Paylar değişti: İşte barajı aşan partilere yapılacak hazine yardımının detayları

Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, Siyasi Partiler Kanunu uyarınca partilere yapılan hazine yardımı, son milletvekili seçimine göre belirleniyor. Barajı aşmış bulunan siyasi partilere o yılki genel bütçe gelirlerinin 5000’de 2’si oranındaki ödenek, ülke barajını aşan partilerin aldıkları oy oranına göre paylaştırılıyor.

Milletvekili seçiminde ülke barajı yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürüldü. Milletvekili seçimlerinde geçerli oyların yüzde 3’ünden fazlasını almış partilere ise barajı aşan en düşük oy almış partiyle orantılı olarak hazine yardımı yapılıyor.

Hazine yardımı, milletvekili seçiminin yapıldığı yıllarda 3 katı, yerel seçimin yapıldığı yıllarda ise 2 katı olarak gerçekleştiriliyor. Bu yıl milletvekili seçimi dolayısıyla partilere toplam 5 milyar lira hazine yardımı yapıldı.

AKP 2 milyar 179.5 milyon, CHP 1 milyar 157.4 milyon, MHP 567.3 milyon, İYİ Parti 509.1 milyon lira hazine yardımı aldı. Önce tedbir konulan, mart ayında ise Anayasa Mahkemesi’nce tedbir kararı kaldırılan HDP’ye ise 598.8 milyon lira hazine yardımı yapıldı.

Geçici seçim sonuçlarına göre, barajı aşan partilerden AKP 267, CHP 169, MHP 50, HDP 61, İYİ Parti de 44 milletvekili çıkardı.

Hazine yardımının milletvekili sayısına bölümüyle hesaplanan vekil başına en düşük harcamayı 6.8 milyon TL ile CHP yaptı. AKP 1 vekil için 8.2 milyon, MHP 11.3 milyon lira harcarken, en fazla harcamayı 11.6 milyon lirayla İYİ Parti yaptı. Hazine yardımı HDP'ye yapılmakla birlikte, seçime Yeşil Sol Parti adıyla girildi, vekil başına harcama 9.8 milyon lira oldu.

Pazar günü yapılan seçim sonuçları, barajı aşan partilerin gelecek beş yıl boyunca hazine yardımından alacakları payı da belirleyecek. 2018 seçiminde İYİ Parti yüzde 9.96 oranında oy aldığı için bu partinin aldığı hazine yardımı genel bütçe gelirlerinin 5000’de 2’si oranına dahil edilmiyordu. Bu şekilde hesaplanan tutara ilaveten veriliyordu ve hazinece her yıl yaklaşık yüzde 11 oranında daha fazla hazine yardımı yapılıyordu.

Ülke barajı yüzde 7’ye indirildiği için önümüzdeki 5 yıllık dönemde ilave hazine yardımı yapılmayacak. Bundan dolayı yardımı pastası küçülecek.

Küçülen hazine yardımı pastasından en fazla payı AKP almaya devam edecek ancak payı beşte bir oranında azalacak. 14 Mayıs seçim sonucu bu yılki yardımlara uygulanmış olsaydı AKP’nin ocak ayındaki hazine yardımı 726.5 milyon liradan 597 milyon liraya düşecekti.

Oy oranı 2018’de yüzde 22.65 iken bu yıl yüzde 25.33’e çıkan CHP’nin hazine yardımından alacağı pay artacak. Seçim sonucu bu yılki yardımlara uygulanmış olsaydı CHP’nin hazine yardımı 385.8 milyon lira yerine 425 milyon lira olacaktı.

CHP dışındaki diğer tüm partilerin hazine yardımından alacakları pay azalacak. 14 Mayıs seçim sonucu dikkate alınsaydı bu yılki hazine yardımı MHP’de 189.1 milyondan 169 milyona, HDP’de 199.6 milyon olan yardım Yeşil Sol Parti'de 162.6 milyona, İYİ Parti’de ise 169.7 milyondan 147.7 milyon liraya gerileyecekti.

Gelecek yıl mart ayında yerel seçimler yapılacağı için siyasi partilere 2024 yılında normal yılların iki katı tutarında hazine yardımı yapılacak.

Yeniden Refah Partisi’nin oy oranı yüzde 2.82’de kaldı. Seçim sonuçlarında son anda bir değişiklik olmazsa YRP binde 18 oyluk farkla hazine yardımını kaçıracak. Toplam oyları 1.5 milyon olan YRP’nin hazine yardımı alabilmesi için 100 bin oya daha ihtiyacı bulunuyor.

Diğer taraftan, hazine yardımından yararlanamayan partilerin seçmen sayısı da önceki seçime göre arttı. 2018’deki seçimde Saadet Partisi, HÜDA PAR, Vatan Partisi ve bağımsızlar dolayısıyla yaklaşık 1 milyon seçmenin oy verdiği partiler hazine yardımlarından yararlanamamıştı.

Bu seçimde ise YRP’nin yanı sıra Zafer Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Büyük Birlik Partisi, Memleket Partisi başta olmak üzere baraj altında kalan partilere oy veren yaklaşık 5.5 milyon seçmenin oy verdiği partiler yardım kapsamının dışında kaldı.