Hubris sendromu nedir?

Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Barış Atay, Erdoğan ve AKP'ye hubris sendromu uyarısında bulunmuş ve bu sendrom en fazla merak edilen konular arasında yer almıştı. Peki Hubris sendromu nedir?

İktidarı veya gücü elinde tutan insanların abartılı bir gurur ve kendine aşırı güven duyması; bununla birlikte başkaları için küçümseme duygusu yaşamasına 2009 yılından itibaren hubris sendromu denmektedir. Bu sendromu günlük dilde güç zehirlenmesi olarak da tanımlayabiliriz.

Hubris, antik Yunan’da kibir anlamına gelir. yapılan tanımlamalara göre sendrom, öncelikle kişinin gücü tatmaya başlamasıyla ve olayların merkezinde bulunmaktan keyif almasıyla başlar. Başarı ve gücü elinde bulundurma hissinin verdiği hazla devam eder. Zamanla narsizm, gerçeklikten kopuş ve hatta akli dengesizliklere varan seviyelere ulaşabilir. Bu seviyelere ulaşan sendrom ile artık bağımlılık yapan gücü bırakmak kişi için çok zordur ve kişi bunun olmaması için her yolu denemeye hazır olabilir.

Hubris sendromu yaşayan liderlerde aşağıdaki belirtiler görünmeye başlar.

1. bulunduğu makamda güç gösterisinde bulunmanın ve zaferler kazanmanın çok önemli olduğunu düşünmek.

2. hakkındaki algıyı iyileştirmek için kendisini hep iyi gösterecek durumlarda bulunmaya eğilim, kötü gösterecek durum ve yerlerden kaçınma.

3. imaj ve görünümle ilgili orantısız kaygı.

4. basit eylemlerinden bile imkânsızı başarmış edasıyla ve abartarak bahsetmek, yüceltilmeye ihtiyaç duyma.

5. kendisiyle ulusu ya da kurumu özdeşleştirmek, kendi bakışı ve çıkarlarıyla ulusun/ kurumunkini özdeşleştirmek.

6. kendisinden üçüncü tekil şahıs zamiriyle ya da “biz” diye söz etmek.

7. kendi yargılarına aşırı güven, aynı zamanda başkalarının öneri ve eleştirilerini küçümsemek.

8. her şeyi kişisel olarak başarabileceğine dair mutlak inanç.

9. çevresindeki insanlara ya da halka değil, tarih ve tanrı’ya hesap vereceği inancı.

10. tanrı ve tarih karşısında haklı bulunacağına dair sarsılmaz inanç.

11. sıklıkla artan bir yalnızlaşmanın eşlik ettiği gerçeklik duygusunun kaybı.

12. huzursuzluk, acelecilik, düşünmeden kararlar alma

13. kibirli tarzından dolayı rasyonel kararlar alamama ve dolayısıyla başarısızlık.

Ayırca Owen ve Davidson bu tanımlamayı ve çalışmayı abd ve İngiltere’de son yüz yılda başkanlık veya başbakanlık yapmış liderleri inceleyerek derlemişlerdir. Tabi ki bu sendrom bütün dünya liderlerinde, daha küçük ölçekli politik liderlerde ve hatta şirket-kurum-kulüp yöneticilerinde görülebilir.