Kahreden gerçek: Kahramanmaraş’ta 500 yıldır uyuyan fay kırıldı
Deprem uzmanları, 10 şehirde yıkıma yol açan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerle ilgili, “1513’ten bu yana bu fay hattında deprem olmadı. Bölgedeki büyük deprem beklentisi gerçekleşti. Bu kırılma, diğer fay hatlarını tetikleyebilir. Artçı depremler yaklaşık 1 yıl sürecek” dedi.
Deprem gerçeği ve fay hattına kurulmuş şehirler tüm Türkiye’yi bir kez daha yasa boğdu. Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli olarak art arta meydana gelen 7.7 ve 7.6'lık depremler 10 ilde büyük yıkıma yol açarken deprem uzmanları artçı depremlerin 1 yıl süreceğini açıkladı.
Prof. Dr. Okan Tüysüz: Doğu Anadolu Fay Hattı'nın çok uzun yıllardan beri suskun olduğu, deprem biriktirdiği, bu enerjisini depremle boşaltmadığı biliniyordu. 1513'ten bu yana bu bölgede deprem olmadığı biliniyor. Pazarcık'ın güneyinde Narlı, Yesemek fayları var. Dolayısıyla büyük bir deprem beklentisinin olduğu bir alanda bu deprem gerçekleşti. Şu an büyük deprem beklentimizin olduğu yerler var: İstanbul, Bingöl Yedisu, Pazarcık ve Hatay.
‘KIRILMAYI BEKLEYEN FAY HATLARI VAR’
Prof. Dr. Süleyman Pampal: Beklediğimiz bir depremdi. En son Sivrice- Pütürge depreminden sonra söyledik. Doğu Anadolu fay zonu, Türkiye'nin en tehlikeli zonlardan biri. Oradan itibaren Sincik, Gölbaşı, Türkoğlu ve Hatay segmentlerinin sismik boşluk olarak beklediğini, buralarda tedbir alınması gerektiğini vurguladık. Maalesef şu anda Gölbaşı-Türkoğlu boşluğu doldu, yani segmenti kırıldı. Bunun iki tarafı Türkoğlu'ndan Hatay'a doğru ve Gölbaşı'ndan Sincik'e doğru olan parçalar kırılmayı bekliyor. Buralarda da boşluklar var ve maalesef bu büyüklükte.
TARİHE GEÇECEK BÜYÜKLÜKTE
Prof. Dr. Zeki Hasgür: Tarihe geçecek büyüklükte bir deprem yaşadık. 7 km derinliğinde gerçekleşen deprem, Güney Toroslar, Kahramanmaraş ile Urfa bindirme fayları, Diyarbakır ve Hatay'da da olduğu için Doğu Anadolu Fay hattıyla etkileşime geçtiği görülüyor. Bu kadar geniş bir alanda hissedilmesinin nedeni bu durum. 2020 Elazığ'daki depremi önemli. Bu deprem, Doğu Anadolu Fayı olarak adlandırılan sol, yanal atımlı fayda gerçekleşti. Bu bölgedeki hareketlenme ve etkileşim devam edecek. Büyük artçıların 3 gün boyunca etkili olmasını, sonrasında azalarak sürmesini bekliyoruz.
‘DEPREM GEÇTİ DİYE HAREKET EDİLMEMELİ’
Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Kocaeli Depremi gibi bir deprem. Zemine bağlı olarak çok şiddetli yıkımlara neden olmuş olabilir. Artçılar 6 büyüklüğünü geçebilir. O yüzden deprem geçti diye hareket etmemeleri gerekir. Özellikle depremin merkez üssündekiler. Hava soğuk da olsa açık alanlarda kalmaları lazım.
Doç. Dr. Doğan Kalafat: Artçı depremler uzun bir süre daha devam edecektir. Yaklaşık 1 yıla yakın sürecektir. Ağırlıklı olarak birkaç ay yoğun, ondan sonra zaman içerisinde azalarak devam edecektir. Vatandaşlarımızın muhakkak hasarlı binalardan kaçınmalarını, evlerine girmemelerini öneriyoruz.
YERLEŞİM YERLERİ FAY ÜSTÜNDE
Doç. Dr. Sepanta Naimi: Yerleşim yerleri maalesef fay hatları üstünde kurulu. Bu da can ve mal kaybının büyük olmasına neden oldu. Kahramanmaraş merkezli depremin hiç hasar vermemesi imkânsız ancak gelen görüntülere göre de bazı binalar tamamen yıkılırken yandaki binaların sadece hasarla atlatması ve ayakta durması yine de bizim eski bina stokumuzun depreme dayanıksız olduğunu bir kere daha gösteriyor. Bu tarz binaların acilen depreme karşı güçlendirilmesi veya dönüştürülmesi gerekir. Unutmayalım bugünkü deprem ilk değil, son da değil. Bugün Maraş'ta, yarın da İstanbul olabilir.
DİĞER FAYLAR HAREKETE GEÇTİ
PROF. DR. FADİME SERTÇELİK: Ana şokla birlikte Doğu Anadolu Fayı üzerinde 150 kilometreye yakın bir kırık oluştu. 300 kilometreye yakın bir hat boyunca artçılar devam ediyor. İlk ana kırığın olduğu yerin dışında da muhtemelen bölgedeki farklı faylar harekete geçti.
BÖLGEDEKİ DEPREM RİSKİNE DİKKAT ÇEKMİŞTİ
Prof. Dr. Naci Görür, 2022'nin Nisan ayında yaptığı açıklamada, "Doğu Anadolu Fayı üzerinde bundan sonraki depremlerin Erkenek, Çelikhan, Kahramanmaraş Türkoğlu yörelerinde olacağını düşünüyorum" demişti.
17 AĞUSTOS DEPREMİNE EŞİT
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener: "Bu deprem 17 Ağustos 1999'daki depreme eşit bir deprem. Bu coğrafyada 17 Ağustos depreminden sonra gördüğümüz en büyük deprem. Kahramanmaraş-Gaziantep il sınırları arasında olan bir deprem. 10 ilde etkili olup sınırlarımızı aşarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Irak ve Suriye'de de hissedilen bir deprem. Çok şiddetli. Şu ana kadar 200 civarında artçı şok yaşandı. Bu depremler yoğunluğunu azaltarak devam edecek. Artçılar 1 yıl sürebilir."
130 ATOM BOMBASI GÜCÜNDE
DEPREM Bilimci Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Kahramanmaraş'taki depremin 130 atom bombası gücünde olduğunu açıkladı. Ercan, "Hatay-Osmaniye-Kahramanmaraş-Gaziantep kırıklar çatağında yüzyıllardır beklenen deprem. 7.7 büyüklüğünde yaklaşık 130 atom bombası gücünde. 43 saniye süreli, 5 km gibi sığda, çok etkili oldu. Deprem olan yer dört ana kırığın kavşağı. Ölü Deniz Kırığı, Doğu Anadolu Kırığı, Arap Kalkanı ile Kıbrıs Yayı. Osmaniye üçgeninde olabilecek en büyük deprem oldu. Felaket büyük" dedi.
