A'dan Z'ye 14 Mayıs süreci: Türkiye Barolar Birliği'nden 'Seçmenler için Hukuk Rehberi'

Seçmen kütükleri Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel
Müdürlüğü Adres Kayıt Sistemindeki bilgiler esas alınarak
düzenlenir.

Bu tarihten sonra da seçmen listeleri kesinleşene kadar adres
değişikliği bildirimi yapmak mümkündür. Ancak 17 Mart 2023
Cuma (saat 23:59) gününden seçmen listelerinin kesinleşmesine
kadarki bildirimler ilçe seçim kurulları nezdinde yapılabilecektir.

Yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler;
Yurt dışı seçmen listelerine, seçim takviminde belirtilen süre ile sınırlı olmak kaydıyla doğrudan veya seçim kurulları ya
da konsolosluklar aracılığıyla Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına yazılı olarak itiraz edebilirler.

Engelli seçmenlerin, seçim dönemlerinde binaların giriş katlarında oylarını rahatlıkla
kullanabilmeleri için, seçmen kütüğündeki kayıtlarında “Engelli” kutusunun işaretli olması
gerekmektedir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünden görme
ve ortopedik engelli seçmenlerin listesi alınarak SEÇSİS’e işlenir.
Engelli Seçmenler için Engelli Beyan Formu Doldurulmalıdır

Seçmen Kütüğünde engelli kaydı bulunmayan görme ve ortopedik engelli
seçmenler “Engelli Beyan Formunu” doldurarak yerleşim yeri adresinin bağlı
olduğu ilçe seçim kuruluna veya ilçe seçim kuruluna iletilmek üzere bağlı
bulunduğu muhtarlığa veya doğrudan Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne
iletebilirler.

Sandık Kurulu Başkan ve Üyeleri,
Adaylar,

Milletvekilleri,
Sandık Bölgesinde Kayıtlı Seçmenler
Sandıkta Görevli Müşahitler
Bina Sorumluları
Çağrı veya ihbar üzerine gelen görevli
kolluk güçleri
Önceden belge verilmek kaydıyla siyasi
partilerin seçim kurullarına bildirdikleri
itiraza yetkili kişiler ile temsilciler,

Sandık çevresinde cebir, tehdit veya tehdit kullanarak düzeni bozmaya kalkışanlar varsa; sandık kurulu başkanı veya üyelerinden biri tarafından yapılan çağrı ya da seçmenlerin ihbarı üzerine gelen kolluk güçlerince derhal sandık çevresinden uzaklaştırılır ve gerekli yasal işlem yapılır. Seçmenlerce ihbar, o yer kolluk güçlerine şahsen yapılır

Medya mensupları, sandık başı işlemlerine engel olmamak şartıyla, haber amacıyla görüntü ve bilgi elde edecek şekilde bulunabilir

Seçim ve sayım sürecini gözlemler

Gerekli hallerde sözlü ve yazılı şikayet mekanizmaları kullanır

Islak imzalı tutanağın bir örneğini alır

“Seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri hariç, özel güvenlik görevlileri ve belediye zabıtaları gibi görevliler de dâhil olmak üzere resmî üniforma ve silah taşıyan kişiler, sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların eklentilerine (örneğin oy kullanılan okulun bahçesine) giremezler.

Sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların eklentilerinde hiç kimse, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler ya da propaganda amaçlı yayınlar taşıyamaz; yazılı, sözlü veya görüntülü propaganda yapamaz. Bu yasağa uymayan kişiler kolluk güçleri tarafından uzaklaştırılır.

Oy verme günü

*Düğünler saat 18.00’den sonra yapılabilir

* Sadece yemek servisi yapılabilir

* 18.00’den sonra seçimle ilgili yayın yapabilecek

Sandık başkanı, oy zarfı ve birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve arkasının sandık kurulu mührü ile mühürlü olduğunu kurul üyelerine ve seçmene gösterdikten sonra “EVET” veya “TERCİH” mührü ile ibrlikte seçmene verir

Oy pusulasını alan seçmenin oyunu kullanmadan önce başka bir yere gitmesine ya da sandık alanında başka biri ile görüşmesine izin verilmez.

Seçmen imza atmasını bilmiyorsa veya bir engeli varsa sol elinin başparmağını bastığı listenin imza bölümüne yazılır. Hiç parmağı olmayan seçmenin durumu adının karşısına yazılır ve sandık başkanı tarafından liste imzalanır

Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için, bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kâğıdını veya Türkiye Cumhuriyeti kimliğini ispata elverişli Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilan edilen bir belgeyi de ibraz etmesi şarttır.

Oy kabini, oy vermenin gizliliğini sağlayacak şekilde olmalıdır. Oy verme yerine • cep telefonu, • fotoğraf veya • film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla girilemez. Bu tür cihazların oy verme işlemi bitene kadar sandık kuruluna bırakılması gerekir. Oy verme işlemi sırasında kabine seçmen dışında kimse giremez.

Kabine girdikten sonra herhangi bir gerekçe ile (hatalı oy kullandığını vb. ileri sürerek) yeni oy pusulası talep eden kişiye yeni pusula verilmez.

Okuma Yazma Bilmeyen Seçmenler; Oy verme sırasında yardım etmek amacıyla oy verme yerine kendisinden başka kimse giremez ve oy kullanma sırasında yardım edemez. Kendi oyunu kendi kullanır. Seçmen, sorduğu ve istediği takdirde sandık kurulu başkanı, pusula ve oyun nasıl kullanılacağı hakkında bilgi verir.

Engelli Seçmenlerin oy kullanması Görme engelliler için sandıkta uygun pusula bulunmaması halinde bu seçim çevresi seçmeni olan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilirler. Felçliler veya bu gibi bedeni engellilikleri açıkça belli olanlar da aynı şekilde oy kullanabilir.

Bir seçmen birden fazla malule refakat edemez.

YSK, Engelli seçmenlerin oylarını rahatlıkla kullanabilmeleri için gerekli tedbirler almak ve görme engelli seçmenlere özgü kullanabilmesi için oy pusulalarına uygun şablon hazırlamak ve basmakla görevlidir. Seçim alanlarının engellilerin erişimine uygun olması gerekir

SANDIKLARIN AÇILMASI VE ZARF SAYIMI

Sandıkların kapanma saatinde sırada bekleyenler tespit edilerek oy kullanmaları sağlanır.

Oy kullanan seçmenlerin imzaları sayılır ve tutanağa işlenir.

Kullanılmamış oy pusulası ve zarflar sayılarak tutanağa geçirilmelidir.

Sandıktan çıkan zarflar, sandık kurulu başkanı tarafından yüksek sesle iki defa sayılır. İki sayım arasında fark olursa, üçüncü sayım yapılır.

Oy verme yerinde bulunan siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitleri ile o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler oy sayımına katılabilir.

Önce cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulaları sayılır.

Oy pusulaları herkesin görebileceği bir biçimde açılıp okunmalı ve ait oldukları partilere işlenmelidir. Geçersiz ve geçerli oylar yasalara uygun olarak tespit edilmelidir.

Geçerli sayılmayan oy pusuları ayrı paket yapılarak saklanmalıdır, imha edilemez.

Sandık kurulu başkanı, sayım ve döküm işine başlamadan önce, sayım ve döküm cetvellerinin boş ve yazısız olduğunu hazır bulunanlara göstermelidir.

SANDIK KURULUNCA VERİLEN BİÇİM VE RENKTE OLMAYAN ÜZERİNDE İLÇE SEÇİM KURULU VE SANDIK KURULU MÜHRÜ BULUNMAYAN,

PUSULANIN ZARFA KONULMAK ÜZERE KATLANMASI ESNASINDA OLUŞTUĞU ANLAŞILAN MÜREKKEP LEKELERİ,

İZ VEYA İŞARETLER OYUN GEÇERSİZ SAYILMASINA SEBEP OLMAZ.

(2018 DEĞİŞİKLİĞİ SONRASINDA ÜZERİNDE SANDIK KURULU MÜHRÜ BULUNMAMASINA RAĞMEN YSK FİLİGRANI, AMBLEMİ VE İLÇE SEÇİM KURULU MÜHRÜ BULUNAN ZARFLAR İLE ÜZERİNDE LEKE VEYA ÇİZİK BULUNSA DAHİ BUNUN ÖZEL İŞARET KOYMAK AMACIYLA YAPILDIĞI KESİN OLARAK ANLAŞILAMAYAN ZARFLAR GEÇERLİ SAYILIR.)

İşlem tamamlandığında sandık kurulu tarafından imzalanmış sandık sonuç tutanağı düzenlenir.

Tutanakların bir sureti sandıkta bulunan tüm parti ve bağımsız aday müşahitleri tarafından alınabilmelidir.

Seçim kurullarının veya kurul başkanlarının kesin olmayan kararlarına karşı seçme yeterliğine sahip yurttaşlar, siyasi partiler veya bunların tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin başkanları veya vekilleri, müşahitler, adaylar ve Cumhuriyet Senatosu üyeleri ile milletvekilleri itiraz edebilirler.

Kurulların kesin olduğu yazılı bulunmıyan kararlarına karşı, her kurulun bağlı olduğu üst kurul, itiraz merciidir. Yüksek Seçim Kurulunun re’sen veya itiraz üzerine vereceği kararlar kesindir.

İtirazlar seçim kurulu başkanına yapılır. Seçim kurulu başkanı bulunamazsa, yazılı itiraz nöbetçi savcıya alındı belgesi ile yapılır. Savcı yapılan itirazın kaydını işleyerek hemen seçim kurulu başkanına gönderir.

Şikayet, kütüklerin düzenlenmesi ile görevli ilçe seçim kurulu başkanları ile kütüklerin düzenlenmesiyle görevlendirilen diğer kimselerin ve seçim kurullarının veya başkanlarının kanunun verdiği yetkilere dayanarak yaptıkları işlemlere ve aldıkları tedbirlere ve bunlara benzer diğer işlemlere veya herhangi bir kimsenin kanunun koyduğu yasak hükümlerine aykırı hareketlerine karşı bu işlemlerin veya tedbirlerin düzeltilmesi, veya kanunun koyduğu yasaklara uymayanların, bu hareketlerinin önlenmesi maksadiyle yapılan müracaatlardır.

Şikayet, seçme yeterliğine sahip yurttaşlar, siyasi partiler veya bunların tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin başkanları veya vekilleri, müşahitler, adaylar ve Cumhuriyet Senatosu üyeleri ile milletvekilleri tarafından yapılabilir.

Şikayet kabul edildiği takdirde, şikayete konu olan işlem veya tedbirler düzeltilir ve kanuna aykırı hareketler önlenir. Şikayet kabul edilmediği takdirde, derhal tutanağa geçirilerek karara bağlanır. Bu kararın bir sureti şikayetçiye verilir. Bu kararlara karşı kanunda ayrıca bir müddet tayin edilmemiş ise, kırksekiz saat içinde itiraz olunabilir.

Şikayet ve itiraza ilişkin her türlü evrak, resim ve harçtan muaftır.

ŞİKAYETLER SAYIMI DURDURMAZ

Seçim işlerinin yerine getirilmesi sırasında, seçimin düzenli yürütülmesini
sağlamak maksadı ile, seçim kurulları veya kurul başkanları tarafından
alınan karar ve tedbirlere, uyarıya rağmen riayet etmeyen kişilere,

Sandık başında
bu Kanuna göre oy verme yönünden kendisine yükletilmiş olan
ödevleri ihtara rağmen yapmayan seçmenlere,

idari para cezası verilir.

Hileli faaliyetlerle veya herhangi bir şekil ve surette cebir veya şiddet kullanarak veya tehdit ederek, seçim kurullarının toplanmalarına veya görevlerini yerine getirmelerine engel olanlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suç silahla işlenirse verilecek ceza üç yıldan az olamaz. Bu fiiller, aralarından biri silahlı en az üç kişi tarafından birlikte işlendiği takdirde, failler hakkında beş yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Seçim kurulları ve seçim kurulları başkanları tarafından alınan karar ve tedbirlerin uygulanmasını zorlaştıran veya karar ve tedbirlerin sonuçsuz kalmasına sebebiyet veren kişiler, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Seçim kurullarının çoğunlukla vermiş oldukları her çeşit kararlara uymayan kurul üyeleri, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Kurullara seçildiği halde haklı sebep olmaksızın vazifesi başına gelmeyenler elli günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır.

Seçim başladıktan sonra kuruldaki görevlerini haklı bir sebep olmaksızın terk edenler, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Seçim kurulları başkan ve üyelerinden herhangi biri veya seçim kanununda yazılı işlerden biriyle görevlendirilen kimseler sandık seçmen listelerini, aday listelerini, seçime ait kağıt ve paketleri ve oy pusulalarını, oy sandıklarını, oy zarflarını veya maddi ve malî vasıtaları ve bilcümle seçim araç ve gereçlerini vaktinde yerlerine göndermezler veya gönderilmesine mani olurlar veya teslim etmezler veya teslim almazlarsa, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

Kendisine veya başkasına oy veya tercih işareti verilmesi veya verilmemesi için bir veya birkaç seçmene menfaat, sair kıymetler teklif ve vadeden veya veren, veya resmi, veya özel hizmet ve menfaatler vaad veya sağlarsa, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Verilen, vaad veya sağlanan menfaatler seçmenin seyahat, yemek, içki ve nakil masrafları veya hizmetlerinin karşılığı gösterilse dahi ceza verilir. Para, menfaat, vaad veya hizmetleri kabul eden seçmen de aynı ceza ile cezalandırılır.

Seçim günü, sandık seçmen listesinde kayıtlı olan seçmenin, sandığın konulduğu bina, yapı veya bunların müştemilatına girmesine veya oy kullanmasına, kanuna aykırı biçimde engel olan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suçun tehdit, cebir ya da şiddetle işlenmesi durumunda ceza üç yıldan beş yıla kadardır.

Oyunu kullandıktan sonra ihtara rağmen sandık başından ayrılmayan veya herhangi bir müdahale telkin veya tavsiyede bulunan veya bunlara teşebbüs eden kimse üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Oy verme sırasında seçme yeterliği olmadığını bildiği halde oy vermeye teşebbüs eden veya oy veren iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Başkasının adını taşıyarak oy vermeye teşebbüs eden veya oy veren üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır

Oy verdiği halde tekrar oy kullanmaya teşebbüs eden ya da oy kullanan kişi üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır

Usulüne aykırı olarak veya yetkisi olmadığı halde her ne sebep ve maksatla olursa olsun oy sandığının yerini değiştirenler, yerinden kaldıranlar, oy sandığını açan, çalan veya tahrip eden veya içindeki veya içinden çıkan oy zarflarını alan, çalan veya değiştiren kimse üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır

Siyasi partilerin veya bağımsız adayların oy pusulalarını veya seçimle ilgili her türlü belgeyi imha eden veya bozan veya oy verme yerine götürülmelerine veya dağıtılmalarına engel olanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar

Sandık başında seçmenlerin imzalarını attıkları sandık seçmen listesine gelmeyenler adına sahte imza atmak, mühür koymak veya parmak basmak gibi hileli bir hareket ile sandığa oy atılması veya attırılması üç yıldan beş yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.

Kendilerine şikâyet ve itiraz yetkisi tanınanların bu yoldaki müracaatlarını tutanağa geçirmeye mecbur oldukları halde tutanağa geçirmeyi reddeden kurul başkan ve üyeleri bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

Oy verme günü, oy verme süresince, kamuya açık yerlerde ispirtolu içki verenler, satanlar veya içenler veya herhangi bir suretle açık veya kapalı şişelerde ispirtolu içki satanlar veya alanlar üç aydan altı aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.

Silâh taşıma yasağına aykırı hareket edenler hakkında, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, yirmibeş günden az olmamak üzere adlî para cezasına hükmolunur

20 Mart 2023 Muhtarlık bölgesi askı listelerinin, tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listelerinin askıya çıkarılması ve itirazların başlaması (Saat 08.00)

Yurt Dışı Seçmen Kütüğünün www.ysk. gov.tr adresinden ilân edilmesi ve itirazların başlaması (Türkiye saati ile 08.00)

Yüksek Seçim Kurulunun www.ysk.gov.tr adresinden bina esasına göre düzenlenen seçmen kayıtlarının sorgulanmasına başlanması (Saat 08.00)

Askıya çıkarılan listelere itirazların başlaması

Muhtarlık bölgesi askı listelerinin, Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listelerinin, askıdan indirilmesi ve yapılacak itirazların son günü,

Yurt Dışı Seçmen Kütüğünün, www. ysk.gov.tr adresinden yapılan ilanının sonlandırılarak bu durumun tutanak altına alınması ve Yurt Dışı Seçmen Kütüğüne yapılacak itirazların son günü (Türkiye saati ile 17.00),

Bina bazında seçmen kayıtlarının www.ysk. gov.tr adresinden sorgulanmasının son günü,

Seyyar sandıkta oy kullanabilmeleri için, hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin bir yakını tarafından seyyar sandık kurulu talep formu ile ilçe seçim kurulu başkanlığına veya ilçe seçim kurulu başkanlığına gönderilmek üzere muhtarlığa başvuruların son günü.

Sandık bölgesi askı listeleri ile Yurt Dışı Seçmen Kütüğünde askı süresi içinde yapılan değişikliklere itirazların son günü (298/123),

Tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listelerinin, Cumhuriyet başsavcılıklarından istenilen ikinci liste ile karşılaştırılarak değişikliklerin SEÇSİS’e işlenmesi işlemlerinin bitirilmesi ve askıya çıkarılması.

Sandık bölgesi askı listeleri ile Yurt Dışı Seçmen Kütüğündeki değişikliklere karşı itirazlar nedeniyle ilçe seçim kurullarınca verilen kararlara karşı il seçim kuruluna yapılacak itirazların son günü. (Saat 15.00)

Yapılan itirazların, il seçim kurullarınca kesin olarak karara bağlanması. (Saat 23.59)

Yurt içi ve yurt dışı seçmen kütüklerinin kesinleştirilmesi,

Yurt içi seçmenlerin oy vereceği yer ve sandıkların belirlenmesi,

Yurt dışı seçmenlerin oy kullanacakları tarih aralığı ve yer bilgilerinin www.ysk.gov.tr adresinden ilânı (Türkiye saati ile 08.00)

Seçmen bilgi kağıtlarının dökümüne ve dağıtımına başlanılması

Gümrük kapılarında oy verme işlemine başlanması Yurt dışında oy verme işlemine başlanması

Yurt dışında oy verme işleminin sona ermesi, Seçmen bilgi kâğıtlarını herhangi bir nedenle 7 Mayıs 2023 günü akşamına kadar alamayanların ilçe seçim kurulu başkanlıklarından almaları hususunun ilçe seçim kurulu başkanlıklarınca ikişer gün ara ile iki kere ilânı (Alınmayan seçmen bilgi kâğıtları da oy verme gününde sahipleri tarafından istenildiğinde verilmek üzere sandık kurulu başkanlarına teslim edilir)

Oy verme günü