'İlan hakkı sansür aracına dönüştürüldü'

Basın İlan Kurumu’nun (BİK), BirGün gazetesine “Bazı haberlerde yayın kaynağının kullanılmaması” nedeniyle, Evrensel'e ise “haber başlıkları” gerekçesiyle ilan ve reklam akışını durdurması tartışılmaya devam ediliyor.

Evrensel'den Gözde Tüzer'in haberine göre, BirGün Gazetesi İmtiyaz Sahibi İbrahim Aydın BİK’in muhalif basını terbiye etme mekanizmasına dönüştüğünü söylerken Evrensel Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat “İlan hakkı sansür aracına dönüştürüldü” dedi.

Türkiye Gazeteciler Sendikası Başkanı Gökhan Durmuş ‘Muhalif medyayı ekonomik yönden kıskaca almaya çalışıyor’ diye konuştu. Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu da “Antidemokratik müdahalelerin son bulmasını istiyoruz” dedi.

BİRGÜN: BİK İLAN VE REKLAM AKIŞINI DURDURDU

Basın İlan Kurumu (BİK), üç ayı aşkın bir süredir BirGün gazetesinin ilan ve reklam akışını durdurdu. BirGün Gazetesi İmtiyaz Sahibi İbrahim Aydın 3 aydır Basın İlan Kurumunun birtakım gerekçelerle kendilerine verilen ilanları kestiğini söyleyerek BİK’in muhalif basını terbiye etme mekanizmasına dönüştüğünü söyledi.

Gazetenin sürmanşetten duyurduğu bilgilendirmede, BİK’in ilanları durdurmasının ilk gerekçesinin, elektronik ortamda tutulması zorunlu olan “Baskı ve Bayi-İade Defterleri”nin gecikmeli olarak tutulduğu iddiası olduğu belirtildi. Gazete, sorunun 1 Eylül 2019 tarihi itibariyle giderildiğini ve gerekçenin ortadan kalktığını açıkladı. Ancak BİK bu kez de ilan durdurmak için, “Bazı haberlerde yayın kaynağının kullanılmaması” şeklinde ikinci bir gerekçe ortaya koydu. BİK bu gerekçeye dayanarak, üç ayı aşkın bir süredir uygulamakta olduğu yasağa "devam" kararı verdi.

BirGün gazetesi üç haber ve bir fotoğraf ajansına abone olmakla birlikte, ajanslardan birebir aldığı tüm haberlerle ilgili kaynak belirttiğinin altını çizerek şöyle dedi: “BİK, yönetmeliği zorlayarak -bizden başka hiçbir gazeteden bu yorumun gereklerini talep etmeden- tüm haber ve fotoğraflara imza ve kaynak istiyor. Bunu gerekçe göstererek de ilan ambargosunu sürdürüyor.”

"POLİS SALDIRMAZ" DİYEREK 45 GÜN İLAN KESME CEZASI

BİK'in uygulamalarını Evrensel'e değerlendiren BirGün Gazetesi İmtiyaz Sahibi İbrahim Aydın, “Başlangıçtaki gerekçesi fatura eksikliğiydi. Bu gerekçeyle basın ilan hakkımızı durdurdu. İtiraz ettik. Ancak sonra ‘Fotoğraf ve haberlerde mahreç kullanımı eksik’ diyerek ikinci bir ceza kesti. Buna da itiraz ettik ancak bununla ilgili bir sonuç çıkar mı bilmiyoruz” dedi. Haberlere ilişkin de uygulamalar olduğuna dikkat çeken Aydın “Örneğin ‘Cumartesi Annelerine polis saldırdı’ haberinde ‘Polis saldırmaz’ diyerek 45 güne yakın ilan kesme cezası verildi” diye konuştu.

AYDIN: MUHALİF BASINI TERBİYE ETME

Basın İlan Kurumunun resmi ilanları, gazetelerin tiraj ve satışları ölçüsünde değerlendirip, ilanları dağıtan; bu nedenle de basını destekleyen bir kurum olması gerektiğinin altını çizen Aydın şöyle dedi: “Ancak bugün bundan çıkmış durumda. Tam tersine muhalif basını terbiye etmek, ‘cezalandırmak’, hatta neredeyse sansürlemeye çalışan bir mekanizmaya dönüştü. Bu sadece bizi değil, Evrensel ve benzeri muhalif basının da birçoğunu kapsıyor. Bunlara karşı bir duruş sergilemek gerekiyor.”

BİRGÜN: YASAL HAKLARIMIZI KULLANACAĞIZ

BİK yönetiminin BirGün'e yönelik takındığı tavra karşı yasal yolları başvurulacağı belirtilen bilgilendirmede son olarak şu ifadeler yer aldı: “Ne var ki günlük gazetelerin basit bir taraması yapılsa dahi, BirGün’e haksız bir dayatma uygulandığı tüm çıplaklığıyla görülecektir. BİK yönetimi tarafından BirGün’e uygulanan diğer bir yaptırım da haberlerimiz gerekçe gösterilerek 2 ila 15 gün arasında değişen basın-ilan kesme cezaları oldu. Son 3 ay içerisinde haber içeriklerinin gerekçe gösterildiği toplam 49 günlük cezaya muhatap olduk. BİK’in sorunlu gördüğü, bu nedenle önce savunma isteyip sonra ceza kestiği haberlerle ilgili, bırakın dava açılmasını, herhangi bir düzeltme dahi gelmediğinin de altını çizmek isteriz. Sürecin tüm ayrıntılarının okurlarımız tarafından bilinmesi gerektiğine inanıyoruz. BirGün gazetesi olarak sadece hakkımız olanı istiyoruz. BİK yönetiminin gazetemize yönelik tutunduğu tavra karşı tüm yasal yolları kullanacağımızı da kamuoyuna bildiririz.”

FATİH POLAT: İLAN HAKKI SANSÜR ARACINA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ

“Basın İlan Kurumundaki son yönetim değişikliğinden sonra, muhalefete dair haber ve yorumlara yer veren bir elin parmağı kadar gazete açısından ilan hakkı bir sansür aracına dönüştürülmüş durumda” diyen Evrensel Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat ise BİK varlık gerekçesinin, kamuoyunu bilgilendirme görevini yerine getiren basın organlarının varlıklarını sürdürebilmeleri için desteklenmesi olduğunun altını çizdi.

BİK’in daha önceden de, iktidarı destekleyen basın organlarına çok daha yüksek, iktidarı eleştiren haber ve yorumlara yer veren gazetelere ise çok daha düşük gelir sağlayan ilanlar verdiğini aktaran Polat, “Ancak bunlar gazetelerin tirajlarına bağlı olarak belirlenen katsayılar ile teknik ve biçimsel açıdan ‘meşru’ bir çerçeveye uyduruluyordu. Evrensel’e son yönetim değişikliğinden önce de çeşitli haberler nedeniyle ilan kesme cezaları verildi. Ancak bunlar 2-3 gün ile sınırlı oluyordu. BİK’teki son yönetim değişikliğinden sonra ise iki haberimizin başlıkları gerekçe gösterilerek bir haberimiz için 15 gün, diğer haberimiz için ise 10 gün ilan kesme cezası aldık. Evrensel’in ilan geliri 4 bin bandı üzerinden belirlenen katsayı ile oluyor” diye konuştu.

"BİK SİSTEMLİ BİR ZORLAMA İÇİNDE"

Son dönemlerde, okurların çeşitli kentlerde bayiden parasını ödeyerek 10-15 gazete aldıkları durumlarda, bayilere Basın İlan Kurumu görevlilerince tutanak tutturulduğu haberlerini aldıklarını ve böylece o alımların doğal satış değil ilan alabilmek için alınan satışlar olduğunun öne sürülebileceğini aktaran Polat, “Muhtemelen önümüzdeki günlerde bununla da karşılaşabiliriz. Şu an resmi ilanımız durdurulmuş durumda ancak hakkımız devam ediyor. 6 ay boyunca resmi ilan girmezseniz ilan hakkınız iptal olmuş oluyor. BİK’in şimdi bu süreci sağlamaya yönelik sistemli bir zorlama içinde olduğunu düşünüyoruz” dedi.

BirGün gazetesi için dayanışma çağrısı

"BASKI VE SANSÜR ARACINA DÖNÜŞTÜRMEK KABUL EDİLEMEZ"

Polat şöyle devam etti: “Basın İlan Kurumu, halkın vergilerinden oluşan bütçeden kendisine ayrılan pay ile ilan veriyor. Yani kendi ceplerinden değil. Bu kaynağı iktidar basınını beslemek için kullanıp, iktidara muhalefet eden kesimlerin haber ve yorumlarına yer veren gazeteler açısından ise bir baskı ve sansür aracına dönüştürmek kabul edilemez.”

TGS: MUHALİF MEDYAYI EKONOMİK YÖNDEN KISKACA ALMAYA ÇALIŞIYOR

Türkiye Gazeteciler Sendikası Başkanı Gökhan Durmuş ise AKP iktidarının muhalif gazetelere yönelik yaptırımlarının devam ettiğini belirterek “Açılan davalar, verilen para cezaları ile muhalif medya kuruluşlarını susturamayan iktidar şimdi de ekonomik yönden kıskaca almaya çalışıyor” dedi.

Bir süredir Evrensel ve BirGün gazetelerine resmi ilan verilmediğini, BirGün gazetesi için elektronik ortamda “Baskı ve bayi iade defteri” tutulmaması, Evrensel gazetesi için ise “Gazetelerin tek tek satılmadığı, bir kısım toplu satıldığı” gerekçe gösterilerek ilan haklarının gasbedildiğini aktaran Durmuş; Basın İlan Kurumundan şu sorulara yanıt vermesini talep etti: “Bu iki durum acaba bütün medya kuruluşları için uygulanıyor mu? Mesela bazı gazetelerin otobüs firmalarında dağıttığı gazeteler satıştan sayılıyor mu? Yoksa ilan kesme nedeni bu iki gazetenin iktidara muhalif yayın yapmaları mıdır?”

Durmuş şöyle devam etti: “Eminim ki iktidarın mahkemeler yolu ile uyguladığı yıldırma politikaları nasıl bu gazetelerin yayınlarını sürdürmesine engel olamadıysa, ilan kesme gibi ekonomik cezalarda engel olamayacaktır. Okurları, takipçileri Evrensel ve BirGün gazetelerinin daha çok satmasını sağlayarak bu ekonomik baskıyı kırmaya katkı sağlayacaktır.”

RSF: ANTİDEMOKRATİK MÜDAHALELERİN SON BULMASINI İSTİYORUZ

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Temsilcisi Erol Önderoğlu da SETA raporunu hatırlatarak “SETA raporunda uluslararası medya temsilcilerine karşı dışlayıcılıkları ve hedef göstericilikleriyle öne çıkmış kişiler, yola gelmez bulduklarından olacak, kısıtlı kaynaklarla yayın yaşamını sürdüren eleştirel gazetelere etik-ahlak dersi veriyor” dedi.

Önderoğlu, “Yeni Asya gazetesine 'Pelikan' haberinden işlem yapmakla gündeme gelen BİK, şimdi de Evrensel ve BirGün’ü ilansız bırakacak formülleri buldu” dedi. Basın İlan Kurumu dahil, geçmişte özerk statüde faaliyet gösteren hiçbir kurumun Cumhurbaşkanlık Hükümet Sistemi altında demokratik kalamayacağını, tarafsızlık ve hakkaniyetli işlemden söz edilemeyeceğini söyleyen Önderoğlu, “Kurumlar bağımsız olmayınca, kişiler yetkin ve tarafsız olmadığında gazetecilik sektörüne zerre kadar fayda sağlayamazsınız. RSF olarak, artık bu gerçeğin görülmesini, bu antidemokratik müdahalelerin son bulmasını istiyoruz” diye konuştu.