2019 özeti: AKP kaybetti, CHP kazandı

2019 yılı AKP’nin ilk kez ciddi bir seçim yenilgisi alarak İstanbul, Ankara, Antalya’yı kaybederken; Cumhur İttifakı’nın ortağı MHP de Adana ve Mersin’i kaybetti.

CHP ve İYİ Parti’nin kurduğu Millet İttifakı sahada karşılık bularak ciddi bir seçim başarısına imza atıldı. 2019 yılı Cumhur İttifakı’nın seçim yenilgisinin ardından sistem tartışmalarının yaşandığı bir yıl oldu.

Cumhuriyet'ten Emine Kaplan / Selda Güneysu / Mahmut Lıcalı'nın derlediği haber şöyle:

AKP 25 yıl sonra kaybetti: 2019 yılına 31 Mart’ta yapılan yerel seçimler damga vurdu. AKP, bu seçimlerde 2009’un bile gerisine düştü. AKP’nin 18 olan büyükşehir belediye sayısı 15’e, 30 olan il belediye sayısı 24’e geriledi. Ankara ve İstanbul büyükşehir belediyeleri 25 yıl sonra CHP’ye geçti. CHP ise 6 olan büyükşehir belediye sayısını 11’e yükseltti.

Kılıçdaroğlu’na Çubuk’ta saldırı: CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na, 26 Nisan’da Çubuk’ta katıldığı şehit cenazesinde, organize bir linç girişiminde bulunuldu. Güvenlik güçlerinin müdahalede bulunmaması nedeniyle Kılıçdaroğlu ölümden döndü. Kılıçdaroğlu’na yönelik linç girişimiyle ilgili başlayan süreçte kimsenin tutuklu olmaması dikkat çekti.

AKP sistemi tartıştı: 31 Mart’ta Ankara ve İstanbul’u kaybeden, yenilenen İstanbul seçiminde 806 bin fark yiyen AKP içinde yapılan hataların yanı sıra seçim sonuçlarında yeni sistemin etkileri tartışma konusu oldu. Seçim sonuçlarından gereken dersin çıkarılacağını açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı’nda sistemin aksaklıklarının belirlenmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi için bir komisyon kurdu. Ancak bu komisyonun çalışmasında, sistemin başarılı olduğu, sıkıntının işleyişten kaynaklandığı sonucuna varıldı. Milletvekillerinden gelen şikâyetlerin önlenmesi için TBMM’de “nöbetçi bakan” uygulaması başlatıldı.

Davutoğlu parti kurdu: Yerel seçimlerin ardından AKP içindeki muhalefet harekete geçti. Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan, parti kurmak için hazırlıklara başladı. AKP, il gezilerine başlayan ve parti politikalarını eleştiren Ahmet Davutoğlu ile eski AKP Genel Başkan yardımcıları Selçuk Özdağ ve Ayhan Sefer Üstün’ü kesin ihraç istemiyle disipline sevk etti. Partiden istifa eden Davutoğlu ve ekibi, 12 Aralık’ta “Gelecek Partisi”ni kurdu. Ali Babacan’ın ise ocak ayı içinde partisini kuracağı belirtiliyor.

Saray’a giden CHP’li tartışması: Rahmi Turan’ın köşe yazısındaki Saray’a giden CHP’li iddiası üzerine yaşanan gelişmeler CHP’de tartışma yarattı. Muharrem İnce CHP içinde bir çete olduğu suçlamasında bulunurken CHP Genel Merkezi yaşananların bir komplo olduğunu dile getirdi. İddianın kaynağı olan Atilla Talat’ın konuyla ilgili çelişkili açıklamalar yapması yaşananların bir komplo olduğu görüşünü kuvvetlendirdi.

MHP ve yerel seçim: MHP, AKP ile kurduğu Cumhur İttifakı kapsamında girdiği 2019 yerel seçimlerinde, 2014 yerel seçimlerine göre il bazında 8 olan belediye başkanlığı sayısını 12’ye çıkardı. İttifak kapsamında MHP, üç büyükşehirde, Manisa, Mersin ve Adana’da aday çıkardı. Ancak 2014 yerel seçimlerinde elinde bulundurduğu üç büyükşehirden yalnızca Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı kazanan MHP, Mersin ve Adana’yı CHP’ye kaptırdı.

‘CHP komisyonu’ tartışıldı: Bahçeli, rahatsızlığı nedeniyle uzun süre kamuoyunun önünde olmasa da siyasete “yazılı açıklamalarıyla” damga vurdu. Bahçeli’nin 4 Ekim’de yaptığı yazılı açıklama siyaset çevrelerinde çok tartışıldı. Bahçeli, söz konusu yazılı açıklamasında, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu için “Dokunulmazlığının kaldırılması ve mahkeme yolu ardına kadar aralanmış ve açılmıştır” diyerek CHP ve HDP ilişkisinin incelenmesi için “genel merkezde bir komisyon kurulduğunu” söyledi. Bahçeli’nin bu açıklaması uzun süre tartışılırken CHP’den de MHP’ye o dönem sert eleştiriler geldi.

AKP ile ayrı çatlaklar: MHP, 2018 yılında siyasette en çok tartışılan ve kamuoyunun “af teklifi” olarak nitelendirdiği şartlı ceza indirimi yasa teklifini, Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız aracılığıyla TBMM’ye sundu. Teklif, başlarda AKP çevresinden ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan da tepkiyle karşılandı. Ancak iki parti daha sonra bir araya gelerek, “yargı paketi” kapsamında, “şartlı ceza indirimini” gündemine aldı. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2 Aralık’taki partisinin MYK toplantısınında “terör, mükerrer suçlar, cinsel istismar, uyuşturucu, kasten adam öldürme ve organize suçlar” olmak üzere 6 suça asla indirim olmayacağını söylemesi, AKP ile MHP arasında “gerilime” neden oldu. Bahçeli, Erdoğan’ın bu açıklamasının ardından yazılı bir açıklama yaparak, “Cumhur İttifakı çatısı altında tezat ve tersliklerin yaşanmaması, konunun istismar edilmemesi maksadıyla 24 Eylül 2018 tarihli yasa teklifimizi beklemeye aldığımızı önemle ifade etmek isterim” dedi.

İYİ Parti’de ‘kurultay’ yılı: 2019 yılı İYİ Parti için de “kurultay” yılı oldu. Parti yönetimi, ağustos ayında, 4. olağanüstü kurultayını gerçekleştirdi. Bu kurultaya ise partinin genel idare kurulu seçimlerinin çarşaf liste yöntemiyle belirlenmesi de tartışmalara neden oldu. Genel Başkan Meral Akşener’in söz konusu çarşaf liste içine “kendi çalışmak istediği 50 kişilik anahtar listesini, sıralı bir şekilde yerleştirdiği” belirtilirken parti içinde bu tartışma gerilime neden oldu. Kurultayda, daha önce 80 kişi olan genel idare kurulu üye sayısı da 50’ye düşürüldü. Oluşturulan yeni genel idare kurulu listesinde “merkez sağ” kanattaki isimlerin çoğunlukla yer alması da parti içinde tartışmalara neden oldu.

İSTANBUL SEÇİMLERİ TEKRARLANDI

31 Mart gecesinden itibaren İstanbul’da sandık kurullarının yasaya aykırı oluşturulduğu, bunun seçim sonuçlarını etkilediği gerekçesiyle bazı ilçelerde sandıkların tekrar sayılması için AKP, yoğun bir kampanya başlattı. İlçelerdeki sandıkların sayımında fark azaldı ancak sonuç değişmedi. Bunun üzerine İstanbul genelinde tüm sandıkların yeniden sayılması gündeme geldi. AKP, bunun YSK tarafından kabul edilmemesi üzerine bu kez İstanbul seçiminin iptal edilerek yenilenmesini istedi. AKP Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz’un, “Hiçbir şey olmasa kesinlikle bir şey oldu” sözleri ise siyaset tarihine geçti.

Fark 806 bine çıktı: YSK, 6 Mayıs’ta oyçoğunluğuyla İstanbul seçimlerinin yenilenmesine karar verdi. 23 Haziran’da tekrar yapılan seçimde Millet İttifakı’nın adayı Ekrem İmamoğlu, 31 Mart’ta oyların yeniden sayımıyla 13 bine düşen farkı 806 bine çıkararak seçimi kazandı. Yenilenen seçim sürecinde İmamoğlu ile Cumhur İttfakı’nın adayı Binali Yıldırım arasında televizyon programı, AKP’nin son bir hamleyle TRT’ye Abdullah Öcalan’ın kardeşi Osman Öcalan’ı çıkarması tartışmalara neden oldu.

HDP’Lİ BELEDİYELERE KAYYIM
31 Mart yerel seçimlerini kazanan 32 HDP’li belediyeye ve 1 CHP’li belediyeye kayyım atandı. İçişleri Bakanlığı, ilk olarak Diyarbakır, Van, Mardin büyükşehir belediye başkanlarını 4 ay 19 gün sonra görevden alarak yerlerine o illerin valilerini kayyım olarak atadı. Operasyonlar daha sonra diğer il ve ilçeleri de takip etti. Şu ana kadar toplamda 32 HDP’li belediyeye kayyım atandı.

Urla Belediye Başkanı CHP’li İbrahim Burak Oğuz ise göreve geldikten 9 ay sonra Fethullahçı Terör Örgütü’ne (FETÖ) üye olduğu iddiasıyla tutuklandı. Oğuz’un yerine kaymakam kayyım olarak atandı.

MİLLET İTTİFAKI KARŞILIK BULDU
CHP ile İYİ Parti’nin ana omurgasını oluşturduğu Millet ittifakı, 23 Haziran 2018 seçimlerinin ardından 31 Mart yerel seçimlerinde sahada büyük bir karşılık buldu. Yerel seçimlerin ardından CHP ile İYİ Parti arasında sık sık ittifakın bittiği yönünde iddialar gündeme gelse de liderler düzeyinde ittifakın devam ettiği mesajı verildi.

BAHÇELİ RAHATSIZLANDI
2019 yılının siyasi gündeminde en fazla tartışılan gelişmelerden biri de MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, yılın son aylarında, 23 Eylül’de rahatsızlanmasıydı. 23 Eylül’de, üst solunum yolu enfeksiyonu teşhisiyle Başkent Üniversitesi Hastanesi’ne giden Bahçeli, uzun süre Meclis’te grup toplantılarına başkanlık edemedi. Bu süreçte, sosyal medyada sürekli Bahçeli ile ilgili “yaşamını yitirdi” haberleri yayılırken Bahçeli, 14 Ekim’de genel merkeze gelerek basının karşısına geçti. Bahçeli, bu kez de kamuoyunda, “bıraktığı sakalla” tartışıldı. Bahçeli, rahatsızlığı nedeniyle TBMM’nin 1 Ekim’deki açılışına ve 2020 bütçe görüşmelerinin açılışına katılamadı.

YAVAŞ’A RÜŞVET İDDİASI
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’a yönelik Sinan Aygün tarafından rüşvet iddiası ortaya atıldı. Aygün’ün inşaatının kaçak olduğu; Melih Gökçek döneminde ruhsat aldığı ve mahkeme kararıyla da ruhsatın iptal edildiği ortaya çıktı.