Yargıtay'ın cezaları onamasının ardından Gezi tutsaklarının cezaevi koşulları nasıl değişti?

Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin Gezi Parkı davasında üç tutsağın hakkındaki hükümleri bozarken Osman Kavala ile Can Atalay'ın da arasında olduğu beş sanığın mahkumiyetini onadı.

Bu Yargıtay kararıyla, cezaları onanan 5 kişinin hukuki statüsü de değişirken MLSA Hukuk Birimi Gezi Davası’nda hüküm giyen tutsakların cezaevi koşullarına ilişkin bir değerlendirme yayımladı.

Yargıtay Gezi davasında 5 kişinin cezasını onadı: Yapıcı ve Altınay için tahliye kararı verildiGüncel

MLSA’nın değerlendirmesinin tamamı ise şöyle:

Yargıtay'ın Kavala ve diğer sanıklar hakkındaki mahkumiyet kararlarını onamasının ardından, Kavala ve diğer sanıkların hukuki statüleri tutuklu yargılanmaktan hüküm giymiş mahkum statüsüne dönüştü. Mahkumiyetlerinin terör suçlarıyla ilgili olması nedeniyle, yeni adıyla Marmara Cezaevleri Kampüsü olarak adlandırılan ve Silivri'de bulunan "yüksek güvenlikli kapalı cezaevi" olarak tanımlanan tesiste hapsedilmeleri planlanmaktadır.

Kavala için Ceza Koşulları
Kavala'ya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildiği için hapsedilmesiyle ilgili özel kurallara tabi olacak. En önemli farklılıklar, hücresini paylaşan kişi sayısı ve alabileceği ziyaretlerle ilgili düzenlemelerle ilgili olacaktır.

Barınma ve Hapsedilme
Özellikle, Osman Kavala kendi banyosu ve mutfağı olan tek kişilik bir hücreye yerleştirilecektir. Buna karşılık, diğer mahkumlar ya tek kişilik hücrelere ya da üç mahkumun kalabileceği şekilde tasarlanmış hücrelere yerleştirilme seçeneğine sahiptir. Bireysel durumlarına bakılmaksızın tüm mahkumlara günde bir saat açık havaya çıkma hakkı tanınmaktadır.

Görüş Hakları
İletişim ve ziyaret düzenlemeleri Kavala ve diğer mahkumlar arasında farklılık gösterecektir. Kavala'yı sadece eşi, çocukları, anne-babası, kardeşleri ve avukatı ziyaret edebilirken ve bunu da on beş günde bir bir saat gibi sınırlı bir süre için yapabilirken, diğer hükümlüler daha esnek ziyaret seçeneklerine sahiptir. Eşleri, üçüncü dereceye kadar akrabaları ya da kabulleri sırasında iletişim bilgilerini verdikleri en fazla üç kişi tarafından haftada bir kez ziyaret edilebileceklerdir. Bu ziyaretler yarım saatten az ve bir buçuk saatten fazla olmayacak şekilde gerçekleştirilecektir.

Görüş Türleri
İki görüş tipi vardır: kapalı ve açık. Kapalı görüş sırasında cam bir bariyer ziyaretçi ile mahkumu ayırır ve iletişim bir telefon hattı üzerinden gerçekleşir. Açık görüşte ise ziyaretçi ve mahpusun fiziksel etkileşime girmesine izin verilir. Her iki senaryoda da bir gardiyan etkileşimleri izleyecektir. Osman Kavala'nın her ay bir kapalı ve bir açık ziyaret hakkı vardır. Diğer hükümlüler için her ay bir açık ziyaret ve kalan haftalarda üç kapalı ziyaret hakkı vardır.

Hukuki Danışmanlıklar
Tüm mahpusların mesai günlerinde ve gündüz saatlerinde avukatlarıyla sınırsız görüşme hakkı vardır. Ancak, vekaletnamesi olmayan avukatlarla toplamda en fazla üç kez görüşebilirler. Bu görüşmeler, bir gardiyan tarafından gözlemlenecek olsa da, dinlenemeyecek ve kayda alınamayacaktır. Savcılık makamlarının ve mahkeme başkanının açık onayı olmadıkça avukatlarıyla yaptıkları yazılı yazışmalar da dinlenemez.

Dış Delegasyonlar
Diğer mahpuslardan farklı olarak Kavala'nın yerli ya da yabancı herhangi bir heyet tarafından ziyaret edilmesine izin verilmemektedir. Diğer mahpuslar bu tür ziyaretleri kabul edebilirler, ancak bu Adalet Bakanlığı'nın onayına bağlıdır.

Okuma Materyalleri ve Kişisel Yazışmalar
Mahkumların kitap bulundurmalarına izin verilmektedir, ancak bu durum sadece cezaevi yönetimi tarafından onaylanmış olanlar için geçerlidir. Hücrelerinde aynı anda bulundurabilecekleri kitap sayısı 15 kitap ile sınırlandırılmıştır. Ayrıca, sadece yetkililerce onaylanmış gazetelere izin verilecektir. Gelen ve giden tüm mektuplar cezaevi yetkilileri tarafından incelenecek, ancak avukatlarıyla yaptıkları yazışmalar gizli kalacaktır.

Olanaklar ve Yardımcı Hizmetler
Bilgisayar yasak olmasına rağmen mahkumların hücrelerinde televizyon bulundurmalarına izin verilecektir. İzin verilen diğer aletler arasında buzdolabı, su ısıtıcısı, saç kurutma makinesi ve vantilatör bulunmaktadır. Elektrik kullanım masrafları mahkumların kendileri tarafından karşılanacaktır.

Kişisel Eşyalar ve Gıda Malzemeleri
Hediyeler mahkumlar tarafından iki ayda bir alınabileceği gibi dini bayramlar, yılbaşı ve doğum günleri gibi özel günlerde de alınabilir. Yemek pişirme olanakları mevcut olacaktır, ancak gıda maddelerinin cezaevi idaresinden satın alınması gerekmektedir. Temel mutfak ekipmanları sağlanacak ve mahkumlar kendi yemeklerini pişirebileceklerdir. Ayrıca üç çift ayakkabı, bir kemer, iç çamaşırı, çorap ve en fazla otuz giysi gibi sınırlı sayıda kişisel eşyaya sahip olmalarına izin verilmektedir.

Telekomünikasyon
Kavala'nın yakın aile üyeleriyle on beş günde bir on dakikayı geçmeyecek şekilde telefon görüşmesi yapması kısıtlanmıştır. Buna karşılık, diğer mahpuslar, cezaevi yönetiminin belirleyeceği şekilde, daha sık telefon görüşmesi yapma imkanına sahip olacaklardır.

* Bu sadece bir bilgi notudur. Hükümlülere açıkça tanınan yasal haklar olsa da, Türkiye'deki önceki örneklerde görüldüğü gibi uygulamada bu hakların sınırlandırıldığını görmekteyiz.