Erdoğan'ın 'tütünle mücadele' ikiyüzlülüğü!

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan atama kararlarının biri AKP’nin “tütünle mücadele” ikiyüzlülüğünü gözler önüne serdi.

British American Tobacco (BAT) tütün şirketinin Türkiye’de halen yönetim kurulu üyesi olan Rıza Tuna Turagay, bugün Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararıyla, Ticaret Bakan Yardımcılığına atandı.

Bugün Resmi Gazete'de yayımlanan atamanın Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası bir antlaşma olan Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’ne de açıkça aykırılık taşıdığına dikkat çekiliyor.

soL haber portalının aktardığına göre; dikkat çekici bir diğer gelişme de halen British American Tobacco Türkiye ve Kuzey Afrika Kurumsal İlişkiler Direktörü ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapan Rıza Tuna Turagay’ın şirketteki sorumluluk alanının önceki gün genişletilmesi oldu. Buna göre Turagay, BAT Türkiye'de Türkiye ve Kuzey Afrika Bölgesi Kurumsal İlişkiler bölümünün yanı sıra Hukuk departmanının da başına geçti.

İç ticaret, ithalat ve ihracat teşvik politikalarını yönlendiren Ticaret Bakanlığı’na bir tütün tekeli temsilcisinin atanması AKP’nin “tütünle mücadele” politikalarındaki gerçek yüzünü ortaya koymuş oldu.

TEKEL'İN SATIŞININ ARDINDAN HÜKÜMETLE YOĞUN İLİŞKİLER

British American Tobacco’daki AKP dönemi bürokrasisinden gelen Turagay, 2008’de TEKEL’in BAT’a satışı ertesinde kamudan ayrılarak bu şirkete transfer olmuş, özellikle kurumsal ilişkiler, hükümetle ilişkiler alanında görevler üstlenmişti. Turagay’ın BAT’ın uluslararası operasyonlarında da görevleri bulunuyor.

Sermaye temsilcilerinin kamu görevine getirilmesinin "olağan" hale geldiği yeni sistemde, bu atamanın Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası bir antlaşma olan Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’ne (TKÇS) de açıkça aykırılık taşıdığına dikkat çekiliyor.

SÖZLEŞMEYE AYKIRI

Usulüne göre yürürlüğe konmuş bu antlaşma kanun hükmünde ve bağlayıcı bir nitelik taşıyor.

“Tütün endüstrisinin çıkarları ile halk sağlığı politikası çıkarları arasında temel ve uzlaştırılamaz bir ihtilaf olduğu” gerekçesiyle, TKÇS’nin 5.3 Maddesi, “Taraflar, tütün kontrolüyle ilgili halk sağlığı politikalarını oluşturur ve uygularken bu politikaları tütün endüstrisinin ticari ve diğer müktesep çıkarlarından korumak için gerekli tedbirleri alır” hükmünü taşıyor.

TÜTÜN SALGINININ 'VEKTÖRÜ'NE BAKANLIK YETKİSİ

Bu madde üzerine inşa edilen TKÇS’nin taraf ülkelerinin üzerinde anlaştığı en temel ilke ise, ulusötesi sigara şirketleri ve bunların çıkar ortaklarından oluşan tütün endüstrisinin “tütün salgınının vektörü” olarak kabul edilmesi ve endüstriyi dışlayarak, ona karşı tavır alarak tüketimi aşağı çekecek önlemlerin belirlenmesi ve uygulanması.

Maddenin oybirliğiyle kabul edilen Uygulama Rehberinde de, tütün endüstrisi tarafından istihdam edilmiş kişilerin halk sağlığını ilgilendiren kamu görevlerinde bulunamayacağı konusunda açık hüküm yer alıyor.

Ticaret Bakanlığı’nın iç ticaret, ihracat, ithalat ve teşvik politikaları ve uygulamalarının tütün tüketimi, dolayısıyla halk sağlığı üzerinde belirleyici bir etkisinin bulunduğu gözönüne alındığında, Turagay’ın bakan yardımcısı olarak atanmasının, kamu idaresinde çıkar çatışması yaratmanın ötesinde, açık bir hukuk ihlali niteliğinde olduğu görülüyor.

Rıza Tuna Turagay kimdir?

1964 yılında Viyana'da doğan Rıza Tuna Turagay, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü'nde lisans eğitimini tamamladıktan sonra University of Birmingham'da Uluslararası Bankacılık ve Finansman dalında yüksek lisans yaptı.

İş hayatına 1987 yılında T.C. Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nda Uzman Yardımcısı olarak başlayan Turagay, bu kurumda 1997 yılına kadar Uzman, Şube Müdürü, Müsteşar ve Bakan Danışmanı olarak görev yaptı. 1997-2000 yılları arasında Ticaret Müşaviri olarak T.C. Washington Büyükelçiliği'nde çalıştı.

2000 yılından Nisan 2006 tarihine kadar sırasıyla; T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, İhracat Genel Müdür Yardımcısı, T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanı, Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Yönetim Kurulu Başkan Vekili, T.C. Başbakanlık Gümrük Müsteşar Yardımcısı, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi ve T.C. Başbakanlık Gümrük Müsteşar Vekili olarak görev aldı.

British American Tobacco Türkiye ailesine 2006 yılında katılan Rıza Tuna Turagay, 2007 yılında Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Kurumsal İlişkiler Direktörlüğü'ne getirildi. Nisan 2017'de Türkiye Kuzey Afrika bölge birleşmesinin ardından Turagay, Türkiye ve Kuzey Afrika Kurumsal İlişkiler Direktörü olarak atanmıştı. Turagay, 1 Ocak 2018 itibarıyla genişleyen görev alanıyla BAT Türkiye ve Kuzey Afrika Hukuk- Kurumsal İlişkiler Direktörü olarak görevine devam ediyor. Evli ve iki çocuk babası olan Rıza Tuna Turagay ayrıca uluslararası seminer ve toplantılarda Türkiye ekonomisi, dış ticaret, gümrük uygulamaları, konut finansmanı konularında çok sayıda tebliğ sundu; çeşitli dergi ve gazeteler için Türkiye ve dünya ekonomisi hakkında çeşitli makaleler hazırladı.