Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem: 6 lider bugün kamuoyunun karşısına çıkıyor, mutabakat metninde neler var?

GERÇEK GÜNDEM

CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi temsilcilerinin uzlaştığı 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni', bugün altı genel başkanın katıldığı ortak açıklama ile kamuoyuna duyurulacak.

Bilkent Otel’de saat 13.00’te yapılacak toplantıya siyasi partilerin genel başkanlarının yanı sıra sivil toplum örgütlerinden akademisyenlere yaklaşık 700 kişi davet edildi.

Toplantıda ilk olarak metnin sunumu yapılacak. Daha sonra CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ve DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan kürsüye çıkarak okunan metni imza altına alacak.

Bu sırada liderler topluma verdikleri taahhüt doğrultusunda kısa konuşmalar yapacak. Ardından ortak fotoğraf verilecek.

Kamuoyunda en çok merak edilense, mutabakat metninde yer alan başlıklar. Sözcü gazetesi muhabiri Başak Kaya, 24 sayfadan oluştuğu bilinen metinle ilgili şu detayları aktardı:

CUMHURBAŞKANININ GÖREV SÜRESİ 7 YILLA SINIRLANDIRILACAK

• Cumhurbaşkanının görev süresi 7 yılla sınırlanacak ve ikinci kez aday olamayacak. Cumhurbaşkanının yetkileri yeniden düzenlenecek. Cumhurbaşkanı, siyasi partiye üye olamayacak.

KUVVETLER AYRILIĞI HAYATA GEÇİRİLECEK

• Yasama, yürütme ve yargı arasında kuvvetler ayrılığı hayata geçirilecek. Makul sürede yeni bir anayasa hazırlanacak ve referanduma gidilecek. Halkın da Meclis'e kanun önerisi verebilmesi sağlanacak, torba kanun uygulamasına son verilecek, kanun yapım sürecinde meslek odaları, sendikalar ve sivil toplum örgütlerinin görüşleri alınacak.

BAŞBAKANLIK GERİ GELİYOR

• Başbakan TBMM üyeleri arasından seçilecek, yürütme organının başı olarak, Meclis'ten güvenoyu alacak, bakanlar, başbakan tarafından belirlenecek. Kamu yönetimi liyakat, etkililik ve saydamlık ilkelerine göre örgütlenecek. Kamuya alımlarda liyakat tartışmalarına yol açan sözlü sınavlar kaldırılacak.

MECLİS YENİDEN GÜÇLENDİRİLECEK

• Gensoru, Meclis soruşturması, kamu kurumlarının denetimi ile Meclis yeniden güçlendirilecek.

HSK LAĞVEDİLECEK, İKİ AYRI BİRİM KURULACAK

• Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) lağvedilecek, savcılar ve hakimler kurulu diye iki ayrı birim bulunacak. Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay ve Yüksek Seçim Kurulu üyeliklerine yapılan seçimler değiştirilecek. Adalet Yüksek Kurulu (AYK) oluşturulacak ve yargı mensuplarıyla ilgili atama, yükseltme, nakil, denetim ve disiplin işlerinden sorumlu olacak.

AYM YENİDEN YAPILANDIRILACAK

• Anayasa Mahkemesi, Avrupa modeline uygun olarak yeniden yapılandırılacak. Üye sayısı 21'e çıkarılacak. 2 isim Cumhurbaşkanı tarafından atanacak, geriye kalan 19 isim ise seçimle gelecek.

TARİHİ TARTIŞMA KONUSU OLMUŞTU

Altı partinin kurmaylarının uzun süredir üzerinde çalıştığı Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatıyla ilgili liderler, ilk olarak 12 Şubat'ta bir araya gelmişti.

5 saatten fazla süren toplantı sonrası yapılan yazılı açıklamada, Türkiye'nin en derin siyasi ve ekonomik krizlerden birini yaşadığı belirtilerek "Bu krizin en önemli sebebi kuşkusuz, 'Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi' adı altında uygulanan keyfi ve kural tanımaz yönetimdir" denilmişti.

'İstişare ve uzlaşmanın esas alındığı' metnin 28 Şubat'ta kamuoyuyla paylaşılacağı belirtilmişti. Bu tarih, 'post modern darbe girişimi' olarak anılan 28 Şubat'ın yıl dönümü olması nedeniyle tartışma konusu edilmişti.

ERDOĞAN: NİYE 28 ŞUBAT, BU DA GARİP

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, söz konusu tarihle ilgili muhalif liderlere şöyle seslenmişti:

"Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ni bu milletin kendisi getirmiştir. Bunu kabul etmeyenler en başta millet iradesine saygısızlık yapıyor demektir. Bunların bir araya gelmeleri manidar. Niye 28 Şubat? Bu da garip. Öbür taraftan HDP'yi çıldırtıyorlar. Oldu olacak onu da alın yanınıza. Bunlar daha çok bir araya gelirler ama bunlardan bir şey çıkmaz."

MASADA HDP YOK

Altı liderden oluşan yuvarlak masada HDP'nin bulunmaması da ayrı bir tartışma konusunu oluşturuyor. Bazı HDP yöneticileri bu duruma tepki göstererek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 'kendi adaylarını çıkarabileceklerini' de ifade ediyor.

Tepkiler CHP lideri Kılıçdaroğlu'na sorulduğunda yanıtı şu olmuştu:

“HDP’yi yok saymıyoruz. Hiçbir partiyi de yok sayamayız. Öyle yaparsak bu demokrasiye inanmadığımızı gösterir. Bu çalışma, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemi geçiş çalışmasını yürüten altı parti arasında yapıldı. Biliyorsunuz altı partinin genel başkan yardımcıları birlikte çalıştılar ve bir metin hazırladılar. Çok iyi çalışılmış, çok zengin bir metin. Metin üzerinde altı genel başkanın bir görüş ayrılığı yok. Bu süreçte biz her parti ile görüştük. Bu görüşmelerimiz sürecek. HDP’yle de görüşüyoruz. İhtiyaç olduğunda yine görüşeceğiz. Onlar görüşlerini paylaşmak isterlerse bize gelebilirler, ihtiyaç olduğunda biz gideriz. Görüşlerimizi paylaşırız. Kamuoyuyla da zaten paylaşıyoruz. Bir sorun yok.”