Yüksek hızlı değil yüksek riskli proje
Sayıştay’ın denetim raporuna göre “Devlet Demiryolu ihalelerinde Yüksek Hızlı Trenlerin sinyalizasyon işleri başta olmak üzere 2 bine yakın proje sorunlu”
Nurcan Gökdemir/ Birgün Pamukova’da 41, Uzunköprü’de 24, Ankara’da da 9 yurttaşın yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan tren kazalarının, ardından ortaya atılan ihmal ve suiistimal iddialarına konu olan TCDD’ye hakim olan yönetim anlayışı Sayıştay’ın denetim raporlarında tüm açıklığıyla yer aldı. Sayıştay’ın 2016 yılı denetim raporunda, 2 bine yakın projede sorunlarla karşılaşıldığı bildirildi. Rapordaki saptamalardan bazıları özetle şöyle:
Artan fiyatlar
İskenderun-Divriği ve Kayaş-Çetinkaya hattı sinyalizasyon sistemlerinin aktif halde tutulması ve trafik emniyetinin sağlanması gerekçesiyle 46 kalem sinyalizasyon malzemesinin, 1 milyon 416 bin 281 Euro’ya Slovenya’daki Iskra Sistemi D.D firmasından pazarlık usulüyle satın alınması uygun görüldü. Maliyet 1 milyon 400 bin 553 Euro olarak düzeltildi ve malzemenin Iskra D.D firmasından ihale açılmaksızın doğrudan temin yöntemiyle 1 milyon 350 bin Euro’ya (4.489.020 TL) alınmasına karar verildi.
Sayıştay denetçileri, Iskra firması ile imzalanan sözleşmede yer alan birim fiyatlar ile dört yıl önce imzalanan sözleşmedeki aynı nitelikteki malzemenin fiyatlarını karşılaştırdığında rakamların döviz olmasına karşın arttığını tespit etti. Buna göre, 4 bin 818 Dolara alınan makas motoru röle grubu dört yıl sonra 7 bin 695 Euro’ya, 4 bin 396 dolar olan röle grubu da 5 bin 412 Euro’ya sipariş edildi.
Mallar gelmedi
Irmak-Karabük-Zonguldak Rehabilitasyonu ve Sinyalizasyonu yedek malzeme alımı, ihale yasasındaki engelleri aşmak için bir mal alımı işinden oluştuğu halde bölünerek üç ayrı ihaleye dönüştürüldü. İhalelerle ilgili denetçilerin saptamaları ise şöyle:
Tarihsiz formlar
TCDD’nin “tarihsiz” düzenlediği formda, 249 kalem sinyalizasyon yedek malzemesinin, yapım işini yürüten alt yüklenici Bombardier Tranportation İtaly SPA firmasından doğrudan temin yöntemine göre 3 milyon 597 bin 200 Euro bedelle alınmasına karar verildi. 730 günü teslim ve 730 günü garanti süresi olmak üzere bin 460 gün belirlendi. Dokümanlarda, idari şartname, teknik şartname, uygulama projeleri ve detayları yer almadı. 2016 yılı içerisinde malın teslimi de gerçekleşmedi.
Adrese teslim
Irmak-Karabük-Zonguldak Hattının Rehabilitasyonu ve Sinyalizasyonu Projesinde kullanılan sinyal başlıklarının ve led tipi lambaların Ispanya’da yerleşik Revenga Ingenieros S.A Firmasından doğrudan temin edilmesinin “zorunlu” olduğu bildirildi. Alım berdeli 131 bin 167 Euro olarak kararlaştırıldı. Firma önce 131 bin 167 Euro olan teklifini 120 bin Euro olarak revize etti. Teslim süresi 8 ay olarak belirlenen mallar 2016 içinde teslim edilmedi.
Sır şartname
Aynı projedeki haberleşme sistemlerinin AVD Teknoloji firmasından ihaleye çıkılmadan doğrudan temininde de “zorunluluk” olduğu belirtildi. 2016’da 43 bin 45 Euro yaklaşık bedel üzerinden teklif alınarak satın alınmasına karar verildi. Firma önce 2017’de önce 150 bin 700 TL ve sonra 135 bin TL fiyat teklif etti. 135 bin TL bedelle alınması kararlaştırılan malın ihale dokümanlarında idari şartname, teknik şartname, uygulama projeleri ve detayları yer almadı. Sinyalizasyon malzemesinin özellikler belirlenmediği için, ihale dokümanlarını hazırlayan teknik elemanlar, kararı onaylayanlar, yapı denetim elemanları ve yüklenici yetkililerinin dışındaki kişilerin alınacak malzemeyi tanımlamaları sözleşme hükümlerine göre mümkün olmadı.
