Erdoğan ve Nebati doğru mu söylüyor; Ne dövizden kaçış yaşandı ne de Türk lirası mevduatı arttı

GERÇEK GÜNDEM – SAMİ MENTEŞ

Tarih: 20 Aralık 2021

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kabine toplantısı sonrası yükselen döviz kurlarına karşı alınan önlemleri açıkladı.

Erdoğan, ekonomide uygulanacak yeni modeli şöyle duyurdu:

“Vatandaşımızın bankadaki TL varlığını, mevduat kazancı kur artışından yüksekse bu getiriyi elde edecek. Kur getirisi mevduat kazancının üstünde ise aradaki fark doğrudan vatandaşımıza ödenecek. Bu kazanç stopaj vergisinden muaf tutulacak."

Erdoğan'ın açıklamasından önce 18,36 seviyesine kadar yükselen dolar/TL kuru, açıklamanın ardından 12,3'e kadar geriledi.

Erdoğan'ın açıklamalarının ardından Habertürk kanalında konuşan Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Erdoğan'ın açıklamalarından sonra birkaç saat içinde 1 milyar dolar satıldığını söyledi.

“VATANDAŞ YARIŞA GİRDİ”

Tarih: 24 Aralık 2021

Cumhurbaşkanı Erdoğan, dört televizyonun ortak yayınında "Programın açıklanmasından beri Türk lirası mevduatlar bugün saat 15.00 itibarıyla 23,8 milyar liranın üzerinde arttı ve ivmelenerek artmaya da devam ediyor” bilgisini verdi.

Tarih: 29 Aralık 2021

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, katıldığı bir televizyon programında, “Yeni kur korumalı TL mevduatı”nın yansımalarını anlattı. Nebati, kendisinden emin ve iddialı bir şekilde, "Vatandaş bir yarışa girdi ve dövizini bozdurmak için ellerinden gelen gayreti gösterdiler” dedi.

Siyasilerden gelen açıklamalar yeni modelin istenileni verdiğini gösteriyordu.

DÖVİZ MEVDUATLARI ARTTI

Peki, gerçek ne?

CHP TBMM Grup Ekonomi Danışmanı Önder Doğan’ın, hazırladığı raporda 20 - 28 Aralık günlerinde mevduatlarda yaşanan değişim, BDDK’nın günlük bültenlerinden alınan veriler derlenerek aktarıldı.

Buna göre; ‘Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat’ açıklamasının yapıldığı günden bu yana bankalardaki döviz mevduatları azalmak bir yana arttı.

Rapora göre; 17 Aralık Cuma günü 260 milyar dolar olan bankalardaki toplam döviz mevduatları, 28 Aralık’ta 260,2 milyar dolara yükseldi.

RAKAMLAR AÇIKLAMALARI DOĞRULAMIYOR

Kur korumalı mevduattan sadece gerçek kişilerin yararlanacağı söylenmişti. Gerçek kişilerin döviz mevduatı 17 Aralık – 28 Aralık günleri arasında sadece 146 milyon dolar azaldı.

Önder Doğan bu azalmayla ilgili “Ki bu Euro/dolar paritesindeki değişimden bile kaynaklanmış olabilir” uyarısında bulundu.

Ticari kuruluşlar ve resmi kuruluşların döviz mevduatı ise 773 milyar dolar arttı.

Mevduatlara ilişkin bu veriler, Türkiye Bankalar Birliği Başkanı’nın ‘ilk gece 1 milyar dolar’ ve İş Bankası Genel Müdürü’nün, ‘20 Aralık akşamı ve 21 Aralık öğlene kadar 1 milyar 750 milyon dolar satıldığına’ ilişkin açıklamalarını da doğrulamıyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin “Vatandaşlar döviz bozdurmak için kuyruğa girdi” iddialarının ise hiçbir doğruluk payı olmadığını gösteriyor.

Erdoğan ile Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ise, Kur Korumalı Mevduat açıklamasından sonra Türk lirası mevduatların milyarlarca lira arttığını söyledi. BDDK’nın verileri bu bilgileri de doğrulamıyor.

MEVDUATLARIN SON DURUMU

Aksine 17 Aralık – 28 Aralık günleri arasında bankalardaki toplam Türk lirası mevduatlar 23 milyar lira azaldı. 17 Aralık -28 Aralık günleri arasında; gerçek kişilerin Türk lirası mevduatlarında 15 milyar liralık, ticari ve resmi kuruluşların Türk lirası mevduatlarında da yine 8 milyar liralık azalma oldu.

CHP Grup Danışmanı Önder Doğan’ın hazırladığı raporda; "BDDK’nın verileri Türk lirasına dönüş yaşanmadığını, kurda yaşanan düşüşün de vatandaşın döviz satışından değil, kamu bankalarının döviz satışından kaynaklandığını açıkça gösteriyor” bilgisi yer aldı.