Gazeteci Barış Terkoğlu: TURKEN hakkında konuşmamız lazım

Cumhuriyet gazetesi yazarı Barış Terkoğlu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun TÜRGEV ve Ensar Vakfı üzerinden milyonlarca doların gönderildiğine dair belgeleri paylaştığı ABD merkezli TURKEN Vakfı’yla ilgili bir köşe yazısı kaleme aldı.

2014’te, 17-25 Aralık kavgasından kısa süre sonra kurulan vakfın Erdoğan ailesine yakın olduğu biliniyor. Eski başkanı Halil Mutlu, Erdoğan’ın kuzeni. Cumhurbaşkanı’nın kızı Esra Albayrak, bir diğer akrabası Ömer Faruk Albayrak vakfın yönetiminde.

Terkoğlu, vakfın kuruluş amacını 'öğrencilere burs, yatakhane sağlamak ve kültürel programlar düzenlemek' diye açıkladığını hatırlatarak şunları kaydetti:

"Kamu yararına vakıf olması onu vergide özel kılarken, Türkiye kaynaklı olması, kaynaklarını tartışmalı hale getiriyor. Belgelere göre, kurulduğu günden 30 Haziran 2020’ye kadar, 86 milyon dolardan fazla bağış toplamış. Son iki yılı ise henüz açıklanmadı.

Peki, TÜRKEN bu paraları nasıl kullanıyor?

En bilineni, New York’un pahalı bölgesi Manhattan’da, yurt gerekçesiyle, 15.5 milyon dolara alınan ve 21 katlı inşaat yapılan gayrimenkul. Projeye göre, TÜRKEN bu binanın ilk iki katını ticarethane olarak kullanacak.

Öte yandan vakıf, boksör Muhammed Ali’nin çiftliğini 2.5 milyon dolara satın aldı.

Bu kadar değil...

Polat’ın kitabındaki bilgilere göre TÜRKEN’in New York, Washington, Boston, Şikago gibi şehirlerde, tek kişilik odaları 1300 dolara, çift kişilik odaları 800 dolara kiraladığı anlaşmalı evleri var.

'TOPLAM VARLIĞI 67 MİLYON DOLAR'

Son iki sene bilinmese de 30 Haziran 2020 itibarıyla, TÜRKEN’in toplam varlığı 67 milyon dolar. CHP’nin açıkladığı son vergi beyannamesinde, vakıf, o yıl burs vermediğini açıkladı. Haliyle, daha çok gayrimenkul ve paralarıyla anılır oldu.

Elbette bu gayrimenkullerin ABD’ye ödenen vergisi de var. Örneğin, 2016 yılında 120 bin 731 dolar, 2017 yılında da 158 bin dolar emlak vergisi ödenmiş görünüyor.

'SERMAYE TRANSFERİ KÖPRÜSÜ'

Daha ilginç harcamalar da var. Mesela vakıf, Arnavutluk İslam Kültür Merkezi’ne yaklaşık yarım milyon dolarlık bağış yapmış. 2015’te, ABD’de, filarmoni orkestrası kurmak için 1 milyon 37 bin 577 dolar harcamış. 24 Eylül 2018 tarihinde, New York’ta Mandarin Otel’de düzenlenen, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katıldığı 'TURKEN Vakfı Geleneksel Gala Yemeği'ne 115 bin 469 dolar ödenmiş.

'BAŞKENTGAZ O YIL ZARAR GÖSTEREREK HİÇ VERGİ ÖDEMEMİŞTİ'

Türkiye’den TURKEN'e giden paralar da tartışma konusu. Torunlar Holding’in Başkentgaz’ı, Aralık 2017’de Kızılay üzerinden Ensar Vakfı’na ve oradan da TURKEN'e ulaşan 8 milyon dolarlık bağış yapmıştı. Bağışçı Başkentgaz, o yıl zarar göstererek hiç vergi ödememişti. CHP’nin, bunun gibi, vakfa akan para kaynaklarını tespit ettiği anlaşılıyor.

'TÜRKİYE BİR DOLARI BİLE ÜLKEYE ÇAĞIRIRKEN, MİLYONLARCA DOLAR AİLE VAKFININ ABD'DEKİ HESABINDA BİRİKİYOR'

Kısacası TÜRKEN, öğrenci burslarıyla değil; Türkiye’den giden paralarla, satın aldığı binalarla, pahalı inşaatlarıyla, garip harcamalarıyla anılıyor. 'Erdoğan kaçacak mı' tartışmasının gürültüsüne kulaklarımızı kapatırsak, vakfın bir sermaye transferinin köprüsü olduğu açıkça görülüyor. Erdoğan’ın yakınlarının yönetimindeki vakıf, bir zamanlar vatandaşları için bina alan devlet sisteminin dönüşümünün göbeğinde duruyor. Türkiye, bir doları bile ülkeye çağırırken, milyonlarca dolar, aile vakfının ABD’deki hesabında birikiyor, ABD’ye vergi olarak ödeniyor, ABD’de gayrimenkule dönüşüyor."