'İşsizlik Fonu'nda getiri kaybı 83 milyar liranın üzerinde'

Birgün gazetesi yazarı Aziz Çelik, varlıkları düşük faizli devlet tahvillerine yatırılan İşsizlik Sigortası Fonu’nun getirisi enflasyonun altında kaldığını belirterek, fonun son yıllarda büyük reel kayıplara uğradığını yazdı. Çelik, 2020 ve 2021 yıllarındaki getiri kaybının 83 milyar liranın üzerinde olduğunu kaydetti.

Çelik, yazısında bültenlerde artık gizlenmesine rağmen fonun son yıllardaki gelir ve" gider tablolarından fonun getirisini hesaplamak mümkün olduğunu söyledi. Fonun faiz getirisini daha önceki yıllarda fon bültenlerinde yapıldığı gibi Yurt İçi ÜFE (eski Toptan Eşya Fiyatları Endeksi-TEFE) ile karşılaştırarak bir getiri hesabı yapmaya çalıştığını ifade eden Çelik, "2020 ve 2021 getiri durumunu fon tablolarından yararlanarak hesapladık ve ortaya korkunç bir gerçek çıktı. Fon adeta enflasyon altında ezildi ve fon kaynakları pul oldu. Şöyle ki 2020’de 103,2 milyar liralık fon kaynağının faiz getirisi 15,7 milyar ve 2021’de 90,8 milyarlık fon kaynağının getirisi 12,7 milyar lira oldu. Böylece fon 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla yüzde 15,3 ve 13,9 faiz geliri elde etmiş oldu" diye yazdı.

Çelik şöyle devam etti:

"2020 ve 2021 yıllarında fonun büyük bir getiri kaybına uğradığı görülmektedir. 2020 yılında ÜFE 26,2 iken fon getirisi yüzde 15,3’te, 2021 yılında ise ÜFE 93,5 iken Fon getirisi yüzde 13,9’da kaldı. Böylece fon portföyü 2020 yılında 10,9 puan, 2021’de ise 79,6 puan ÜFE’nin altında getiri sağladı. Diğer bir ifadeyle 2020 ve 2021 yıllarında fon getirisi ÜFE düzeyinde olsaydı, 2020 yılında fon kaynakları yüzde 26,2 getiri elde etseydi faiz geliri 11,3 milyar, 2021 yılında yüzde 93,5 gelir etseydi faiz geliri 72,2 milyar daha fazla olacaktı. Böylece fon portföyünün yaklaşık 83 milyar TL daha fazla olması mümkündü. Daha açık biçimde söyleyecek olursa Fonun 2020 ve 2021 yılındaki getiri kaybı ÜFE’ye göre yaklaşık 83 milyar TL oldu. Şu anda fon varlığının 92 milyar TL değil 175 milyar olması mümkündü. Fonun 83 milyar TL’si buharlaşmış oldu.

Fonun getirisinin enflasyonun çok altında kalmasının temel nedeni Fon kaynaklarının değerlendirilme biçimidir. Şubat 2022 itibariyle Fon varlıklarının yüzde 89 tahvillerden yüzde 11’i ise mevduattan oluşmaktadır. Öyle anlaşılmaktadır Fon kaynakları devletin iç borçlanması için ucuz kaynak olarak kullanılmaktadır. TÜFE’nin yüzde 50’nin ÜFE’nin yüzde 100’ün üzerine çıktığı koşullarda Fonun varlıklarına devlet tahvillerinin sağladığı getiri yüzde 13,9 olmuştur. Bir başka deyişle Fon kaynakları devletin iç borçlanmasında ucuz kaynak olarak kullanılmıştır. Hükümet piyasaya ödediği faizden çok daha düşük faizlerle Fon kaynaklarını kullanmaktadır.

Enflasyona rağmen faizlerin düşük tutulmasının (negatif faiz politikasının) İşsizlik Sigortası Fonu kaynaklarında büyük bir erimeye yol açtığı görülüyor. İşçilere ait Fon finans piyasaları için ödenen faizin çok altında bir oranla kullanılmakta ve işçinin parasıyla kamu maliyesi finanse edilmektedir. Bunun diğer adı emekçilerin birikimlerinin sermayeye aktarılmasıdır. Yüksek enflasyona rağmen düşük faiz dayatması küçük birikim sahiplerinin kaynaklarının düşük faizlerle borç kullananlara, bankalara aktarılmasında olduğu gibi İSF kaynaklarında da büyük erimelere yol açıyor."