Şanlıurfa'da Karahantepe heyecanı

DÜNYANIN en eski tapınak merkezi kabul edilen ve tarihin sıfır noktası olarak nitelendirilen Şanlıurfa'da bulunan Göbeklitepe'deki dikili taşlarla benzerlik gösteren ve ilk belirlemeye göre neolitik döneme ait T şeklinde 250 dikilitaşın bulunduğu Karahantepe'de, kazı çalışmalarına başlandı.

Birleşmiş Milletler (BM) Bilim, Eğitim ve Kültür Teşkilatı'nın (UNESCO), 'Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki varlıklar arasında bulunan ve dünyanın bilinen en eski tapınak merkezi olan Göbeklitepe'dekilere benzeyen taşların yer aldığı Karahantepe'de kazı çalışmalarının başlaması kentte heyecan yarattı. Her gün yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği Göbeklitepe'ye alternatif olan Karahantepe 'T' şeklinde 250 dikilitaşın toprak altından gün yüzüne çıkarılması heyecanla bekleniyor.

Şanlıurfa'da kültür envanterinin tespiti için başlatılan çalışmalar sırasında, kent merkezine 46 kilometre mesafedeki Tek Tek Dağları Milli Parkı içindeki Kargalı Mahallesi yakınlarında, araştırmacılar tarafından 1997 yılında yapılan yüzey çalışmasında Karahantepe'deki toprak altında bulunan yapılar fark edildi.

2 YIL ÖNCE YÜZEY ÇALIŞMASINA BAŞLANILDI

Bölge halkınca 'Keçilitepe' olarak da bilinen alanda, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın himayesinde İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı ve Karahantepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul başkanlığında 2 yıl önce 'Göbeklitepe Kültürü ve Karahantepe Kazıları' Projesi kapsamında yüzey araştırma çalışması başlatıldı.

Bu araştırmalarda UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Göbeklitepe'deki yapılara benzeyen ve ilk belirlemelere göre neolitik döneme ait 'T' biçiminde 250'nin üzerinde dikili taş tespit edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nden alınan izinle İstanbul Üniversitesi'nce Prof. Dr. Necmi Karul başkanlığında bölgede ilk kazı çalışmalarına başlandı. Karahantepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Karul, bölgede Göbeklitepe ile aynı dönemde olduğu tahmin edilen 12 noktanın bilindiğini bunlardan birinin ise Karahantepe olduğunu söyledi.

GÖBEKLİTEPE'DEKİ DİKİLİ TAŞLARIN BENZERLİĞİ

Karahantepe'de 35 kişilik ekiple kazı çalışmalarını yürütüklerini kaydeden Karul, yaptıkları yüzey araştırması sırasında buradaki dikili taşların Göbeklitepe ile aynı dönemde olduğunu söyledi.

Karahantepe bölgesinin topografik haritasını çıkararak, jeomanyetik ölçümler de yaptıklarını belirten Prof. Dr. Karul, konuşmasına şöyle devam etti:

"Karahantepe Göbeklitepe'ye alternatif bir kazı değildir. Göbeklitepe bize bu bölgede tarihten öncesi çok şey öğretti. Burada kazı çalışmalarımıza başlayalı bir hafta oldu. Bu yıl burada 1 aylık bir kazı çalışmasını yürüteceğiz. Bu bölgenin yerleşik topluluklarını ait kalıntılarla karşılaştık. Hava fotoğraflarından bile burada yüzeyde gözüken dikilitaş sayısı 250'nin üzerinde. Bu dönemin yapılarına baktığımızda 12 çevrede, 2 de merkezde olmak üzere içerisinde 14 dikilitaş bulunan özel yapılar söz konusu. Böyle bir hesap yapıldığında yüzeyden görülebilen dikili taşlar 30 civarında yapının olduğunu bize söylüyor. Kuşkusuz görülebilenler bunlar ama toprak altına henüz açığa çıkarılmasını bekleyen daha fazla yapının olduğunu da ön görmek gerekir. Dolayısıyla onlarca yapı olduğunu henüz kazıya yeni başlamış olmamıza rağmen rahatlıkla söyleyebiliriz. Göbeklitepe'deki yaşam 'T' biçimindeki taşlardan oluşan bir dönemden de ibaret değil. Çok daha uzun bir süreci yansıtıyor, 700- 800 yıllık bir yerleşim yahut kullanım söz konusu. Karahantepe'nin de bu sürenin içinde bir yere oturduğu kesin. Daha uzun bir süreyi kapsayabilir, öncesinden başlayabilir. Bütün bunları burada yapacağımız kazılar gösterecek ama en azından bu sürecin içinde önemli zaman aralığıyla örtüştüğünü çağdaş (aynı dönemde) olduğunu söyleyebiliriz. Bu da günümüzden 11 bin 500 yıl öncesini ifade ediyor. Karahantepe'nin Tek Tek Dağları Milli Parkı içinde olmasının arkeolojiyle bütünleşik farklı projeler yapmaya da fırsat sağlayacağını düşünüyoruz."