Tarihi tesadüf; Dünyanın gözü Karadeniz’deyken Montrö’yü savunan amiraller ifade verdi

Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı operasyon, boğazların durumunu yeniden tartışmaya açtı.

Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar, çeşitli aralıklarla yaptığı açıklamada, Montrö Sözleşmesine vurgu yaptı. Bodnar, "Savaşın fiili halden öteye geçip geniş bir işgal ya da Ukrayna'ya karşı askeri bir adıma dönüşmesi durumunda Türkiye'den boğazların saldırgan ülke gemilerine kapatılmasını değerlendirmesini isteyeceğimize inanıyoruz" dedi.

AKAR: MONTRÖ SÖZLEŞMESİ’NİN SAĞLADIĞI DÜZEN BÜTÜN TARAFLAR İÇİN YARARLI

Türkiye’nin jeopolitik konumu, Rusya-Ukrayna çatışmasının artmasıyla daha önemli hale geliyor.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimi öncesinde yaptığı açıklamada, “Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin orada rahat, güven ve refah içinde yaşaması bizim en samimi dileğimiz. Bu manada da Montrö Sözleşmesi’nin önemli olduğunu, buna gerekli desteğin sağlanması gerektiğini, Montrö Sözleşmesi’nin sağladığı düzenin bütün taraflar için yararlı olduğunu burada da ifade etme fırsatımız oldu” açıklamasının yapmıştı.

TÜRKİYE’DE UZUN SÜRE TARTIŞILDI: ERDOĞAN KANAL İSTANBUL ÇIKIŞI YAPTI

Montrö Sözleşmesi yakın dönemde sıklıkla tartışıldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Aralık 2019’da “Kanal İstanbul”un hayata geçirilmesiyle ilgili “Ya bir boğazımız var İstanbul Boğazı... Ve zaman zaman yalılara bindiren kuru yük gemileri, tankerler bunları görmüyor musunuz? Ve hepsinden öte Montrö Antlaşması Türkiye'ye ne kazandırmıştır, ne kaybettirmiştir? Acaba bunu hiç düşündünüz mü? Fakat şimdi Kanal İstanbul'la, işte biz bunu onlara anlatacağız, göstereceğiz ve bunu görecekler” demişti.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un anayasal açıdan uluslararası sözleşmeler konusundaki 29 Mart 2021’deki açıklaması sırasında "Cumhurbaşkanı isterse Montrö'den çekilebilir” ifadesini kullanması Montrö’ye yönelik tartışmaları şiddetlendirdi.

AMİRALLER BİLDİRİSİ

Şentop’un sözleri üzerine 4 Nisan 2021 tarihinde emekli 104 amiralin imzasıyla bir açıklama yayımlandı. Amiraller, “Montrö Sözleşmesi’nin tartışma konusu yapılmasına, masaya gelmesine neden olabilecek her türlü söylem ve eylemden kaçınılması gerektiği kanaatindeyiz” dedi.

Amirallerin açıklamasında, Atatürk’ün ilkelerine atıfta bulunuldu, “Bu antlaşmaların sonuncusu ve Türkiye’nin haklarını en iyi şekilde koruyan Montrö; sadece Türk Boğazlarından geçişi düzenleyen bir sözleşme değil, Türkiye’ye İstanbul, Çanakkale, Marmara Denizi ve Boğazlardaki tam egemenlik haklarını geri kazandıran, Lozan Barış Antlaşması'nı tamamlayan büyük bir diplomasi zaferidir. Montrö, Karadeniz’e kıyıdaş ülkelerin güvenliğinin temel belgesi olup Karadeniz’i barış denizi yapan sözleşmedir” ifadeleri kullanıldı.

Amirallerin açıklaması AKP hükümeti tarafından tepkiyle karşılandı. Açıklamaya imza koyan bazı amiraller gözaltına alındı ve açıklamayı imzalayan amirallerin hepsine "Anayasal düzene karşı suç işlemek için anlaşma" suçundan 3 yıldan 12 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.

KILIÇDAROĞLU: MONTRÖ SÖZLEŞMESİ'Nİ TARTIŞMAYA AÇMAK İHANET

Erdoğan’ın Montrö’yü hedef alan sözleri Türkiye’ gündemine sıklıkla geliyor. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da Meclis’te önceki gün yaptığı konuşmada Montrö Sözleşmesi’nin önemine dikkat çekmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçmişte Montrö Sözleşmesi’ni tartışmaya açan sözlerini işaret eden Kılıçdaroğlu, “Bu girişi neden yaptım; Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açmanın nasıl bir ihanet olduğunu anlatmak için. Montrö dünyanın güvenliği için son derece önemli bir anlaşma. Tarihi bilmeyen, dünyayı okuyamayan birileri Montrö'yü tartışmaya açarsa bunun sonuçlarını herkesin bilmesi lazım. Tarihi, dünyayı bilmeyen birileri Montrö Sözleşmesi'ni tartışmaya açarsa bunun ortaya çıkartacağı rehaveti hepimizin bilmesi lazım” ifadelerini kullanmıştı.

AMİRALLER İFADE VERDİ

Ukrayna’da yaşanan çatışma ve Boğazların kapatılma taleplerinin geldiği gün, emekli amiraller de mahkemede savunma yapıyordu.

Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, bugün avukatı Şule Nazlıoğlu Erol ile Çağlayan'daki İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki talimat duruşmasına katıldı.

Gürdeniz'e destek için çok sayıda kişi de duruşma salonuna geldi. Gürdeniz mahkemede verdiği ifadesinde, "Bu dava bütün hukuk sisteminin siyasallaştığını gösteriyor. Whatsapp grupta şerefli Türk amirallerinin hazırladığı çok masum açıklamayı, Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile ilgili kamuoyunda menfi yönde tartışılması için yapıldığını görünce destek verilmesi gerektiğini düşündüm. Bahriyeli olarak ömrümün 50 yılını verdim. Metinde sarıklı amiral eleştirisi de vardı. Türk amirallerinin Montrö duyarlılığı ve sarıklı amirale ilişkin duyarlılığını gösterdik. Pişman değilim" dedi.

“MONTRÖ TARAFSIZ VE BAĞIMSIZ POLİTİKAMIZIN TEK GÜVENCESİDİR”

Cem Gürdeniz ifadesinin ardından adliye önünde basın açıklaması yaptı. Gürdeniz, "Değil Türkiye, dünya tarihinde eşi ancak polis devletlerinde görülecek darbe imalı bildiri suçlamasıyla özgürlüğüm çalındı. Aynen FETÖ isimli iblis ihanet çetesinin ve ortaklarının Balyoz kumpası ile 3,5 yıl Hasdal ve Silivri'de özgürlüğümün çalınması gibi" dedi.

Amiraller davasının iddianamesinin 7 Aralık 2021 tarihinde kabul edildiği gün Rusya, Ukrayna sınırının barut fıçısı olduğunu ve Montrö'nün yeniden dünya gündemine geleceğini söylediğini ifade eden Gürdeniz, "Az önce Ukrayna devleti Türkiye'den boğazları kapamasını, istedi görüyor musunuz?" dedi.

"Montrö Sözleşmesi, NATO ve Batı baskıları karşısında bir barış denizi olarak kalması gereken Karadeniz'de tarafsız ve bağımsız politikamızın tek güvencesidir" diyen Gürdeniz, "104 Amiralin bugünleri öngörerek dile getirdiği Montrö ve sarıklı Amiral hassasiyeti nasıl oluyor da hukuk kumpası üzerinden bir linç kampanyasına dönüştürülüyor? Dilerim, Türkiye Karadeniz'de ulusal çıkarlarımızın aksine ABD ve NATO oldu bittileri ile karşılaşmaz. Dilerim, Montrö Sözleşmesi bu zor süreçte Türkiye'nin tarafsızlık garantisi olmaya devam eder. Dilerim Whatsapp iddianamesi temelli bu hukuk garabeti dava tarihin arşivlerinde yerini alır" diye konuştu.