Tiyatrolar isyanda: Elektrik, doğal gaz faturaları, vergiler... Gün yüzü göremiyoruz resmen

Bugün 27 Mart Dünya Tiyatro Günü… Türkiye’de tiyatro pandemiyle birlikte sekteye uğrayan kültürel aktivitelerin başında geliyor. Pandemiden önce de hak ettiği değeri görüp görmediği de tartışmalı.

Yıllardır onlarca oyunu seyirciyle buluşturan Asmalı Sahne kurucuları Petek Kırboğa ve Muharrem Uğurlu ile tiyatroyu konuştuk. Yıllardır tiyatroya gönül veren, hem oyunculuk hem de yönetmenlik yapan Kırboğa ile Uğurlu, Asmalı Sahne’nin var oluşunu, güncel oyunlarını ve Türkiye’de tiyatronun yerini kendi bakış açılarından anlattılar.

Muharrem Uğurlu ile Petek Kırboğa.

Öncelikle kendinizden bahseder misiniz?

Muharrem Uğurlu: 2004-2007 yılları arasında Kütahya Şehir Tiyatrosu’nda oyunculuk ve yönetmenlik yaptım. 2007-2009 da aynı tiyatroda Genel Sanat Yönetmeni olarak çalıştım. İstanbul’da Gezici Tiyatro’yu kurduktan sonra 2014 yılında Asmalı Sahne ile yerleşik tiyatro hayatım başladı. Bir oyuncu olarak doğaya tutkum çok yüksek, kamp yapmayı ve yeni yerler keşfetmeyi çok seviyorum.

Petek Kırboğa: Uzun yıllardır tiyatro yapıyorum. Enis Fosforoğlu ve pek çok özel tiyatroda oynadım. Muharrem ile oyunculuk yüksek lisans programında tanıştık ve Asmalı Sahne’yi devraldık. 2019’da New York’ta hem oyunculuk hem de yönetmenlik atölyelerine katılarak kendimi geliştirmeye devam ettim.

Asmalı Sahne’nin kuruluşunu da öğrenmek isteriz. Nasıl kuruldu, şimdi neler yapıyorsunuz?

Petek Kırboğa: Asmalı Sahne 2014 yılında devroldu. Yan Etki Tiyatro, bu sahneyi bize devrederek daha büyük bir sahneye geçti. Biz de yerli yazarlara ve ilk kez oynanacak oyunlara öncelik verdiğimiz bir anlayışla Asmalı Sahne’nin yolculuğunu devam ettirdik. Genç ekiplere de her zaman sahnemizde alan açıyoruz. Atölyeler, kitap kulübü etkinlikleri düzenliyoruz.

Londra’daki projeniz nasıl başladı, nasıl ilerliyor?

Petek Kırboğa: Yerli metinleri yurt dışında duyurma hayali kurduk. Çok değerli yazarlarımız var. Londra da tiyatronun merkezi biliyorsunuz. Orada Türk oyunlarını hem bizim hem de İngiliz oyuncuların oynayacağı bir proje hayal ettik. Bu yaz Londra’da sahnemizin iki oyunu Quasimodo ve Fazilet Mahkemesi’ni oynayacağız. Çağdaş oyunlarımızı İngilizceye çeviriyoruz.

Pandemi döneminin sonu yaklaştı gibi görünüyor. Asmalı Sahne pandemiyi nasıl geçirdi? Sizi en çok zorlayan ne oldu? Kapalı kaldığınız dönemlerde nasıl ayakta kaldınız?

Muharrem Uğurlu: Geriye dönüp baktığımda hatırlamak istemeyeceğimiz bir dönem atlattık. Pandemi boyunca dijital mecralarda seyircimiz ile bağımızın kopmaması için çalışmalar yaptık. Oyun okumaları, oyun gösterimleri, söyleşiler bu şekilde geçti o dönem. Bazı tiyatroların kapandığı bu dönemde, seyirci destek kampanyası ve dijital projelerle ayakta kalmayı başardık. Buruk bir mutluluk bu bizim için.

Asmalı Sahne.

Son dönemde fahiş elektrik faturaları gündemde. Asmalı Sahne de yüksek faturalardan dolayı zorluk çekiyor mu?

Muharrem Uğurlu: Tabii ki, biri bitiyor diğeri başlıyor. Gün yüzü göremiyoruz resmen. Elektrik ve doğal gaz faturaları, vergiler... Bu işi yapmayalım diye her şey bir araya gelmiş ve üzerimize geliyor.

Petek Kırboğa: Biz küçük ölçekli bir yapı olduğumuz için bir miktar daha avantajlıyız ama şu an tüm masraflar ikiye katlandı. Bu durumu bilet fiyatlarına yansıtmamakta zorlanıyoruz. Kültür sanat temel bir ihtiyaç, lüks değil. Çağdaş bir toplumda herkesin rahatlıkla sanata bütçe ayırabiliyor olması gerekir. Öğrenci bilet fiyatımızı ısrarla düşük tutuyor ve konservatuvar öğrencilerini davetle alıyoruz.

Dünya Tiyatro Günü'nde Türkiye'de tiyatroya olan ilgiyi nasıl yorumlarsınız, hak ettiği değeri görüyor mu?

Petek Kırboğa: Son yıllarda tiyatroya ilgi arttı. Özellikle alternatif sahnelerin varlığı, güncel metinlerin sahnede yer alması genç seyirciyi sahneye çekti. Pandemi, seyircinin kapalı mekanlara girmesini engellese de, son dönemde bu durum da kırıldı. Oyunlar güzel oldukça, duyuldukça seyirci oyunları dolduruyor. Daha da artması dileğiyle… Dünya Tiyatro günü bizim için yılın en anlamlı günü. Nice güzel tiyatro dolu seneler olsun.

Son olarak, şu an hangi oyunlarınız sahnede? Güncel oyunlarınızdan bahseder misiniz?

Muharrem Uğurlu: Şu an Fazilet Mahkemesi, Notre Dame'ın Kamburu - Quasimodo ve Mümkün Dünyalar oyunlarımız sahnede. Bu metinlerin yazarı, yerli yazarlar. Biz bu tüm oyunlarımızı yerli yazarlarımızdan tercih ettik. Bundan çok memnunuz. Bu şekilde genç yazarlarımıza alan açmayı biz çok anlamlı görüyoruz.

Petek Kırboğa: Quasimodo, günümüzün bize dayatılan güzellik algısını sorguluyor. Fazilet Mahkemesi birbirimizi ne kadar tanıdığımızı ve Mümkün Dünyalar da ‘ailemizi silebilir miyiz’ sorusunu. İbrahim Yusuf Yavuz, Fazilet Mahkemesi ve Quasimodo’nun yazarı. Ülkü Oktay, Mümkün Dünyalar oyunu ile Kadıköy Belediyesi 2020 ödülünü almıştı, oyun ilk kez bizde sergilendi. Üçü de seyirciyi farklı dünyalara davet ediyor.