ABD ile aramızdaki krizin nedeni sadece Brunson değil
Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın başkanlığındaki heyet, başta Papaz Andrew Brunson krizi olmak üzere bir dizi sorunu çözmek için ABD’ye gitti.
Zeynep GÜRCANLI / SÖZCÜ - Türk heyetini, zorlu bir müzakere süreci bekliyor.
Türkiye ile ABD arasında, Washington yönetiminin iki bakana yaptırım uygulamasına kadar varan krizi/krizleri çözmek üzere 9 kişilik bir Türk heyeti ABD'ye gitti. Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal'ın başkanlığındaki heyette, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı'ndan da yetkililer bulunuyor. Ancak ABD ile ilişkilerde yaşanan kriz sayısı çok fazla olduğundan, Türk heyetini Washington'da çok zor bir müzakere süreci bekliyor. İşte ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı John Sullivan ile görüşecek heyetin çantasındaki konular:
– TUTUKLU ABD VATANDAŞLARI: 15 Temmuz sonrasında ilan edilen OHAL kapsamında tutuklananlar arasında ABD vatandaşları, çifte vatandaşlar ve ABD Konsolosluğu'nda çalışan iki Türk vatandaşı da bulunuyor. Papaz Andrew Brunson'ın halen ev hapsinde olmasını “kabul edilemez” olarak nitelendiren ABD yönetimi, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nauert aracılığıyla el artırdı. Nauert, sadece Brunson'ın değil, Türkiye'de tutuklu tüm ABD vatandaşları ile konsolosluk görevlilerinin de salıverilmesini masaya “şart” olarak koydu.
– 2 BAKANA YAPTIRIM: Brunson krizi çerçevesinde ABD, İçişleri Bakanı Soylu ve Adalet Bakanı Gül'ü, yaptırım listesine aldı.
– GÜMRÜK VERGİLERİ: ABD'nin tüm dünyadan aldığı ithal çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 gümrük tarifesi uygulanması kararının ardından, Türkiye de ABD'den ithal ettiği 22 ürüne yaklaşık 260 milyon dolarlık gümrük vergisi koyacağını resmen Dünya Ticaret Örgütü'ne bildirmişti. ABD bunun üzerine, Türkiye'yi ‘tercihli ticaret sistemi'nden çıkarabileceğinin işaretini verdi. ABD Ticaret Bakanlığı, Türkiye'den gümrüksüz gelen malların incelemeye alındığını, bunların yıllık gümrük vergisi değerinin 1.6 milyar dolar olduğunu resmen açıkladı.
– HALKBANK KRİZİ: Halkbank eski Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla'nın New York'ta yargılanıp hapis cezasına çarptırıldığı davanın ardından gözler, ABD Hazine Bakanlığı'nın Halkbank'a çıkaracağı, milyar dolarlarla anılan para cezasının ne zaman verileceğini ve tam rakamının ne olacağına kilitlenmiş durumda. ABD'ye giden heyet, bu para cezasının olabildiğince az olması için çaba harcayacak.
– F-35 KRİZİ: ABD Kongresi'nden Türkiye'nin projenin başından beri içinde olduğu F-35 savaş uçakları konusunda yaptırım kararı çıktı. Kongre kararında, hem ABD vatandaşlarının tutuklanmaları, hem de Rusya'dan alınacak S-400 füzeleri konusunda Trump yönetiminden rapor isteniyor. Raporlar tatmin edici oluncaya kadar da, F-35'lerin Türkiye'ye gönderilmesinin durdurulması kararda yer alıyor.
– ULUSLARARASI KURULUŞLARDA YAPTIRIM: ABD Kongresi IMF, Dünya Bankası gibi kuruluşların Türkiye ile olan her türlü proje, eğitim, kredi işbirliğini durdurmasını istiyor.
– İRAN'A YAPTIRIM: ABD'nin İran'a yaptırımlarının ilk bölümü bu hafta başladı. Ancak Türkiye'yi asıl etkileyecek olan, ABD'nin İran'dan doğalgaz ve petrol alanında işbirliği yapan yabancı şirketlere de yaptırım uygulama kararı, kasım ayında yürürlüğe girecek. ABD, İran'a daha önce uyguladığı yaptırımlarında, komşu ülkesıfatıyla Türkiye'ye ayrıcalık uygulamıştı. Ancak Washington kasımda başlayacak olan yaptırımlarda, Türkiye'ye ayrıcalık vermeyeceğini açıkladı.
– SURİYE: ABD, Türkiye'nin itirazlarını dikkate alarak PKK kontrolündeki Menbiç'in dış sınırlarında TSK'nın devriye gezmesine yeşil ışık yakmıştı. Ancak Menbiç merkezindeki PKK kontrolü konusunda adım atılmadı.
