SALT Galata'da 'İdealist Mektep, Üretken Atölye' sergisi açıldı

Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü’nün özgün sanat eğitimi ve bu yaklaşımdan temellenen sanat üretimlerini inceleyen sergi 27 Kasım’dan itibaren SALT Galata’da.

Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü’nün özgün sanat eğitimi ve bu yaklaşımdan temellenen sanat üretimlerini inceleyen sergi, bölümün kurulduğu 1932 ile enstitüde yatılı öğrencilik sisteminin kaldırıldığı 1973 arasındaki dönemi çeşitli kaynaklar, sözlü tarih çalışmaları ve seçili eserlerle görselleştiriyor.

İDEALİST MEKTEP, ÜRETKEN ATÖLYE

27 Kasım 2018 - 17 Şubat 2019

SALT Galata, Kat -1

Türkiye’nin modernleşmesi ve ulus inşası süreçlerinin yapı taşlarından Gazi Eğitim Enstitüsü’nün Resim-İş Bölümü, “iş” fikri üzerine kurulu bir müfredata ve “yaparak öğrenme”ye dayalı bir pedagojik yaklaşıma sahiptir. Özgün nitelikte sanat eğitimi veren bölümün ilkeleri, yetiştirdiği sanatçı öğretmenlerin pratiklerinde ifade bulur.

SALT’ın Türkiye sanat tarihine ilişkin araştırmalarına yeni bir katman olarak hazırlanan İdealist Mektep, Üretken Atölye, bölümün kurulduğu 1932 ile enstitüde yatılı öğrencilik sisteminin kaldırıldığı 1973 arasındaki dönemi çeşitli kaynaklar, sözlü tarih çalışmaları ve seçili eserlerle görselleştirir.

İş eğitimi, sanayileşen ülkelerde 19. yüzyıl sonundan itibaren yeni üretim araçlarının kullanımına yönelik olarak yaygınlaşmaya başladı. 20. yüzyıldaysa, geç modernleşen ülkelerin hızlı kalkınma hamlelerinin taşıyıcısı olacak becerikli kuşaklar yetiştirmenin aracı oldu. Eskinin ataletle anıldığı; modern olanın meydana getirme, biçimlendirme ve yararlanmaya dair yetkinliklerle özdeşleştirildiği bu dönüşüm neticesinde birçok ülkede modern pedagojinin esası olarak görüldü. Osmanlı İmparatorluğu’nda iş eğitimi tartışmaları ilk kez 1908’de, Mustafa Satı Bey’in erkek öğretmen okulu İstanbul Dârulmuallimîni’ne müdür atanmasıyla ortaya atıldı. İlerleyen yıllarda İsmail Hakkı Baltacıoğlu ve İsmail Hakkı Tonguç gibi düşünürlerin katkılarıyla geliştirilen fikirler, temel oluşturduğu Gazi Eğitim Enstitüsü (1926-27), Halkevleri (1932) ve Köy Enstitüleri (1940) gibi Türkiye’nin önemli kurumlarında hayata geçirildi.

Gazi Resim-İş’te sanatı işle ilişkilendirerek siyasal ve toplumsal bir seferberlik hâline katma çabası, modern cumhuriyetin gereksinim duyduğu, sanat eğitimi ve üretimine hâkim öğretmenlerin gelişiminde etkili oldu. Bölümde resim, grafik ve modelaj gibi sanat atölyeleriyle ağaç, maden ve mukavva işleri gibi uygulamalı iş atölyeleri bir araya getirildi. Öğrencilere, hem ileride verecekleri resim-iş dersleri hem de kendi pratikleri için muhtelif malzeme tanıtılarak bunlarla üretim yapabilme yetisi kazandırıldı. Bu çok yönlü ustalık bilgisinin gelecek kuşaklara katkılarını araştıran İdealist Mektep, Üretken Atölye, görüntülü arşiv kayıtları, eğitimci kitapları ve Baltacıoğlu’nun Yeni Adam dergisindeki pedagoji tartışmalarıyla Adnan Turani’nin 1960’lardaki Sanat ve Sanatçılar dergisinin bütün sayıları ve Halkevleri’nin Ülkü dergisinin Gazi Resim-İş öğretmenlerince tasarlanmış kapaklarını bir araya getirir. Söz konusu kaynaklara, bölümün öğretmenlerinden ressam ve yazar Malik Aksel’in sanat tarihçisi Martina Becker’in seçkisiyle sunulan tabloları, Türkiye’de fotoğrafın yaygınlaşmasında önemli bir role sahip Şinasi Barutçu’nun dijital ortama aktarılmış fotoğrafları ile bölümde eğitim vermiş ve almış seçili sanatçıların üretimleri eşlik eder.

Nevzat Akoral, Mustafa Aslıer, Muammer Bakır, Nevide Gökaydın, Mürşide İçmeli ve

Süleyman Saim Tekcan’ın değişik baskı teknikleriyle gerçekleştirdiği eserleri, Gazi Resim-İş’teki grafik eğitiminin yapıcı yönlerini görünür kılar. Babası saat tamircisi olan Cengiz Çekil’in bit pazarlarından toplayıp üstüne adını iliştirdiği saatlerden oluşan 1200 Saat (2005) işi ve İsmail Saray’ın bu sergi için yeniden hazırladığı Duvara Ders Anlatma (1980/2018) enstalasyonu, ayrı pratiklere evrilen üretimlere örnek teşkil eder. Osman Dinç’in ahşap, cam, keçe ve demirle ürettiği erken dönem işlerinden Triptik (1978) ile gündelik hayattan nesnelerle çalışan Remzi Savaş’ın demirden terazi ağırlıklarını sembolik bir dille yorumladığı İsimsiz (2006), sıra dışı malzemelerin kullanımını değerlendirme imkânı sağlar. Mustafa Altıntaş’ın Yapıcılar (2010) resmiyse, Köy Enstitüleri’nin iş ve sanatı buluşturan eğitim düzenine gönderme yapar. Sergide ayrıca, bölüm öğretmenlerinden Gökaydın ve İçmeli ile Hidayet Telli’nin Metin Yurdanur tarafından yapılmış büstleri; Halil Akdeniz’in henüz öğrenciyken kendi hazırladığı yağlı boyayla ürettiği Kompozisyon (1964) resmi ve Gülgün Başarır’ın 1965’te Refik Epikman atölyesinde çizdiği bir desen yer almaktadır.

İdealist Mektep, Üretken Atölye, SALT Galata’daki sunumunun ardından 4 Mart-7 Nisan 2019 tarihlerinde, Ankara’da Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde düzenlenecektir.

Text to read in English:

Gazi Arts-Crafts Department from 1932 to 1973

IDEALIST SCHOOL, PRODUCTIVE STUDIO

Exploring the Arts-Crafts Department at Gazi Education Institute

in terms of its unique approach to art education, the exhibition opens

on November 27 at SALT Galata.

November 27, 2018 - February 17, 2019

SALT Galata, Floor -1

The principal teacher training school, established three years after the foundation of the Republic of Turkey in 1923, Gazi Education Institute in Ankara was assigned to bring up teachers who were equipped with all necessary skills to exercise their profession in conditions of hardship, both materially and intellectually. The students were provided with applicable knowledge, which was considered to be the most practical and favorable in the political climate of the period. The Institute’s Arts-Crafts Department developed a curriculum around the concept of “work” with a pedagogical approach that emphasized “learning by doing.” A highly original variety of art education was made available, whose fundamental principles found expression in the practices of the graduates, trained as artist-teachers. Idealist School, Productive Studio focuses between the years 1932 and 1973, marking the period when the Department was opened and until when the Institute’s boarding school was rescinded. Adding a new layer to SALT’s research on the art history of Turkey, the exhibition presents a selection of archive materials and works of art along with oral narratives.

The notion and practice of work education became widespread among

industrializing countries from the end of the 19th century onward, especially on the utilization of new means of production. In the 20th century however, late-industrializing countries concentrated on raising generations of skilled workers who could serve as the agents of implementing rapid progress. This transformation involved associating the old with laziness and lethargy and the new with creation, construction, design, and utility. As a result, in many countries, work education came to be seen as the basis of modern pedagogy. In the Ottoman Empire, first debates around the idea emerged in 1908, when Mustafa Satı Bey was appointed director of Dârulmuallimîn, an all-male teacher training school in Istanbul. In subsequent years, they were further developed by the reflections of thinkers including İsmail Hakkı Baltacıoğlu and İsmail Hakkı Tonguç, and eventually formed the conceptual basis for a number of leading institutions, such as Gazi Education Institute (est. 1926-27), Community Centers (Halkevleri, est. 1932), and Village Institutes (Köy Enstitüleri, est. 1940).

In Gazi Arts-Crafts Department, art was consciously linked to work and profession as part of the overarching political and social mobilization that was viewed essential to the modern republic. This approach played a significant role in the development of artist-teachers by combining fine art studios like painting, graphics, and modelling together with applied arts studios like wood, metal, and cardboard works. Students were taught to produce with diverse materials that, in the future, they could use in their art classes as well as their own artistic practice.

Idealist School, Productive Studio explores the contributions this comprehensive mastery of knowledge made to future generations through archival visual records, textbooks of pedagogy, the pedagogical debates held in Baltacıoğlu’s journal Yeni Adam [The New Man], the entire corpus of Adnan Turani’s 1960s journal Sanat ve Sanatçılar [Art and Artists], and the covers of the Community Centers’ journal Ülkü [Ideal], which were designed by teachers in the Arts-Crafts Department. These sources are accompanied by works of a number of graduates and teachers, including paintings by artist and writer Malik Aksel—selected by art historian Martina Becker—and digitized photographs of Şinasi Barutçu, an important figure in the spread of photography in Turkey.

Works produced with an array of printing techniques by Nevzat Akoral, Mustafa Aslıer, Muammer Bakır, Nevide Gökaydın, Mürşide İçmeli, and Süleyman Saim Tekcan showcase the constructive side of the Department’s graphics education. Son of a watch repairman, Cengiz Çekil’s 2005 work 1200 Saat, comprising 1200 old watches purchased at flea markets; and İsmail Saray’s installation Duvara Ders Anlatma [Lecture to a Wall] (1980/2018), reproduced for this exhibition by the artist, represent fine examples of graduates’ varied art practices. Osman Dinç’s Triptik [Triptych] (1978) in wood, glass, felt, and iron; as well as İsimsiz [Untitled] (2006) by Remzi Savaş, a symbolic interpretation of iron scale weights, feature the use of unusual materials. Mustafa Altıntaş’s painting Yapıcılar [The Builders] (2010) references to the educational system implemented in the Village Institutes, where art and work were supposedly fused together. The exhibition also includes Metin Yurdanur’s busts of Gökaydın, İçmeli, and Hidayet Telli, all teachers at the Department; Halil Akdeniz’s Kompozisyon [Composition] (1964), executed with oil paint that Akdeniz prepared when he was a student; and a drawing by Gülgün Başarır for Refik Epikman’s 1965 studio.

Following the initial presentation at SALT Galata in Istanbul, Idealist School, Productive Studio will take place at Çankaya Municipality Contemporary Arts Center in Ankara between March 4 and April 7, 2019.