Bakanlık, kaçak kazı yapanların sorularını tek tek yanıtladı: 'İnternette eser satışı yapılabilir mi?'

Kültür ve Turizm Bakanlığı, bakanlığa bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde kaçakçılığın önlenmesi ile ilgili faaliyetler başlığı altında kaçak kazı yapanların yönelttiği sorulara yanıt verdi.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde kaçakçılığın önlenmesi ile ilgili faaliyetler başlığı altında sorulara verilen cevaplar şöyle:

- Define aramak için ne yapılmalı?

Define aramak isteyenler, define arayacakları yerin bağlı olduğu mülki amire Define Arama Yönetmeliği'nin 7. maddesinde yer alan belgelerle birlikte bir dilekçe ile müracaat ederler. Dilekçede arama maksadı açıkça belirtilir ve define aranacak yerin il, ilçe, bucak, köy, mahalle, sokak ve ev numarası bildirilir. Yerin ekili, dikili, meskûn, gayrimeskûn, tapulu ve tapusuz olup olmadığı ve kime ait olduğu açıklanır.

- Türkiye genelinde define aramak için izin almak mümkün mü?

Türkiye genelinde define arama izni verilemez. Define aranacak yer 50 metrekareyi ve 10 metre derinliği geçemez.

- Define aramak istenen arazinin mülkiyeti kişiye ait değilse ne yapılmalı?

Define aranacak yer sahipli ise; gerçek kişilerden noterden tasdikli muvafakatname, tüzel kişilerden de yetkili organlarından alınacak muvafakat yazısının alınması gerekmektedir. Tüm hissedarlardan noterden tasdikli muvafakatname alınması gerekmektedir.

- Define arama kazısı sonucunda bulunan defineden ne kadar pay alınır?

Bulunan definenin Hazine ve Maliye Bakanlığınca geçer akçe olarak değeri tespit edilir. Define, Hazineye ait arazide bulunmuşsa yüzde ellisi define arayıcısına; özel veya tüzel kişilere ait arazide bulunmuşsa yüzde kırkı define arayıcısına, yüzde onu ise mülk sahibine verilir.

- Bulunan tarihi eser müzeye götürülürse para alınır mı?

Korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı olup olmadığını, müzeye alınacaklarla alınmayacakları tespit etmek ve müzelere alınmasına karar verilmesi durumunda kıymetini belirlemek için müze uzmanları tarafından “ Değerlendirme ve Kıymet Takdir Komisyonu” oluşturulur. Müzelere alınması uygun görülen eser için komisyonca belirlenen maddi bedel eseri getiren şahsa ödenir.

- Dededen kalma ata yadigârı silahım (halı, kilim, madalyon, kap-kacak vs.) var. Ne yapılabilir?

En yakın Müze Müdürlüğüne gidilerek ata yadigârı objenin korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı olup olmadığı yönünde bir incelemenin yaptırılması gereklidir.

- İnternette eser satışı yapılabilir mi?

Korunması gerekli etnografik nitelikli kültür varlıklarından müzelere alınması gerekli görülmeyen taşınır kültür varlıkları için Müze Müdürlüklerince “Tescile Tabi Taşınır Kültür ve Tabiat Varlığı Belgesi” düzenlenerek sahibine iade edilir. Bu belge sahipleri tarafından esere ilişkin alım-satım ve el değiştirme işlemleri mahalline en yakın müze müdürlüğünde yapılır, yeni durum belgenin verildiği müzeye yazılı beyan edilir. Yasa dışı yollarla başkasına devredilmesi, satılması ve yurt dışına çıkarılması yasaktır.

- Yurtdışından eser getirmek serbest midir?

Yurtdışından ülkemize eser getirmek serbesttir. Ancak, ülkemiz kökenli olmamakla birlikte bir başka ülkenin korunması gerekli kültür varlıklarından olabileceği ve taraf olunan uluslararası sözleşmeler gereği köken ülkeye iadesi gerekebileceğinden getirilen eserlerin gümrükte beyan edilmesi gerekmektedir.

- Yurt dışına kaçırılan eserler nasıl tespit ediliyor?

Yurt dışında bulunan ülkemiz kökenli kültür varlıklarının tespit edilmesi, yurt dışındaki müzeler ile sanat ticaretiyle uğraşan kurum ve kuruluşların WEB sayfalarının, yayınlarının incelenmesi, bazı durumlarda yerinde inceleme yapılması, akademik yayınların taranması ve bu konuyla ilgili Bakanlığımıza iletilen ihbarların değerlendirilmesi suretiyle yapılmaktadır.

- Yurt dışına kaçırılmış kaç tane eserimiz var?

Yabancı müze depolarının ve bazı özel koleksiyonların erişilebilir olmaması nedeniyle Türkiye’den kaçırılan kültür varlıklarına ilişkin net bir sayısal değerlendirme yapılması mümkün olamamaktadır.