İnsanlık Tarihinin Kara Lekesi; Hocalı Katliamı! 33 Yıldır Bitmeyen Acı

Azerbaycan'da, Ermeni güçlerinin 26 Şubat 1992'de gerçekleştirdiği Hocalı Katliamı'nın 33. yıldönümünde hayatını kaybedenler anılıyor.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Azerbaycan’a yönelik toprak iddialarıyla saldırılara başlayan Ermeniler, 1991’in son günlerinde stratejik konumuyla dikkat çeken ve bölgenin tek havaalanına sahip olan Hocalı’yı hedef aldı.

Ablukaya alınan şehir, 25 Şubat 1992’de Ermeni güçlerinin yoğun saldırılarıyla karşı karşıya kaldı. Gece saatlerinde, Hankendi’de konuşlu Sovyetler Birliği’ne ait 366. motorize alayının da desteğiyle üç koldan başlatılan saldırılar, tarihe kara bir leke olarak geçti.

İnsanlık Tarihinin Kara Lekesi; Hocalı Katliamı! 33 Yıldır Bitmeyen Acı - Resim : 1

İNSANLIK DIŞI BİR KATLİAM

Saldırılar yalnızca bir işgal girişimiyle sınırlı kalmadı; Ermeni güçleri, savunmasız sivillere yönelik büyük bir katliam gerçekleştirdi. Kadın, çocuk ve yaşlı demeden masum insanları hedef alan saldırganlar, 20. yüzyılın en korkunç insanlık suçlarından birine imza attı. O dönemde yaklaşık 7 bin kişinin yaşadığı Hocalı’da, 106’sı kadın, 70’i yaşlı ve 63’ü çocuk olmak üzere toplam 613 Azerbaycanlı hunharca katledildi. 487 kişi ağır yaralı olarak kurtulurken, 1275 kişi esir alındı ve bunlardan 150’sinin akıbeti hâlâ bilinmiyor.

İnsanlık Tarihinin Kara Lekesi; Hocalı Katliamı! 33 Yıldır Bitmeyen Acı - Resim : 2

KADIN, BEBEK, HAMİLE DİNLEMEDİLER...

Katliamın bilançosu yürekleri dağladı: 8 aile tamamen yok edildi, 25 çocuk hem annesini hem babasını kaybetti, 130 çocuk ise ebeveynlerinden birini yitirdi. Tanıkların ifadeleri ve adli tıp raporları, Hocalı'da yaşanan vahşetin boyutlarını gözler önüne serdi. Kurbanların birçoğu işkenceye maruz kalmış, kafa derileri yüzülmüş, organları kesilmiş ve bedenleri yakılmıştı. Hamile kadınlar bile süngülenerek katledildi. O dönem çekilen görüntüler ve fotoğraflar, yaşananların soykırım niteliğinde olduğunu kanıtlıyor.

İnsanlık Tarihinin Kara Lekesi; Hocalı Katliamı! 33 Yıldır Bitmeyen Acı - Resim : 3

HUKUKA AYKIRI SUÇ

Azerbaycan, Hocalı’da işlenen bu insanlık suçunun, 1949 Cenevre Sözleşmeleri, Birleşmiş Milletler’in Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Sivil ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, İşkenceye Karşı Sözleşme ve Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi birçok uluslararası anlaşmayı açıkça ihlal ettiğini vurguluyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de 22 Nisan 2010 tarihli kararında, Hocalı'da yaşananları savaş suçu ve insanlığa karşı suç kapsamında değerlendirdi. Bugüne kadar 18 ülkenin parlamentosu ve ABD’nin 24 eyaleti, Hocalı Katliamı’nı kınayan ve soykırım olarak tanıyan kararlar aldı.

İnsanlık Tarihinin Kara Lekesi; Hocalı Katliamı! 33 Yıldır Bitmeyen Acı - Resim : 4

Azerbaycan ordusunun 19 Eylül 2023’te düzenlediği anti-terör operasyonu sonucunda, Hocalı tekrar Azerbaycan’ın kontrolüne geçti. Katliamın acısı hâlâ tazeliğini korusa da, işgal altındaki toprakların geri alınması, Azerbaycan halkına bir nebze olsun teselli sağladı. Azerbaycan hükümeti, bölgede altyapı, imar ve ihya çalışmalarını hızla sürdürerek şu ana kadar 164 aileden oluşan 766 kişinin ata yurtlarına dönüşünü sağladı.

ADALET ARAYIŞI SÜRÜYOR

Hocalı Katliamı’nın üzerinden 33 yıl geçmesine rağmen Azerbaycan halkı, yaşananların unutulmaması ve sorumluların adalet karşısında hesap vermesi için mücadelesini sürdürüyor. 2020’de kazanılan 44 günlük 2. Karabağ Savaşı’nın ardından, daha önce “mağlup” olarak anılan şehitler, artık “galip” olarak yad ediliyor.

Katliamın faillerinden bazıları, Azerbaycan ordusunun 2023’te düzenlediği operasyon sırasında gözaltına alındı ve yargı süreçleri devam ediyor. Azerbaycan halkı, bu insanlık suçunun cezasız kalmaması ve adaletin yerini bulması için uluslararası topluma çağrıda bulunmaya devam ediyor.