Erdoğan’ın Berfo Kırbayır’a verdiği söz gerçekleşmedi: Dosya zamanaşımından kapatıldı

Yargıtay, Cemil Kırbayır’ın 12 Eylül 1980 darbesinden sonra gözaltında kaybedilmesi ile ilgili olarak 2014 yılında yeniden soruşturma açılmasını sağlayan Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararını bozdu.

Kırbayır dosyası zamanaşımından kapatıldı. Dönemim Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumartesi Anneleri'nden Berfo Kırbayır'a olayın araştırılması için söz vermişti.

Kısa Dalga’dan Kemal Göktaş’ın haberine göre, Daire, 1980’de işlenen suçla ilgili zamanaşımının 2002 yılında dolduğu gerekçesiyle Adalet Bakanlığı’nın “kanun yararına bozma” talebini yerinde buldu.

Yargıtay, kamu görevlilerinin işlediği öldürme suçlarında zamanaşımı işlemeyeceğine ilişkin 2004 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile 12 Eylül döneminde işlenen suçlarla ilgili dokunulmazlık sağlayan Anayasa’nın geçici 15. Maddesinin kaldırılmasına ilişkin 2010 Anayasa değişikliğinin dosyanın zamanaşımına girmesine engel oluşturmayacağını savundu. Böylece, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Cemil Kırbayır’ın annesi Berfo Kırbayır’a verdiği söz de gerçekleşmemiş oldu.

2014 yılında Kırbayır dosyasını yeniden açan bu karardan sonra soruşturmayı yürütmekle görevli Kars Başsavcılığı ise faillerin yargılanması için hiçbir adım atmadığı gibi Adalet Bakanlığı’na başvurarak zamanaşımı nedeniyle dosyanın kapatılması için kanun yararına bozma yoluna gidilmesini istedi. Adalet Bakanlığı, 25 Şubat 2020’de, Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararının “kanun yararına bozulması” talebiyle Yargıtay’a başvurdu. Yargıtay 8. Ceza Dairesi de 26 Ekim 2020 tarihini taşıyan kararı ile Bakanlığın bu talebini kabul etti.

Daire’nin kararında Türk Ceza Kanunu’ndaki “sanık lehine hükmün uygulanacağı” kuralına göre 2004 yılında yürürlüğe giren Anayasa değişikliğinin Kırbayır dosyasındaki şüphelilerin aleyhine zamanaşımını kaldırmayacağı savunuldu.

Kararda ayrıca, 2010 yılındaki Anayasa değişikliğine ilişkin olarak da yürürlükten kaldırılan geçici 15. maddenin kolluk güçlerini kapsamadığı, dolayısıyla Kırbayır dosyasındaki şüphelilerin eylemlerine ilişkin zamanaşımı süresinin de suçun işlendiği tarihte işlemeye başladığı ve 2002 yılında dolduğu savunuldu. Kararda “Yasal değişikliğin yapıldığı 12 Eylül 2010 tarihinden itibaren zamanaşımı süresinin işlemeye başladığının kabul edilmesinin, hukuki öngörülebilirlik ve hukuk devleti ilkelerine aykırı” olduğu savunuldu.

Yargıtay bu gerekçelerle Ardahan Ağır Ceza Mahkemesi’nin Kırbayır dosyasının yeniden açılmasını sağlayan kararını bozdu. Böylece 2002 yılına kadar şüphelilerin bulunması için hiçbir işlem yapılmayan, 2014 yılından sonra yeniden açılan dosya, Adalet Bakanlığı’nın talebi ve Yargıtay’ın kararıyla tekrar kapatılmış oldu.

Yakınları gözaltında kaybedilen Cumartesi Anneleri’nin sembol isimlerinden Berfo Ana, 2011 yılında dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Başbakanlık’ta kabul edilmişti. Erdoğan’ın bu görüşmeden sonra verdiği talimatla TBMM’de kurulan Alt Komisyon’un hazırladığı raporda, Cemil Kırbayır’ın gözaltına alındıktan sonra öldürüldüğünü tespit etti. Raporda Kırbayır'ın Göle'deki Dede Korkut Eğitim Enstitüsü'nde işkencede öldürülüp cesedinin yok edildiği, işkencecilerin Kırbayır'ın yanı sıra Oruç Korkmaz, Turan Sağlam ve Mahmut Kaya adlı gençleri de öldürdükleri belirlendi.

Meclis Komisyonu’nun bu raporuna rağmen Kırbayır dosyası Yargıtay kararı ile kapatılmış oldu.