AKP'nin milli bayram 'alerjisinin' 18 yıllık kronolojisi: Her yıl bir bahane
Ya çeşitli bahanelerle iptal ettiler ya da içini boşaltarak Cumhuriyet ve Atatürk’le hesaplaşma yolunu seçtiler.
İktidara geldikleri 2002’den itibaren “milli bayramlar”dan hazzetmediklerini ya söz ya da eylemleriyle ortaya koydular. Kimi bayramlarda aniden rahatsızlandılar kimi zaman da afet ya da terör olayları gerekçesiyle bayramları iptal ettiler. İptal edilmesini gerekçe gösterecek bir felaket yoksa Atatürksüz, ilahili, Kuran tilavetli bayram kutlaması yaptılar. Bazı bayramların da yönetmelik değişikliği ile içeriğini boşaltıp sembolik kutlamaya dönüştürdüler. Ya çeşitli bahanelerle iptal ettiler ya da içini boşaltarak Cumhuriyet ve Atatürk’le hesaplaşma yolunu seçtiler.
Cumhuriyet yazarı Miyase İlknur, iktidarı boyunca AKP'nin milli bayramların kutlanmaması ya da katılımın düşük olması için öne sürdüğü bahaneleri derledi.
İktidara 2002 yılında gelen AKP, yıl yıl milli bayramlar ve 10 Kasım Atatürk’ü Anma törenlerinin içini boşaltarak ya da çeşitli bahanelerle iptal ederek Cumhuriyet ve Atatürk’le hesaplaşma yolunu seçti. 23 Nisan ve 19 Mayıs törenlerinin stadyum gösterileri ile kutlanmasını yönetmelikle iptal ederken 30 Ağustos akşamları Genelkurmay Karargâhı’nda verilen resepsiyonu da yine bir yönetmelik değişikliği ile Cumhurbaşkanlığı köşküne taşıdı. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda devlet erkânının Anıtkabir’e gitmesi kaldırıldı. Devleti sadece Gençlik ve Spor Bakanı’nın temsil etmesiyle yetinildi. Bu iki bayramda yapılan sokak yürüyüşleri ve fener alayları da valilikler eliyle yasaklandı. Yürümek isteyenlere karşı güvenlik güçleri tazyikli su, cop ve gazlı saldırıda bulundu.
YASAK ÜSTÜNE YASAK
Milli bayramlarda siyasi partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının illerdeki Atatürk anıtlarına çelenk koymasına da yasaklar getirildi. AKP’nin 18 yıllık iktidarında milli bayramlar sıklıkla deprem, maden faciası ya da terör olayları gerekçesiyle iptal edildi. Ancak “Ulusal yas” gerekçesiyle bayram törenlerini iptal eden devletin tepe noktası o günlerde düğünlere, havai fişekli müzik gösterili açılışlarda boy gösterdi.
YA HASTA YA DA GEZİ
Bayramlarda iptal gerekçesi olabilecek bir felaket olmayınca da dönemin ya Cumhurbaşkanı ya Başbakanı ya da TBMM Başkanı aniden hastalanıverdiler. Hastalanma olayı çok arka arkaya gelince bu kez yurtdışı geziler imdada yetişti. Bayramlarda müzik dinletilerini kaldırıp yerine ilahiler ve Kuran tilavetini koydular.
19 MAYIS 2003
Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik’i makamında ziyaret eden önceden belirlenmiş öğrenciler, “19 Mayıs stadyumlardan kurtarılmalı” diyerek dilekçe verdi. Dilekçeye destek veren öğrenciler arasında Abdullah Gül’ün oğlu da yer alıyordu. Bakan Çelik de öğrencilerin bu talebini olumlu karşılayarak benzer ifadeler kullandı.
30 AĞUSTOS 2003
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in Çankaya’da verdiği resepsiyona TBMM Başkanı Bülent Arınç katılmadı.
23 NİSAN 2005
Törenlerin stadyumlarda kutlanmasına yasak getirildi. TBMM Başkanı Bülent Arınç TBMM’nin Osmanlı dönemindeki meclisin devamı olduğunu yineleyerek 23 Nisan’da kurulan Meclis’i yok saydı.
19 MAYIS 2005
Her yıl 19 Mayıs’ta geleneksel olarak Samsun’dan Ankara’ya yapılan “Gençlik Yürüyüşü”ne alternatif bir etkinlik düzenleyen Anadolu Gençlik Dergisi, İçişleri Bakanlığı’nın izniyle “Fetih ve Gençlik Koşusu” yaptı.
19 MAYIS 2007
“Gençlik ve Spor Bayramı”nın gölgelenmesi için “Kutlu Doğum Haftası” etkinlikleri öne çıkarıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türk Diyanet Vakfı işbirliğiyle 1989 yılından beri çeşitli etkinliklerle kutlanan “Kutlu Doğum Haftası” özellikle bu yıl şova dönüştürüldü. 16-22 Nisan tarihleri arasında kutlanan hafta çerçevesinde 11 bin 723 etkinlik düzenlendi.
23 NİSAN 2008
Ankara 19 Mayıs Stadyumu’ndaki törenlerde hiçbir yerde Atatürk posteri asılmadı. Şanlıurfa’da ise 23 Nisan kutlamalarına alternatif olarak Milli Görüş’çü Anadolu Gençlik Derneği “Kutlu Doğum Haftası” etkinlikleri kapsamında türbanlı çocuklara ilahiler okutturuldu.
19 MAYIS 2008
Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan “gözünde beliren sağlık sorunu” nedeniyle törenlere katılmadı.
30 AĞUSTOS 2010
Erdoğan, resmi programında yer almasına rağmen Atatürk Kültür Merkezi’ndeki törenlere katılmayarak Rize’ye gitti.
19 MAYIS 2011
Anıtkabir’deki törene katılan Başbakan Erdoğan, stadyumdaki törene “soğuk algınlığı” nedeniyle katılamadı ama öğleden sonra aniden iyileşip Siirt mitingine gitti.
29 EKİM 2011
Cumhuriyetin 88. kuruluş yıldönümü törenleri, Van depremi ve Hakkâri’de 24 erin şehit edilmesi nedeniyle alanlardaki törenler iptal edildi. Tek tören Anıtkabir’de düzenlendi. Ancak ulusal yas nedeniyle bayram törenlerini iptal eden devlet erkânı akşam Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın oğlunun düğününe gitmekte sakınca görmedi.
23 NİSAN 2012
Dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül törenlere katılmadı.
19 MAYIS 2012
AKP hükümeti 2012’de “19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayarım”nı bir yönetmelik çıkararak stadyumlarda kutlanmasına yasak getirdi. Böylece bayramın anlam ve önemini yitirmesini amaçladı. Bu yıl ilk kez devlet erkânı Anıtkabir’e çıkmadı. Bu yıldan sonra 19 Mayıs törenlerine devlet erkânını sadece Gençlik ve Spor Bakanları temsil etmeye başladı. İllerde de valilikler Atatürk anıtlarına partiler ile sivil toplum örgütlerinin çelenk koymasına yasak getirdi.
30 AĞUSTOS 2012
Türkiye’de ilk kez cumhurbaşkanı olmadan 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlandı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül kulağında rahatsızlık olduğu gerekçesiyle Anıtkabir’deki törenlere katılmadı. AKP iktidarının törenlerde siyasi parti ve sivil toplum örgütlerine Atatürk anıtlarına çelenk koyma yasağı getirmesi illerde yine krizlere neden oldu. Aynı yıl çıkarılan bir yönetmelikle Zafer Bayramı dolayısıyla Genelkurmay’da verilen resepsiyon kaldırıldı ve Başkomutan sıfatıyla Cumhurbaşkanı tarafından Köşk’te verilmesi karara bağlandı.
29 EKİM 2012
Ankara Valiliği 30’a yakın sivil toplum örgütünün 29 Ekim günü yürüyüşüne yasak getirdi. Cumhuriyet Bayramı’nı kutlamak isteyen yurttaşlara gaz ve tazyikli suyla müdahale edildi. Anıtkabir’e yürümek isteyenleri engellemek isteyen güvenlik güçlerinin kurduğu barikatlar on binlerin yüklenmesiyle yıkıldı.
10 KASIM 2012
Anıtkabir’de düzenlenen törene Brunei Sultanı’nın davetlisi olarak bu ülkeye giden dönemin Başbakan’ı Erdoğan katılmadı. İlk kez başbakansız 10 Kasım Atatürk’ü Anma törenleri yapıldı.
23 NİSAN 2013
Ulusal bayramlara ilişkin yönetmeliğin değiştirilmesi nedeniyle 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 32 yıl sonra ilk kez stadyumlar yerine kapalı spor salonlarında, kültür merkezlerinde kutlandı. Dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, bu yıl da törenlere katılmadı.
19 MAYIS 2013
Resmi törenler sadece Atatürk anıtlarına çelenk koymakla sınırlandırıldığı için devlet erkânı törenlere katılmadı.
19 MAYIS 2014
Soma’daki maden faciası nedeniyle törenler iptal edildi.
29 EKİM 2014
Ermenek’teki maden faciası nedeniyle resepsiyonlar iptal edildi. Erdoğan, Atatürk’ün 10. yıl nutkuna özenerek Beştepe Külliyesi’nin balkonundan halka hitap etti. Cumhuriyet tarihi boyunca ilk kez bir milli bayramda Cumhurbaşkanı halka hitap etmiş oldu.
30 AĞUSTOS 2015
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile eşi Emine Erdoğan ilk kez resepsiyona katılanların elini sıkmadı. Terör olayları gerekçe gösterilerek resepsiyonda müzik dinletisi iptal edildi.
23 NİSAN 2016
Kilis’te roket saldırısı nedeniyle 5 yurttaşın ölümü nedeniyle törenler iptal edildi. Devlet erkânı 23 Nisan törenlerine yas nedeniyle katılmazken akşam Antalya’da havai fişekli, ses ve ışık gösterili EXPO törenlerine katılmakta sakınca görmedi.
30 AĞUSTOS 2016
Resmi törenler sırasında ilk kez sivillerin Anıtkabir’e girmesini önlemek amacıyla barikat konuldu.
29 EKİM 2016
Cumhuriyetin 93. yıldönümünde bayram yürüyüşleri terör olayları nedeniyle iptal edildi.
10 KASIM 2016
Dönemin TBMM Başkanı İsmail Kahraman 10 Kasım günü aniden rahatsızlandığı için Anıtkabir’deki törenlere katılmadı. Bu yılki törenlerde ilk kez rütbeli askerler Anıtkabir’e alınmadı. Genelkurmay Başkanlığı’nın daha önce duyurduğu “Ata’nın huzurunda ordu-millet el ele” adı altında yapılacak etkinlik birkaç saat kala iptal edildi.
23 NİSAN 2017
TBMM’de gündüz düzenlenen oturuma katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan akşamki resepsiyona katılmadı. Resepsiyonda müzik olarak ilahiler dinletildi.
10 KASIM 2018
Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, “Fesli Kadir” lakabıyla bilinen Cumhuriyet ve Atatürk düşmanı Kadir Mısıroğlu’nu ziyaret etti.
30 AĞUSTOS 2019
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 30 Ağustos Zafer Bayramı’nın cuma gününe denk gelmesi nedeniyle yayımladığı hutbede Atatürk’ün adı anılmadı.
10 KASIM 2019
Beştepe’de düzenlenen Atatürk’ü Anma Programı’nda “Atatürk’ün yaptığı işlerin eksikleri, fazlaları olabilir” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Harf Devrimi ile her şeyin sıfırlandığını söyledi.
23 NİSAN 2020
Pandemi nedeniyle törenler yapılmadı.
19 MAYIS 2020
Pandemi nedeniyle törenler yapılmadı.
30 AĞUSTOS 2020
Pandemi nedeniyle törenler iptal edildi. Ancak 26 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan, Malazgirt törenlerinde toplanan binlerce kişiye hitap etti.
