20 gün kala A'dan Z'ye 14 Mayıs seçimleri

Türkiye, 14 Mayıs 2023 Pazar günü birlikte yapılacak Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri için sandığa gitmeye hazırlanıyor.

6 Şubat'ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremler nedeniyle yeni önlemler altında yürütülen seçimlere 20 gün kaldı. Bu seçimde, 5 yıl boyunca görev yapacak cumhurbaşkanı ile yeni parlamento üyeleri belirlenecek.

Seçimde, pusuladaki sıralamaya göre, Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan, cumhurbaşkanı adayı olarak yarışacak.

Milletvekili Genel Seçimi'ne ise 24 siyasi parti ile Türkiye genelinde 151 bağımsız milletvekili adayı girecek. Bazı siyasi partiler, "Cumhur", "Millet", "Ata", "Emek ve Özgürlük" ve "Sosyalist Güç Birliği" ittifakları adı altında 5 ayrı ittifakla seçime girme kararı aldı.

Bu kapsamda, AK Parti, MHP, BBP ve Yeniden Refah Partisi, "Cumhur İttifakı" adıyla seçime katılıyor. "Millet İttifakı"nı, CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) ile Demokrat Parti oluşturdu.

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP), "Emek ve Özgürlük İttifakı" adı altına seçime giriyor. Anayasa Mahkemesinde açılan kapatılması istemli davada süreç devam eden HDP de Yeşil Sol Parti listelerinden seçime katılıyor.

Zafer Partisi ve Adalet Partisi, "Ata" ittifakı adı altında, Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Hareketi ve Sol Parti ise "Sosyalist Güç Birliği İttifakı" adı altında seçime giriyor.

TÜRKİYE GENELİ 87 SEÇİM ÇEVRESİ

Seçime giren partilerden AK Parti, BBP, Hak ve Özgürlükler Partisi, Halkın Kurtuluş Partisi, Memleket Partisi, Millet Partisi, MHP, Sol Parti, Türkiye Komünist Hareketi, Türkiye Komünist Partisi, Vatan Partisi, Yeniden Refah Partisi, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi 87 seçim çevresinin tümünde seçime katılıyor.

CHP 80, İYİ Parti 78, Zafer Partisi 75, Yenilik Partisi 74, Genç Parti 72, Adalet Partisi 67, Anavatan Partisi 63, Güç Birliği Partisi 59, Türkiye İşçi Partisi 55, Milli Yol Partisi 49, Adalet Birlik Partisi ise 47 seçim çevresinde seçime giriyor.

PARTİLER SEÇİME KATILMADIKLARI ÇEVRELERDE SANDIK KURULU ÜYESİ VERMEYECEK

Oyların sayım dökümünü yapacak sandık kurullarının oluşumuyla ilgili yeni bir karar alındı.

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun'un ilgili maddesi gereği, son seçimlerde kendi listesinden yasama meclislerinden birine seçilmiş en az bir üyeye sahip olan veya YSK tarafından tespit ve ilan edilen siyasi partilerden, o il ve ilçede teşkilatı bulunanlar, il ve ilçe seçim kurullarında birer temsilci bulundurma hakkına sahip. Kanuna göre, o seçim çevresinde seçime katılmayan partilerin bu kurullarda temsilci bulundurma hakları sona eriyor.

YSK, konuyla ilgili yapılan başvurularda, bu madde kapsamında karar verdi. Buna göre, bazı seçim çevrelerinde seçime katılmayan partiler, bu kurullarda temsilci bulunduramayacak. YSK'nın son kararıyla, bu düzenleme yurt dışı sandık kurulları için de geçerli olacak.

FERMUAR MODELİ UYGULANAN İLLERDE PUSULADA MİLLET İTTİFAKI'NIN ADI YOK

Millet İttifakı'nı oluşturan CHP ve İYİ Parti, "fermuar modeli" denilen uygulama kapsamında 16 ilde ortak aday çıkardı. Bu illerden Adıyaman, Hakkari, Çorum, Rize, Erzincan, Van, Batman, Bartın ve Düzce olmak üzere 9 ilde CHP listelerinden, Gümüşhane, Bitlis, Aksaray, Yozgat, Bayburt, Muş ve Çankırı olmak üzere 7 ilde ise İYİ Parti listelerinden seçime girilecek.

CHP ve İYİ Parti yetkililerinin, ittifaka dahil partilerden tekinin seçime girdiği bu yerler için hazırlanacak oy pusulalarında, "parti logosu üstünde ittifak isminin yer alması" talebiyle YSK'ye yaptığı başvuru reddedildi. Buna göre, bu 16 ilde tek başına seçime giren CHP ve İYİ Parti, pusulada ittifak yazısı altında değil, kendi logo ve listeleriyle yer alacak. Aynı karar, ittifaka dahil siyasi partilerden sadece birinin seçime girdiği bölgelerde diğer ittifaklar için de geçerli olacak.

191 BİN 884 SANDIK KURULACAK

Türkiye genelinde 973 ilçe, 1094 ilçe seçim kurulunda 191 bin 884 sandık kurulacak.

Yurt içi ve yurt dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen oy kullanacak. Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen sayısı 53 bin 172.

Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerden taşınan seçmenler, adresi kayıtlarını aldırdı. Seçmenler, adres kaydını nereye aldırırsa orada oy kullanacak, oylar o seçim çevresi için sayılacak. Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen diğer illere kayıtlarını aldırdı.

Deprem bölgesindeki faaliyetlerin hangi aşamada olduğunun takibi için YSK personeli ve üyelere bölgede incelemelerini sürdürüyor. Bölgede inceleme yapan Kurul üyeleri, sandık kurulacak alanlarda problem bulunup bulunmadığı ve varsa problemlerin çözümü için gerekli çalışmaları yapıyor.

YURT DIŞINDA SEÇİM

75 ülke ve 156 yerdeki yurt dışı temsilciliğinde sandık kurulları oluşturuldu.

Gümrük kapılarında ve yurt dışı temsilciliklerinde 27 Nisan 2023 Perşembe günü oy verme işlemi başlayacak. Gümrük kapılarında oy verme 14 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00'de bitecek. Yurt dışı temsilciliklerde ise oy verme işlemi, 9 Mayıs'ta sona erecek. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, tatil günleri dahil 24 saat süreyle oy kullanılabilecek.

Gümrüklerde ise 4 bin 671 gümrük sandık kurulu kuruldu. Yurt dışında, 3 milyon 416 bin 98 seçmen oy kullanacak. Yurt dışında ilk kez oy kullanacak seçmen sayısı ise 277 bin 646.

OY VERME SAATLERİ 08.00-17.00

Tüm yurtta, oy verme saatleri 08.00-17.00 olarak uygulanacak. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı seçmenleri saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sıra ile oylarını kullanmalarına izin verecek. YSK'nın belirlediği bitiş saatinden sonra gelen seçmen oy kullanamayacak.

Sandık başına gelen seçmen, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki belgelerden birini başkana verecek ve seçmen sıra numarasını söyleyecek. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak.

OYLAR HANGİ HALLERDE GEÇERSİZ SAYILACAK?

Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyarak sandığa atacak. Önce cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.

Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim türüne ait olanın geçersiz olması, diğerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.

"Evet" ya da "Tercih" mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılması halinde oylar geçersiz olacak.

Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak şekilde yırtılması veya koparılması, pusula üzerine mühür dışında veya mühür yerine herhangi bir özel işaretin, isim, imza kaşesi veya parmak izinin basılması da kullanılan oyu geçersiz kılacak.

Ayrıca, oy pusulasının belirgin bir şekilde karalanması, çizilmesi veya işaretlenmesi, zarftan işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak.

SEYYAR SANDIKLARDA EN FAZLA 25 KİŞİ OY VEREBİLECEK

Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için ilk kez 24 Haziran 2018'deki Cumhurbaşkanı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nde uygulanan "seyyar sandık" uygulaması, 14 Mayıs'taki seçimlerde üçüncü kez uygulamada olacak. Seyyar sandık uygulaması sadece il ve ilçe merkezlerinde yapılabilecek, bir seyyar sandıkta azami 25 seçmen oy verebilecek. 421 ilçede kurulacak seyyar sandıklarda 6 bin 215 seçmenin oy kullanacak.

Bu seçimde ayrıca ilk kez, kendileri için hazırlanan şablonla oy kullanacak görme engelliler için her sandığa şablon gönderilecek.

SEÇİM TAKVİMİ SÜRECİ NASIL İŞLEYECEK?

YSK'nin seçim takvimine göre, seçmen bilgi kağıtlarının dökümüne ve dağıtımına başlandı. Siyasi partilerden sandık kurulunda görev alacak olan üye listelerinin ilçe seçim kurulu başkanlığına verilmesi için süreç de başladı. YSK tarafından milletvekili kesin aday listeleri de 19 Nisan'a açıklandı. Seçim takviminin bundan sonraki süreci şöyle işleyecek:

27 Nisan: Gümrük kapıları ile yurt dışında oy verme işlemi başlayacak.

4 Mayıs: Propaganda serbestliği ve bir kısım seçim yasakları başlayacak.

7 Mayıs: Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanacak.

9 Mayıs: Yurt dışında oy verme işlemi sona erecek.

13 Mayıs: Seçim propaganda süreci saat 18.00 itibarıyla sona erecek.

14 Mayıs: Oy verme günü. Seçim yasakları saat 24.00'te sona erecek. Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları saat 23.59'a kadar ilan edilecek.

CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ İKİNCİ TURA KALIRSA SEÇİM TAKVİMİ NASIL İŞLEYECEK?

İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde 28 Mayıs'ta yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci oylamasına ilişkin seçim takvimi ise şöyle işleyecek:

15 Mayıs: İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde aday ikamesi için belirlenen süre saat 17.00'de sona erecek. Geçici sonuçların ilanının gecikmesi halinde aday ikamesine ilişkin seçim takvimi buna göre teselsül ettirilecek. Propaganda dönemi başlayacak. Sandık kurullarının kararları ve tutanaklarına karşı ilçe seçim kurullarına yapılacak itiraz süresi saat 17.00'de sona erecek ve ilçe seçim kurullarınca en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

16 Mayıs: İlçe seçim kurulu kararları ile birleştirme tutanaklarına karşı il seçim kuruluna yapılacak itiraz süresi saat 17.00'de son bulacak ve yapılan itirazlar il seçim kurullarınca en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

17 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı YSK'ye yapılacak itiraz süresi 17.00'de sona erecek. İlçe seçim kurullarınca, sandık kurulu ve diğer görevlilerin değişikliklerinin SEÇSİS'e işlenmesine başlanacak. Yurt dışı ilçe seçim kurulunca, varsa saklama ve ulaştırma kurulu, sandık kurulu ve diğer görevlilerin değişiklikleri yapılacak.

18 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı yapılan itirazlar YSK tarafından karara bağlanacak.

19 Mayıs: YSK tarafından kesin seçim sonuçları Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere gönderilecek.

20 Mayıs: Gümrük kapılarında ve yurt dışında oy verme işlemi başlayacak.

24 Mayıs: Yurt dışında oy verme işlemi sona erecek. Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak.

27 Mayıs: Seçim propaganda dönemi saat 18.00'de sona erecek.

28 Mayıs: Oy verme günü.

29 Mayıs: Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları ilan edilecek. Sandık kurullarının kararları ve tutanaklarına karşı ilçe seçim kurullarına yapılacak itiraz süresi 17.00'de sona erecek ve yapılan itirazlar ilçe seçim kurullarınca en geç 23.59'a kadar karara bağlanacak.

30 Mayıs: İlçe seçim kurulu kararları ile birleştirme tutanaklarına karşı, il seçim kurullarına yapılacak itiraz süreci saat 17.00'de sona erecek ve en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

31 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı, YSK'ye yapılacak itiraz süresi sona erecek.

1 Haziran: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı yapılan itirazlar YSK tarafından karara bağlanacak. YSK tarafından kesin seçim sonuçları Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere gönderilecek.

Kaynak: AA