Kurban pazarı hem hayvanlara hem besicilere çile: Ne elektrik var ne su, telefon şarj etmek 15 lira!
Kurban pazarında hayvanlar birbiri üzerine atılmış gibi. Susuz kaldıkları da oluyor. Bir çiftçi “samanların üzerinde yatıyoruz. Yem fiyatları yükseldi, nakliye yükseldi” diye anlatıyor.
GERÇEK GÜNDEM - FİLİZ GAZİ
Sultangazi’deki kurban pazarı sapa bir yerde bulunuyor. Şehrin kenarında, toz toprak, kamyonların vızır vızır geçtiği asfalt yolun dışında, geniş bir alanı kaplayacak şekilde, derme çatma geniş çadırlar kurulmuş. Hayvanlar birbiri üzerine, sıkışık nizam, hiç hareket edemeyecek hatta nefes alamayacak şekilde bağlanmış. Sıcağın altında günlerce bekletilen hayvanların yemlikleri, üzerleri ve her yer tezek içinde. Çadırlarda vana olmadığı için suları kovayla veriliyor. Haliyle susuz kaldıkları da oluyor.
Pazar yerine gitmeden “Burada kurban kesmek yasaktır” tabelaları boş tarla girişlerine asılmış. Çadırlı alana girdiğinizde ise yaşayan hayvanların zaten ‘öldürüldüğü’ bir yere varıyorsunuz.
Çiftçilere, hayvanların bağlanış şekillerine, üst üste olmalarına dair soru sorduğumda gereksiz bir konuya girmişim gibi davranılıyor. “Bizim derdimiz ne, senin derdin ne” der gibi. “Tabi o da canlı ama kaderleri bu” fikri yaygın.
Su, çadır, demir iskelesi, branda, barınak yeri gibi hizmetlerin maliyeti Belediye’ye veriliyor. Kars, Sinop, Samsun, Edirne’den ve daha pek çok yerden gelen çiftçiler hayvanlarını satmak için bayramın ilk günlerine kadar bu alanda kalıyorlar. Yemden, hayvanları getirdikleri TIR ücretlerine kadar geçen yıla göre her şeyin üç katına çıkmasına isyan ediliyor.
SATANA UCUZ, ALANA PAHALI
Edirne Keşan’dan Salim Sağdan’ın Trakya şivesiyle “Beş yıldızlı hotelde kalıyorum” dediği yer, yem çuvallarının üzeri. “Çek beni, yengen görsün halimi… Gittiğimde doktora gidecem, bakalım ortopedik yatak mı verecek, ne olacak. Tutulur kalırım artık” diyor.
Hayvanlar birbirine dolaşır, ipini koparır ya da çalınır diye çoğu hayvan sahibi gibi o da geceleri hayvanların olduğu çadırda kalıyor.
“Eziyet tabi… Hayvanlar ağlıyor bile burada ama bizim halimiz de fena. Biz hayvanlar rahat olsunlar diye 25 tane getirdik. Uzaktan gelen nakliye, çadır parasını çıkarmak için daha çok hayvan getiriyor. Şu oturduğun yem çuvalı geçen yıl 75 liraydı, bu yıl 500 lira. Bak kaç kat? Şu danayı geçen yıl 22 bine verdim, bu yıl 50 bin. (Aynı dana değil elbette ama hayvan olduğu için hepsini bir görüyor) Satana ucuz, alana pahalı…”
TELEFON ŞARJ ETMEK 15 LİRA
Kurban pazarı şehrin dışında olduğu için ihtiyaçlar için çarşıya iniliyor. Etrafta gelişigüzel kurulan tezgahlarda her şeyin fiyatı iki katı. Çadırlarda priz olmadığı için çiftçiler telefonlarını şarj etmek için 15 lira ücret ödüyorlar.
Sağdan, eksikleri şöyle anlatıyor: “Çarşıdan peynir, ekmek alıyoruz. Aldığımız yemeği o akşam tüketmemiz lazım. Burası sıcak. Biz kendimiz yapıyoruz yemeği. Tenceremiz, her şeyimiz var. Belediye nasıl Halk Ekmek kuruyorsa, burada büfe gibi bir şey kurması lazım. Su dışarıda 3 lira, burada 6 lira. Her şey iki katı. Sıkıştığımızda yine alıyoruz. Mecbur… Telefonun bitiyor, 15 lira şarj etmek! İş mi bu? Buraya priz koy, ne olacak? Arabada dolduruyoruz, kimisinin arabası yok. Bunları belediyenin düşünmesi lazım.”
“BELEDİYE PARA ALMASINI BİLİYOR, HİZMET YOK”
Samsun’dan gelen Recai Özbakar, “Bizi insan yerine koymuyorlar. Buraya bir dünya para veriyoruz. Yatacak yerimiz yok.” diye başlıyor sözlerine.
“Yönetimin bizimle ilgisi yok. Görüntüyü görüyorsun. Çadırda elektrik yok. Çadırda vana olması gerek, biz kovayla hayvanlara su veriyoruz. Hayvanlar da eziyet çekiyor. Ben bu çadıra 40 bin lira para vermişim ama hizmet yok. Geçen yıl 18 bin liraydı. Şofbenler yanmış. Banyo yapacak yer de yok ama o en basiti.”
Samsun'dan gelen Sezai Selçuk, "14 gün burada kalacağız. Samanların üzerinde yatıyoruz. İnsanların alım gücü yok, bizim de masrafımız çok. Yem fiyatları yükseldi, nakliye yükseldi. Geçen yıl bir TIR 7 bin liraya geliyordu, bu sene 28 bin lira."
GEÇEN YILA GÖRE ALICILAR AZ
Diğer bir çiftçi Sabahattin Aslan da geçen sene 7 bin 500 lira verdikleri TIR’a bu sene 30 bin lira verdiklerini söylüyor ve “Çoğu arkadaşımız gelemedi” diye ekliyor.
Sinop’tan gelen 28 yaşındaki Selçuk Kara, bilgisayar programcılığı bölümü mezunu. İş bulamadın mı deyince “İş aramadım. 7 bin - 8 bin liraya geçinmek zor. Ata mesleğinden devam ediyorum” diye yanıt veriyor.
“Sinop’tan geldik, yaklaşık 750 km’lik bir yol. 30 bin lira TIR’a ücret verdik. Çadır yeri, yem parası derken buraya 25 hayvan getiriyorsam üçü masrafa gidiyor… Geçen yıla göre alıcılar da az. Hayvanların susuz kaldığı da oluyor. Hayvanları bırakamıyoruz, başlarında beklemek zorundayız. Gece ipini kopartabilir. Büyük şehir burası, ne olur ne olmaz.”
