CHP’li Mahmut Tanal, çiftçiyi zor durumda bırakan DEDAŞ’ı Kamu Denetçiliği'ne şikayet etti

CHP İstanbul Milletvekili Av. Mahmut Tanal, yüksek fatura, borç gerekçesiyle çiftçilere ait trafoların haczi, elektrik kesintileri ve elektrik altyapısını yenilememe tartışmalarının odağındaki Dicle Elektrik Dağıtım AŞ’yi (DEDAŞ) Kamu Denetçiliği Kurumuna (Ombudsmanlık) şikâyet etti.

Tanal, şikayet dilekçesinde, Dicle Elektrik’in GAP bölgesindeki Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır, Batman, Siirt ve Şırnak illerinde elektrik dağıtım ve perakende satış hizmeti sunduğunu hatırlatarak, söz konusu 6 ildeki çiftçilerin, yurttaşların, sayaç okunmadan kendilerine yüksek faturalar kesildiğini, sulama amaçlı kurulan trafoların borç gerekçesiyle söküldüğünü, tarımsal destekleme paralarına elektrik borcuna karşılık el koyduğunu belirtti.

"Sudan mahrum kalan hayvanlar telef oldu"

Özellikle Mardin ve Şanlıurfa’da birçok ilçe ve bağlı köylerde düşük voltajda elektrik hizmeti sunulması nedeniyle vatandaşların günlük hayatlarını bile idame edemediğini belirten Tanal, "Dicle Elektrik firmasının dağıtım hizmeti verdiği birçok yerleşim yerinde elektrik voltajı son derece düşüktür. Bu yüzden sulama kanalları ve sondajlar çalışmamaktadır. Yine elektrik altyapısı geçmişten kaldığı, güçlendirilmediği, yenilemediği için sürekli elektrik kesintileri yaşanmaktadır. Ayrıca bazı hanelerin elektrik borcu gerekçesiyle Dicle Elektrik’in aynı hat üzerindeki tüm evlerde ve köylerde elektrikleri kestiği iddiası dillendirilmektedir. Bu sebeplerden dolayı Mardin’in Kızıltepe ilçesinde, Şanlıurfa’nın Ceylanpınar, Akçakale, Harran ve Siverek ilçeleri başta olmak birçok ilçe ve köyde sulamaya ihtiyaç duyan tarım ürünlerinin kuruduğu, sudan mahrum kalan hayvanların telef olduğu, pandemi sürecinde ailelerin elektrik ve su hizmetinden mahrum kaldığı yönünde haberler gelmektedir" ifadelerini kullandı.

Bölge halkı 'hayali fatura' diyor

DEDAŞ’la ilgili en önemli şikayet konularından birinin de yüksek elektrik faturaları ve fatura gibi sunulan el yazılı kağıt parçaları olduğunu söyleyen Tanal, şöyle devam etti: "Hiçbir tüketim değeri içermeyen, hangi değerlere göre hesaplandığı belli olmayan ve fatura söz konusu olmaksızın elektrik borç miktarlarının sözlü olarak söylendiği yahut el yazısı ile küçük bir kağıda yazılarak vatandaşa teslim edildiği fahiş elektrik borçları nedeniyle vatandaş mağdur edilmektedir. Vatandaşlar, Dicle Elektrik personelince elektrik sayacı okunmadan, sayaç sahibine enerji tüketim miktarının ne kadar olduğu bildirilmeden el yazısıyla borç miktarının yazıldığını, Ziraat Bankası’nın İBAN numarası verilerek, fatura tutarının buraya yatırılmasının talep edildiğini belirtmektedir. Dicle Elektrik logosu eşliğinde ‘Abonenin elektrik fatura bedelidir’ yazısı işlenmiş kağıt parçaları ekte de sunulmuştur. Bu tür fatura görünümlü el yazılı kağıtlar, Dicle Elektrik’ten hizmet alan vatandaşlar tarafından ‘Hayali fatura’ olarak adlandırılmaktadır. Vatandaşlar, kurum tarafından gelişi güzel faturaların kesildiğini öne sürmektedir. Çiftçilerimiz, yurttaşlarımız, DEDAŞ personelinin yanına gidip ‘Borcumuz ne kadar?’ diye sorduklarını, kalemle rakamların çizilerek ‘Borcun bu kadar’ denildiğini, sosyal medya üzerinden faturaları paylaşarak da dile getirmektedir."

“Mahsul kurudu, milyonlarca lira zarar"

CHP’li vekil Mahmut Tanal, Ombudsmanlık’a sunduğu şikayet dilekçesinde, nasıl hesaplandığı belirsiz 100 binlerce liralık elektrik borçları sebebiyle vatandaşların borcunu ödeyemeyince DEDAŞ’ın, temel ihtiyaç olan su ve elektrik hizmetlerini kesintiye uğrattığını ve vatandaşların mağdur olduğunu ifade etti.

DEDAŞ ekiplerinin birikmiş borç gerekçesiyle çiftçilerin kendi imkanlarıyla aldığı trafoları söktüğünü anlatan Tanal, şunları kaydetti: "Şanlıurfa başta olmak üzere DEDAŞ’tan hizmet alan illerimizde çiftçilerimizin kendi parasıyla arazisine kurduğu elektrik trafoları bulunmaktadır. DEDAŞ bu trafolara sayaç takıp fatura kesmektedir. Son günlerde DEDAŞ ekipleri, borcun ödenmediği gerekçesiyle jandarma eşliğinde gelip vatandaşın kendi imkanlarıyla aldığı trafosunu haczetmekte, söküp götürmektedir. Tarladaki mahsulün suya en çok ihtiyaç duyduğu dönemde trafoların bu şekilde sökülüp götürülmesine vatandaş tepki göstermektedir. Güvenlik desteği talebiyle Harran Kaymakamlığı’na resmi yazıyla başvuran Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş., ekipler tarafından tüketicilerin geçmiş dönem borçlarından dolayı elektrik enerjisi kesilme işlemlerinin yapılacağı açık bir şekilde belirtilmektedir. Yapılan trafo sökümleri ve elektrik kesintileri nedeniyle başta pamuk olmak üzere tarlalardaki ürünler kurumakta, yanmaktadır. Zamansız yapılan elektrik kesintileri, telafisi imkansız zararlara sebebiyet vermektedir. Verimli tarımsal alanların bulunduğu coğrafyada tarım ürünleri sulanmadığı için tarımsal ürünler tarladan toplanamadan yanmaktadır. İkinci ürün ekim dönemi olmasına rağmen elektrik hizmeti verilmediğinden vatandaşlar ikinci ürünlerini ekememektedir. Geçim kaynakları tarım olan bölge vatandaşları mesleki faaliyetlerini yerine getiremediğinden ekonomik olarak ciddi kayıplara uğramaktadırlar. Verimli arazilere sahip GAP bölgesinde Dicle Elektrik tarafından yapılan elektrik kesintileri nedeniyle binlerce kilometrekarelik tarım arazisinden ürün elde edilemeyeceği için Türkiye Cumhuriyeti Devleti yurt dışından ithal edeceği tarımsal ürünler nedeniyle milyonlarca lira zarara uğrayacaktır."

"Bu borç ömür boyu ödenmez"

"Şanlıurfa ve Mardin başta olmak üzere DEDAŞ’tan elektrik hizmeti alan illerdeki çiftçiler, sulamada kullanılan elektrik enerji borçlarına yüksek faturalandırma iddiasıyla itiraz etmektedir. Çiftçilerin sosyal medyadan paylaştığı ve tarafımıza ilettiği fatura benzeri kağıt ve belgelerde, kısa dönemleri kapsayan 100 binlerce liralık borç gözükmektedir. Sulu tarımla uğraşan bölgedeki çiftçiler, fazla enerji tüketimi gerçekleşmediği halde kendilerine fahiş borç çıkarıldığını dile getirmektedir. Söz konusu borcun tarımsal kazançlarının kat be kat üstünde olduğunu belirterek, hatalı faturalandırma gerekçesiyle borcun yeniden hesaplanmasını talep etmektedir. Soru önergemizi yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, söz konusu 6 ilimizde çiftçilerin DEDAŞ’a olan borcunu 2 milyar 78 milyon, 892 bin 735 TL olarak açıkladı. Bölgedeki çiftçilerin tarımsal gelir ve giderleri dikkate alındığında bu kadar yüksek bir borcun kısa sürede kapanması, hayatın olağan akışına aykırıdır. Çiftçilerin Ziraat Bankası’na yatan tarımsal destekleme parası da borç gerekçesiyle doğrudan DEDAŞ’a aktarılmaktadır. Bakan Fatih Dönmez’in soru önergesinde belirttiğine göre, söz konusu 6 ilde çiftçilerden 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren borçlarına mahsuben ilgili tebliğ kapsamında mazot ve gübre desteğinden tahsil edilen tutar 15 milyon 896 bin 249 TL’dir."

"Anayasadan doğan haklar doğrudan ihlal ediliyor"

Anayasanın ilgili maddelerini hatırlatan Tanal, DEDAŞ tarafından hizmet vermiş olduğu Diyarbakır, Şanlıurfa, Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak illerinde yapılan elektrik kesintileri ve trafo sökümü uygulamalarının, kişilerin anayasadan doğan haklarının doğrudan ihlali olduğunun altını çizdi.

CHP’li Tanal, dilekçesinde Kamu Denetçiliği’nin emsal tavsiye kararlarından bahsederek, telafisi imkansız zararların başvuru tarihi itibari ile doğduğu ve doğmaya devam edeceği aşikar olduğundan, 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 17. maddesinin 4. fıkrası gereğince başvurusunun kabulüne karar verilmesinin hukuka ve hakkaniyete uygun olacağını vurguladı.