Bütçe krizi büyüyen SGK'nın mevzuat krizi faaliyet raporunda: Açık artıyor

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2022 yılı faaliyet raporu yayınlandı. “2022 yılında gelir-gider farkı (açık) tutarı bütçe tahminine göre yüzde 2 artış, bütçe transferi tutarı ise yüzde 38,6 artış göstermiştir” denilen rapora göre, 2021 yılında 38 milyar 956 milyon lira olan gelir- gider dengesi, 39 milyar 732 bin liraya yükseldi.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2022 yılı faaliyet raporunda; 2022 yılında kurumun açığının bütçe tahminine göre yüzde 2, bütçe transfer tutarının ise yüzde 38,6 artış gösterdiği belirtildi. Ülke nüfusunun yüzde 89’unun sosyal sigorta kapsamında olduğu, 26 milyon 344 bin aktif sigortalının bulunduğu kaydedilen raporda, 527 bin 170 işçiye iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle 915 milyon lira geçici iş göremezlik ödeneği verildiği bilgisi yer aldı. Kuruma ait Ankara Ulus’taki otel binasından elde edilen kira gelirinin yıllık 5,5 milyon lira olduğu belirtilen raporda, sosyal güvenlik hukukuna ilişkin mevzuatın geniş ve karışık olmasının uygulamada sorunlar yaşanmasına neden olduğuna dikkat çekilerek mevzuatın sade ve anlaşılabilir hale getirilmesi ile hata oranının azalacağı kaydedildi.

Kurumun sattığı, devrettiği ve aldığı gayrimenkullere ilişkin bilgilere yer verilen raporda, şöyle dendi:

“Hazine ve Maliye Bakanlığı ile trampa işlemleri devam etmektedir. 2022 yılında trampa ile toplam 103 milyon 677 bin 850 lira tutarla 10 adet devredilen gayrimenkul; 98 milyon 288 bin 648 lira tutarla devralınan 13 adet gayrimenkul bulunmaktadır. 2022 yılı içerisinde prim borcu karşılığında 25 milyon 754 bin 880 lira tutarla 3 adet taşınmaz alınmış, 24 milyon 418 bin 200 lira bedelle 3 adet gayrimenkul kamulaştırma ile devredilmiştir. Ayrıca 2022 yılında açık arttırma usulü ile toplam 293 milyon 555 bin lira tutarla 18 adet gayrimenkul satışı yapılmıştır.”

ANKARA’DA OTEL BİNASINA AYLIK 468 BİN LİRA KİRA ALINIYOR

Raporun kira gelir ve giderleriyle ilgili bölümünde yer alan rakamlara göre; kuruma ait Ankara Ulus’taki otel binasının aylık 468 bin liraya kiraya verildi. Raporda, söz konusu Radisson Blu Oteli’nden yıllık 5 milyon 616 bin 99 lira kira alındığı belirtildi. Bu otelde gecelik KDV dahil tek kişi standart oda konaklama bedeli ise 1650 lira. 4 yıldızlı otel, Ankara Arena Spor Salonu’nun yakınında bulunuyor.

75 MİLYON 529 KİŞİ SOSYAL SİGORTA KAPSAMINDA

Raporda, ülkedeki 75 milyon 529 bin kişinin sosyal sigorta kapsamında olduğu belirtilirken, bunun ülke nüfusuna oranının yüzde 89 olduğu kaydedildi. Raporda, “2022 yılı Aralık ayı itibarıyla Türkiye geneli aktif sigortalı sayısı 26 milyon 344 bin 234 olup en çok aktif sigortalı sayısı olan iller sırasıyla İstanbul, Ankara ve İzmir; en az aktif sigortalı sayısı olan iller ise sırasıyla Bayburt, Ardahan ve Tunceli olarak belirlenmiştir. Aktif sigortalılar sosyal güvenlik kapsamı oranına göre sıralandığında ise en yüksek iller İstanbul, Yalova, Kocaeli; en düşük iller ise Ağrı, Şanlıurfa ve Muş olarak karşımıza çıkmaktadır” denildi.

1 MİLYAR LİRAYA YAKIN İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ

Yine rapora göre 2021 yılında iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlananların sayısı 82 bin 465 kişiyken, bu sayı 2022 yılında 3 bin 61 kişilik artışla 85 bin 526’ya ulaştı. Raporda, 2022 yılında 527 bin 170 işçiye iş kazası ve meslek hastalığı (İKMH) nedeniyle 915 milyon 972 bin 238 lira geçici iş göremezlik ödeneği verildi. Ayrıca 8 bin 116 işçiye de çalışırken malul duruma düştüğü için malullük aylığı bağlandı.

MESLEK HASTALIĞI VE İŞ KAZASINDA İSTANBUL BİRİNCİ SIRADA

Raporda, meslek hastalığı konusunda en fazla başvurulan hastalıklar sırasıyla pnömokonyozlar, omurga arızaları, silikozis, omuz- kol ve tendon arızaları ve kulak arızaları olarak sıralandı. Raporda en fazla iş kazasının yaşandığı illerde İstanbul birinci sırada yer alırken, onu Ankara ve İzmir izledi. Meslek hastalığının görüldüğü illerde de İstanbul birinci sırada yer alırken, Zonguldak ve Kocaeli meslek hastalığında İstanbul’un ardından ilk üçe girdi.

GSS PRİMİNE ÖDENEN PARA YÜZDE 43 ARTTI

Raporda, genel sağlık sigortası (GSS) primini ödeyemeyen yurttaşların ödenen primlerinin 2021 yılına göre 2022 yılında yüzde 43,67 oranında artışla 23 milyar 354 milyon liradan 33 milyar 552 milyon liraya çıktığı açıklandı.

Raporda, SGK’nin kur nedeniyle giderlerindeki artışla ilgili şu ifadeler yer aldı:

“2022 yılında sağlık giderleri, bütçeye göre yüzde 58,78 oranında artarak 283 milyar 224 milyon lira olmuştur. Söz konusu artışta; temel olarak bütçe tahmininde yüzde 29,86 olarak varsayılan kur artışının şubat ayında yüzde 37,43, temmuz ayında da ilaveten yüzde 25 olarak belirlenmesi ile makro değişkenlerde meydana gelen değişikliklere bağlı olarak 2022 yılı Global Bütçe Protokolünün revize edilerek yapılan ilave ödemeler etkili olmuştur.”

“KORONA KAYNAKLI GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLANAN KİŞİ ARTTI”

Koronavirüs pandemisinden kaynaklı iş göremezlik ödeneğindeki artış da raporda şöyle ifade edildi:

“Diğer sigorta ödemeleri, bütçeye göre yüzde 75,84 oranında artarak 11 milyar 642 milyon lira olarak gerçekleşmiştir. Bu artışta, özellikle şubat ve mart aylarında COVID-19 kaynaklı olarak yapılan geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanan kişi sayısındaki yükseliş etkili olmuştur.”

SGK’NIN ZAYIF YÖNLERİ ANLATILDI

Raporda SGK’nın zayıf yönleriyle ilgili şu tespitler yer aldı:

• “Sosyal güvenlik hukukuna ilişkin mevzuatın geniş ve karışık olması nedeniyle, zaman zaman farklı yorumların farklı uygulamalara yol açabilmesi.
• Sosyal güvenlik politikalarının dinamik bir süreç olarak işlemesi, buna bağlı olarak mevzuatta yapılan değişiklikler sonucu ortaya çıkan iş yükünün karşılanmasında sıkıntı yaşanması.
• Mevzuatın sık değişmesi, 5510 sayılı Kanun ile farklı mülga kanunların birlikte uygulanması sonucu sorunların ortaya çıkması.
• Yazılımların Kurum tarafından farklı teknolojiler kullanılarak geliştirilmesi nedeniyle uygulamaların birbiri ile entegrasyonunun tam anlamıyla sağlanamaması.”

Raporda, emeklilik ve sigorta mevzuatının mümkün olduğunca sade ve anlaşılabilir hale getirilmesi ile iş ve işlemlerdeki hata oranının azalacağı öngörüldüğü aktarılarak, “Bu durum aynı zamanda vatandaşların hak ve yükümlülüklerini doğru şekilde anlamalarını ve yerine getirmelerini sağlayacaktır. Öte yandan Kurumca hukuka uygun olarak tesis edilmesine rağmen karşı tarafın bilgi eksikliği ve yanlış anlamalarından kaynaklı dava ve itiraz başvurularının da azalabileceği öngörülmektedir. Sayılan nedenlerle mevzuat sadeleştirme çalışmaları önem taşıyacaktır” denildi.

“SAĞLIK HARCAMALARINDA YÜZDE 60 ARTIŞ”

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, rapora yazdığı önsözde şunları kaydetti:

“Vatandaşlara, kayıtlı sigortalı istihdamının artırılması, kadınlar, gençler ve engelliler gibi dezavantajlı grupların istihdamının artırılması, bölgesel, büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesini teminen sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanabilme imkânı sağlanmakta olup, 2022 yılında toplam 109 milyar TL teşvik ödenmiştir.

Sağlık harcamaları 2021 yılına göre 2022 yıl sonunda yüzde 60 oranında artış göstermiş olup, bu harcamaların yüzde 66’sını tedavi harcamaları oluşturmuştur.”

Kaynak: ANKA