Yargı paketinden 'ak'lama çıktı: Cinsel suçlarda tutuklama zorlaşıyor

AKP'nin önümüzdeki hafta Meclis’e sunmayı planladığı 32 maddelik yeni yargı paketinde (4. yargı paketi) yer alacak düzenlemeler netleşti.

Milliyet’ten Ayşegül Kahvecioğlu'nun haberine göre, yapılacak düzenlemelerle “etkin pişmanlık” hükümleri vergi suçları için de uygulanacak. Kişi, vergi cezasına yönelik yargısal süreç başlamadan önce etkin pişmanlıktan yararlanırsa cezasını yüzde 50; yargısal süreç başladıktan sonra yararlanırsa yüzde 25 indirimli olarak ödeyecek. Hakkında “konutu terk etmeme tedbiri” kararı verilen bir kişinin evde geçirdiği her iki gün; bir gün sayılarak mahkumiyetinden düşülecek. Yurt dışına çıkış yasağı gibi adli kontrol düzenlemeleri en geç 4 ayda bir gözden geçirilecek. Kişinin adli kontrolde geçireceği sürelere de 2 yıl sınırı getiriliyor. Yeni yargı paketi mağdura iddianame gönderilmesi gibi kritik düzenlemeler de içeriyor.

Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında yapılan toplantıda yeni yargı paketine son şekli verildi. AKP tarafından önümüzdeki hafta Meclis’e sunulması beklenen 32 maddelik pakette yer alan önemli düzenlemeler özetle şöyle:

‘Pişmanlık’ indirimi

- Etkin pişmanlık hükümleri vergi suçları için de uygulanacak. Mevcut yasada da yer alan, “etkin pişmanlık” hakkı, ancak suçun işlendiğinin kamu makamlarınca öğrenilmesinden önce mümkün olabiliyor; suç konusu fiil kamu makamlarının bilgisine girdikten sonra kişi “pişmanlık” hükümlerinden faydalanamıyor. Getirilecek yeni düzenleme ile kişi suç konusu fiilin cezasına yönelik yargısal süreç başlamadan önce etkin pişmanlıktan yararlanırsa cezayı yüzde 50; yargısal süreç başladıktan sonra yararlanırsa yüzde 25 indirimli olarak ödeyecek.

- Sulh ceza mahkemelerinin tutuklama ve adli kontrol kararlarına, “dikey denetim” getirilecek. Yani sulh ceza mahkemelerini artık sulh ceza mahkemeleri değil asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri denetleyecek.

- Kredi kartı aracılığıyla dolandırıcılık suçlarından açılan davalarda “yetkisizlik” kararlarının önüne geçebilmek için bu tür davalarda mağdurun bulunduğu yer mahkemesi yetkili olacak.

- Kişilerin ifadeye çağrılmasında, çağrı kağıdının yanı sıra elektronik posta, SMS, faks gibi yöntemler de kullanılacak.

- Mağdura, müşteki olduğu dosyadan duruşmaya çağrılırken çağrı kağıdının yanı sıra açılan davanın iddianamesi de gönderilecek.

- İfade vermek için mesai saatleri dışında herhangi bir yerde yakalanan kişiye “taahhütte bulunması” halinde bir defaya mahsus süre verilecek. Taahhüdünü yerine getirmeyen kişilere bin TL ceza kesilecek.

Katalog suçlarda somut delil şartı

- Katalog suçlardan yapılacak tutuklama için somut delil şartı aranacak. Böylece; “soykırım, insanlığa karşı suçlar, göçmen kaçakçılığı, insan ticareti, kasten öldürme, silahla nitelikli yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama, işkence, cinsel saldırı, çocuğun cinsel istismarı, hırsızlık, yağma, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, suç işlemek için örgüt kurma, devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma, düşmanla işbirliği yapma, devlete karşı savaşa tahrik, askeri tesisleri tahrip ve düşman askeri hareketleri yararına anlaşma, düşman devlete maddi ve mali yardım, anayasayı ihlâl, cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı, yasama organına karşı suç, hükümete karşı suç, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne karşı silahlı isyan, devlet güvenliğine veya anayasal düzene karşı suçları işlemek amacıyla örgüt kurma ve bu örgütlere silah sağlama, silah kaçakçılığı, bankacılar tarafından işlenen zimmet suçu, kaçakçılık, tarihi eser kaçakçılığı, izinsiz araştırma, kazı ve sondaj, kasten orman yakma, tehlikeli bazı belirli maddelerle veya yüzünü örtmek suretiyle toplantı ve yürüyüşe katılma, toplantı ve gösteri yürüyüşü sırasında yasadışı örgütlere ait bazı belirli simgeleri kullanma, terör örgütü propagandasına dönüştürülen toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde kimlik gizlemek amacıyla yüzü gizleme” gibi suçlarda tutuklama için bundan böyle makul şüphe yeterli olmayacak.

‘Cübbesiz duruşma’ tekliften çıkarıldı

İnsan Hakları Eylem Planı’nda yer alan ve pakete eklenmesi düşünülen “çocuk mahkemelerinde görev yapan hâkim, savcı ve avukatların ‘cübbesiz’ olarak duruşmalara katılmasına” yönelik düzenleme tekliften çıkarıldı. Düzenlemenin “cübbesiz duruşmaların suça sürüklenen çocukların yargının otorite ve caydırıcı gücünü görmesini engelleyebileceği” gerekçesiyle tekliften kaldırıldığı ifade ediliyor.

Adli kontrole iki yıl sınırı

- Mevcut yasada, hakkında “konutu terk etmeme tedbiri” kararı verilen bir kişinin evde geçirdiği süre, hapis cezasından mahsup edilemiyordu. Yeni düzenleme ile kişinin evde geçirdiği her iki gün; bir gün üzerinden mahkumiyetten düşülecek.

- Yurt dışına çıkış yasağı gibi adli kontrol düzenlemeleri en geç 4 ayda bir gözden geçirilecek.

- Kişinin adli kontrolde geçireceği sürelere 2 yıl sınırı getirilecek.

Lekelenmeme hakkı

- Beraat kararı verilmesi halinde tespit ve dinlemeye ilişkin kayıtlar imha edilecek.

- Lekelenmeme hakkı çerçevesinde sanıkla ilgili sadece iddiaya ilişkin deliller iddianameye konulacak.

- Avukatların vekili ile görüşmesi, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürecek somut varlıkların bulunması halinde bekletilebilecek.

- İdareye yapılan başvurularda idarenin cevap verme süresi 60 günden 30 güne indirilecek.

‘Boşanmış eş de kapsama alınıyor’

- Eşe karşı işlenen suçlarla ilgili kanunda öngörülen cezayı artıran sebepler, boşanmış eşi de kapsayacak şekilde genişletilecek. Eziyet, işkence, kasten öldürme ve kasten yaralama suçlarının boşanılan eşe karşı işlenmesi “nitelikli haller” arasına dahil edilecek. Boşandığı eşini öldürenler ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile yargılanacak.