Başevirgen'den Gediz Havzası için jeotermal uyarısı

TBMM’ye sunduğu soru önergesinde Gediz Havzasındaki jeotermal çalışmalarına dikkat çeken CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen “Son yıllarda bu verimli havzada jeotermal enerji için yapılan sondaj çalışmalarında ve jeotermal ruhsatlı işletme sayılarında büyük bir artış oldu. Bu tür çalışmaların çevreye de birçok zararı oluyor. Sondaj çalışmaları yapılmadan ve işletmelere ruhsat verilmeden, o çevrenin her açıdan değerlendirilmesi lazım.” dedi.

Önergesinde, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün 14.08.2017 tarihinde Manisa ve İzmir Valiliklerine gönderdiği yazıya da yer veren Başevirgen kısa bir açıklama ile şunları kaydetti: “Valiliklere gönderilen bu yazıda, jeotermal ve madencilik faaliyetlerinin yoğun olarak gerçekleştirildiği sahalardaki 14 yeraltı su kütlesinde arsenik eşik değerinin aşıldığı, bazı su kütlelerinde bu değerin 3000 ppb’yi bulduğundan bahsedilmiş. Gediz Havzasında, yeraltı suyu kütlelerindeki arsenik eşik değerinin 53 ppb olması gerekmekte. Yani bazı kütlelerde aşılmaması gereken sınırın 56-57 kat üzerinde arsenik var. Jeotermal kaynaklarda yeraltından 1800-2000 metre arasında çıkarılan suyun santrallerde kullanılarak tekrar yerin altına enjekte edilmesi gerekiyor ama bu işlem maliyetli olduğu gerekçesiyle yapılmıyor. Yapılmadığında da kaynaklardan çıkan zararlı kimyasallar derelere ve çoğu tarım arazisi olan toprağa veriliyor. Yani bu işlemi yapmazsanız yeraltı su kütlelerinin yanısıra çevredeki dereler, tarım alanları etkilenebiliyor. Bunun önlemi alınamaz mı? Gayet tabi alınabilir. Öncelikle bu tür işletmelere ruhsat vermeden önce çevrenin her açıdan denetlenmesi lazım. Bu işlem yapılırsa su kaynaklarına ne tür zararlar verebilir? Çevresine başka ne tür zararlar verebilir? Önlemlerinizi alır ondan sonra ruhsatı verirsiniz. Ancak iş bununla da bitmiyor. O işletmeyi denetleyeceksiniz.”

Önergesinde Manisa ve çevresinde, jeotermal enerji için yapılan sondaj çalışmalarının yanısıra jeotermal ruhsatlı işletmeleri, bu işletmelerin çevrelerindeki su kütlelerine olan etkilerini soran Başevirgen “Bu doğa hepimizin. İçinde yaşadığımız bu güzel coğrafyayı koruyabilmek de hepimizin görevi. Sadece ben doğayı seviyorum demekle olmaz herkes taşın altına elini koymalı.” diyerek sözlerini tamamladı.

Soru önergesinin tam metni şu şekilde;

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA

TBMM İçtüzüğü md. 96 ve 99 ile Anayasa’nın 98. maddesi gereğince aşağıdaki sorularımın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını talep ederim.

Bekir BAŞEVİRGEN

Manisa Milletvekili

Jeotermal potansiyel açısından Türkiye’nin en zengin havzalarından olan Gediz Havzası’nda jeotermal faaliyetlerin artması sonucunda yeraltı sularının kalitesinde düşüşler yaşanmıştır. Manisa ili içme suyunun tamamını, İzmir ise %40 oranında içme suyunu Gediz Havzasından temin etmektedir. İçme sularında bulunan arsenik için izin verilen sınır değer 10 ppb olarak kabul edilmiştir. Ancak Gediz Havzasında yapılan çalışmalarda yeraltı su kütlelerinde bulunan arsenik değerinin eşik değerini aştığı görülmüştür. Bazı yeraltı su kütlelerinde bu değer 3000 ppb’ye kadar çıkmıştır. Bakanlığınıza bağlı olan Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, 14.08.2017 tarihinde İzmir ve Manisa Valiliğine gönderdiği 22850967-251.09-173934 sayılı yazısında da “Arsenik değerinin düşürülmesi amacı ile havzada jeotermal ve madencilik faaliyetlerine yeni izin ve ruhsatlar verilmemesi gerektiği”ne dikkat çekmiştir.

Bu konu ile ilgili olarak;

1. Turgutlu ve çevresinde ruhsatlandırılmış jeotermal bölgeler nerelerdir?

2. Gediz havzasının hangi bölgelerinde jeotermal enerji için sondaj çalışması yapılmıştır? Devam etmekte olan sondaj çalışması var ise nerelerdedir? Gelecekte havzada yapılması düşünülen başka sondaj çalışması olacak mıdır? Olacak ise nerelerde yapılacaktır?

3. Manisa ili sınırlarında jeotermal tarama sondajları nerelerde yapılmıştır? Gelecekte yapılmak üzere planlanmış başka jeotermal tarama çalışması var mıdır? Var ise nerelerde yapılacaktır?

4. Manisa ili sınırları içerisinde kaç tane jeotermal ruhsatlı işletme vardır?

5. Bu işletmelerin yakınlarında bulunan içme suyu amaçlı kullanılan yer altı su kütlelerinde bulunan, her işletme için ayrı ayrı belirtilmek üzere, arsenik değerleri nedir? Söz konusu su kütlelerinin sahip olduğu mineral değerleri nedir? Manisa ilinde hali hazırda kullanılmakta olan içme suyundaki arsenik ve diğer mineral değerleri nedir?

6. Yukarıda bahsi geçen 14.08.2017 tarihli yazı valiliklere iletildiği tarihten sonra Manisa ilinde jeotermal veya madencilik faaliyeti için ruhsat verilmiş midir? Verilmiş ise ruhsat verilen kişi/işletmelerin isimleri nedir?