Karayalçın depremzedelerle birlikte: Piyasa dar gelirliye konut üretmiyor; bunun çaresi, kamunun devreye girmesidir

KARAYALÇIN: “YENİ BATIKENT’LERE İHTİYAÇ VAR”

GERÇEK GÜNDEM- Muzaffer Ayhan Kara

İki günlük bir dizi program için İzmir’de bulunan önceki SHP Genel Başkanı, Başbakan Yardımcısı-Dışişleri Bakanı ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Karayalçın dün TMMOB’un İzmir Mimarlık Merkezi’nde düzenlediği Afet ve Dönüşüm Çalıştayı’nda “Dönüşüm Modelleri ve Yönetim” başlıklı bir sunum yaptı.

DEPREMZEDE EMİNE YÜCEL’DEN DUYGU DOLU KONUŞMA

Konuyla ilgili kesimlerin, TMMOB’a bağlı odaların yönetici ve üyelerinin, İZDEDA yöneticilerinin ve geniş bir izleyici kitlesinin katıldığı çalıştayda ilk olarak kürsüye gelen konuşmacı Emine Yücel’di. Yücel, Rıza Bey Apartmanı’nda iki küçük kızını yeğenleri ve annesini depremde kaybeden depremzede, genç bir anneydi ve duygu ve bilgi dolu konuşmasında depremde yıkılan apartmanların rant uğruna imara açılan dolgu alanlar, tarla olduğunu ifade etti. Şu anda da Bayraklı’da muhtemelen aynı felaketin yaşanabilecek bir potansiyel olduğunu belirtti. Yücel sözlerini şöyle tamamladı:

“Rızabey Apartmanı arazisi bir hafıza parkı olsun talebimiz verilen sözlere rağmen sözlerin tutulmadığını görüyoruz. Rızabey Apartmanı Davası toplumca sahip çıkılarak emsal bir karar çıkması için üzerinde durulmalı.”

Çalıştayda kendi bakış açılarından afet ve yönetim arasındaki ilişkiyi sorgulayan ve görüşlerini ortaya koyan TMMOB İl Koordinasyon Kurulu Sözcüsü Aykut Akdemir'in ardından kürsüye gelen Murat Karayalçın, sözlerine “1999 depremi; rapor ardına rapor… tespit ardına tespit… Hepsi bu...” diyerek başladı.

Depremin gerekli kıldığı kentsel dönüşüm çalışmalarının yüzde 10 oranında kaldığını, 1999 depremi sonrasında yapılması gerekenlerin maalesef yapılmadığını, dahası, deprem toplanma alanlarının bile imar planı değişikliklerine kurban edildiğinin altını çizen Karayalçın, Emine Yücel'in anlattıklarının İzmir depremindeki tabloda suçlu sayısının çok olduğunu gösterdiğini de belirtti.

Karayalçın, deprem ve deprem-kentsel dönüşüm ilişkisi üzerine değerlendirmesinin ardından Ankara'da Büyükşehir Belediye Başkanı iken hayata geçirdiği Dikmen Vadisi Projesi ile Portakal Vadisi Projesi örneklerini ayrıntılarıyla anlattı.

Karayalçın’ın konuşmasından bazı anekdotlar şöyleydi:

“KENTSEL DÖNÜŞÜM BİR KENT HAKKIDIR”

-“Sadece depreme dayalı bir kentsel dönüşüm anlayışı olamaz. Kentsel dönüşümün ne olduğu konusunda maalesef bir mutabakat hala yoktur. Herkesin farklı bir tanımı var”

-“Kentsel dönüşüm uygulamaları bir yasaya dayanmalı mıdır? Dikmen Vadisi Projesi sırasında böyle bir yasa yoktu, kentsel dönüşümün adı da yoktu. Bana göre yasaya gerek yok. Planlama ve yapılabilirlik gerekli. Yapılabilirlik denilince, toplumsal rıza, muhatabın rızası... Sadece ekonomik yapılabilirlik değil...”

-“Kamucu model, örnek; Dikmen vadisi...Piyasacı model, örnek; Kadıköy Fikirtepe.”

-“Kentsel dönüşüm bir kent hakkıdır, insan hakkıdır. Bu hak Türkiye’nin mevzuatına girmelidir. Kent hakkı, Gezi direnişi ile hayatımıza girdi; Topçu Kışlası'nın benzeri Gezi Parkı'na yapılamaz dendi ve bu kabul gördü. Topçu kışlası projesi, parkın betonlaşması önlendi.”

-“Plan ve yapılabilirlik belediye meclisi-kamuca ve kentsel dönüşümün muhatabı olan halk tarafından birlikte mutabakata dayalı olarak ele alınmalı. Dönüşüm, yaşam kalitesi getirmeli ve yerinde dönüşüm ilkesel olarak esas olmalı ancak imar hakkı transferi ile mümkün olmayan durumlarda istisnai olarak taşınma olabilir.”

-“İmar artışı kentsel dönüşüm için esas olmamalı. Ancak talep finansal nedenlerden kaynaklanıyor. İzmir’de merkezi yönetim de İzmir Büyükşehir Belediyesi de finansal sorunu çözebilir dönüşüm için ve o zaman emsal artışına gerek kalmaz.”

-“Batıkent projesinde 55 bin konut ürettik. Burada da halk projenin muhafızı oldu, Dikmen gibi... Bu projeler halk sahiplendiği için hızlı da yürüdü. Umudumuz halkımız...”

ÇARE, KAMUNUN DEVREYE GİRMESİ

Karayalçın, dinleyicilerden gelen bir soruya karşılık olarak şu yanıtı verdi:

“Piyasa dar gelirliye konut üretmiyor; bunun çaresi, kamunun devreye girmesidir. Yeni Batıkent'lere ihtiyaç var. Portakal çiçeği vadisi; imarlı konutların dönüşüm projesi... Dikmen, imarsız. Portakal projesinde imar hakları azalttık! Buna mukabil kentsel standart ile azalan imar hakkı daha yüksek değerli hale geldi.”

GEZİ DAYANIŞMASI

Murat Karayalçın, konferans akşamında ise TMMOB’un Kıbrıs Şehitleri Caddesi’ndeki Gezi tutukluları ile dayanışmaya ilişkin basın açıklamasına katıldı. Basın açıklamasına tutuklulardan Tayfun Kahraman’ın annesi de vardı.

Daha sonra yeniden TMMOB yöneticileri ile Mimarlar Odası’ndaki gezi nöbetine geçen Karayalçın, burada anı defterine duygu ve düşüncelerini yazdı. O satırlar şöyle:

“Türkiye siyasetinin, toplumsal yaşamının en şanlı sayfalarından Gezi Direnişinin önderlerine, temsilcilerine İzmir Mimarlar Odası Şubesi önünden sevgi, saygı ve dayanışma duygularımı gönderiyorum.”