biri olarak 28. maddeye binaen Montrö'nün feshini istediğine dair ihbarnameyi Fransa'ya gönderecek ve Montrö'nün fesih süreci başlayacaktır. Bu kadar. Önünde bir engel yok. Yeter ki çıkarımıza olsun. Topunuz gelin. Amerika Birleşik Devletleri'nin Montrö Sözleşmesin'de imzası yoktur ve taraf değildir."

Ne olmuştu?

TBMM Başkanı Şentop'un bir gazetecinin "Cumhurbaşkanı 'Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nden çekildim, Montrö'yü tanımıyorum, feshettim' diyebilir mi?" sorusuna, "Yapabilir. Mümkün-muhtemel arasında fark var. Yeterli miktar yoğurt bulursanız, Marmara Denizi'ni de karıştırırsanız, ayran yapmak mümkündür" şeklinde yanıt vermesi kamuoyunda "Montrö'nün tartışmaya açıldığı" tartışmalarını gündeme getirdi.

Konuyla ilgili 103 emekli amiral imzasıyla, Şentop'un sözlerine ve Deniz İkmal Komutanı Tuğamiral Mehmet Sarı'nın "takke ve cübbe" giydiği bir fotoğrafının basına yansımasına ilişkin olarak ortak bir bildiri yayımlamıştı.

Bildiride "Montrö; sadece Türk Boğazlarından geçişi düzenleyen bir sözleşme değil, Türkiye'ye İstanbul, Çanakkale, Marmara Denizi ve Boğazlardaki tam egemenlik haklarını geri kazandıran, Lozan Barış Antlaşmasını tamamlayan büyük bir diplomasi zaferidir" denilirken, Tuğamiral Sarı'nın görüntülerine ilişkin olarak da "Kabul edilemez nitelikteki bazı görüntüler, haber ve tartışmalar ömrünü bu mesleğe adamış bizler için çok derin bir üzüntü kaynağı olmuştur" ifadesi kullanılmıştı.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun bildiriye "Haddinizi bilin" sözleriyle tepki gösterirken, TBMM Başkanı Şentop da bildiri için "darbe çağrışımlı" nitelemesi yapmıştı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay da bildiriye imza atan isimleri 'Millet İradesini ve Recep Tayyip Erdoğan'ın dik duruşunu hazmedemeyen darbe seviciler' olarak nitelendirirken, "Bugün de her platformda gerekli cevap en net şekilde verilecektir. Göze alabilene, hodri meydan" demişti.

İktidar cephesinden sert sözlerle karşılanan bildiriyle ilgili, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, soruşturma başlatmıştı.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı aralarında Cem Gürdeniz, Mustafa Özbey ve Kadir Sağdıç'ın da bulunduğu 'Montrö bildirisi'nde imzası olan 10 emekli amiralle ilgili gözaltı kararı aldı. Emekli amirallerin evlerinde arama başlatıldı. Dört amirale de 3 gün içinde emniyete müracaat etmeleri için tebligat yapıldı.