Esad Rejiminin Son Halkası Beşar Esad Kimdir? İşte 61 Yıllık Esad veya Baas Rejiminin Adım Adım Çöküşü

Suriye’de 61 yıllık Esad (Baas) rejimi, 2024 yılında sona erdi. Rejimin son halkası Beşar Esad’ın iktidarının çöküşüyle, Suriye halkı için yeni bir dönem başladı. İç savaş, baskıcı yönetim ve uluslararası izolasyonla anılan Esad rejiminin sonu, Suriye’nin tarihine derin bir dönüşüm olarak geçti.

ÜLKE YÖNETİMİ AİLEVİ BİR HÂKİMİYETE DÖNÜŞTÜ

1963 yılında, Arap Sosyalist Baas Partisi’nin askeri darbe ile iktidara gelmesi, Suriye’de yeni bir dönemin başlangıcı oldu. 1970 yılında Hafız Esad, Baas Partisi içindeki bir darbeyle iktidarı ele geçirerek 1971’de Suriye Devlet Başkanı oldu. Bu süreçte Esad ailesi, ülke yönetimini kişisel ve ailevi bir hâkimiyete dönüştürdü.

ÖZGÜRLÜK TALEPLERİ ŞİDDETLE BASTIRILDI

Beşar Esad, 2000 yılında babası Hafız Esad’ın ölümünün ardından, anayasa değişikliği ile 34 yaşında devlet başkanı oldu. Bu iktidar değişimi, halkın tepkisine rağmen Baas Partisi’nin güçlü desteğiyle gerçekleşti. Beşar Esad, başlangıçta reform vaatleriyle umut vadeden bir lider olarak sahneye çıksa da kısa sürede otoriter bir yönetime geçti. Halkın özgürlük talepleri ise şiddetle bastırıldı.

BEŞAR ESAD KİMDİR?

11 Eylül 1965’te Şam’da doğan Beşar Esad, Arap Fransız Okulu’nda eğitim gördü ve genç yaşta Fransızca ile İngilizce öğrendi. Şam Üniversitesi’nde tıp eğitimi aldıktan sonra göz doktoru olarak çalışmaya başladı. Ancak 1994 yılında ağabeyi Basil’in trafik kazasında hayatını kaybetmesi, Beşar’ın hayatını değiştirdi. Babası Hafız Esad tarafından liderlik için hazırlanmaya başlayan Beşar, hızla askeri ve siyasi eğitimlerden geçirildi.

Beşar Esad, iktidara geldiğinde "Şam Baharı" adı verilen kısa süreli bir reform süreci başlattı. Ancak bu süreç uzun sürmedi. Reform vaatleri yerini baskıcı politikalar, ekonomik eşitsizlik ve ifade özgürlüğü üzerindeki sert kısıtlamalara bıraktı.

İÇ SAVAŞ VE REJİMİN ÇÖKÜŞ SÜRECİ

2011 yılında başlayan Arap Baharı’nın etkisiyle Suriye’de halk protestoları patlak verdi. Esad rejimi, bu gösterilere sert bir şekilde müdahale ederek kitlesel şiddet ve tutuklamalarla karşılık verdi. Protestolar kısa sürede iç savaşa dönüştü. Rejim güçleri, muhaliflere karşı kimyasal silah kullanımı ve varil bombası gibi yöntemlerle dünya genelinde tepki topladı.

Savaş boyunca Esad rejimi, İran, Rusya ve Çin gibi müttefiklerinden destek aldı. Özellikle Rusya’nın 2015 yılında savaşa doğrudan müdahil olması, rejimin ayakta kalmasını sağladı. Ancak bu süreçte ülke ekonomisi çöküşe geçti, milyonlarca Suriyeli mülteci durumuna düştü ve yüz binlerce kişi hayatını kaybetti.

ESAD REJİMİNİN SONU

2024 yılında muhalif güçler, rejimin zayıfladığı dönemde yoğun saldırılarla birçok stratejik bölgeyi kontrol altına aldı. Halep, İdlib ve Hama gibi önemli şehirlerde rejim otoritesini kaybetti. Son olarak, 27 Kasım’da başkent Şam’da halkın sokaklara dökülmesiyle rejim güçleri kamu binalarından ve kent merkezinden çekilmeye başladı. Muhalifler, Şam’da kontrolü ele geçirirken, Esad rejimi fiilen sona erdi.

61 yıllık kanlı Baas rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi iktidarı sona ermiş oldu.

SURİYE İÇİN YENİ BİR BAŞLANGIÇ

Beşar Esad’ın iktidardan ayrılmasıyla 61 yıllık Esad (Baas) rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi hâkimiyeti tarihe karıştı. Ülkede yıllardır süren iç savaşın ardından, Suriye halkı için yeni bir dönem başladı. Ancak, milyonlarca Suriyelinin yerinden edildiği, şehirlerin harap olduğu ve ekonominin çöktüğü bir ortamda, bu yeni dönemin nasıl şekilleneceği büyük bir belirsizlik taşıyor.

Suriye halkı, uluslararası toplumun da desteğiyle barış ve yeniden inşa sürecine odaklanmayı bekliyor. Esad rejiminin düşüşü, yalnızca Suriye için değil, bölge dengeleri açısından da önemli bir dönüm noktası olarak tarihe geçti.