Evden çalışanlar haklarınızı biliyor musunuz? İşte 15 soruda koronavirüs rehberi

Hürriyet'ten Noyan Doğan'ın haberine göre, ücretsiz izin konusunda çalışanlara belli bazı haklar tanınmış.

Doğum yapan kadınlara 16 haftalık analık izni sonrası 180 güne kadar ücretsiz izin verilebilir. Bu izinden üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek çalışanlar da yararlanabilir.

Ayrıca işçilere 4 güne kadar yol izni adı altında ücretsiz izin verilebilir. Bunların dışında kullanılacak ücretsiz izin ancak işveren ile karşılıklı anlaşma ile kullanılabilir.

Bu şartlar sağlanmazsa işveren iş sözleşmesini tek taraflı tazminatsız bitirebilir.

Mazeret izni kullanılabilir miyim?

Virüs nedeniyle kullanamazsınız. Evlilik, akrabasının vefatı, eşinin doğumu gibi nedenlerle mazeret izni kullanılabilir ve bu da 3 gün ile sınırlıdır.

Bu dönemde yıllık iznimi kullanabilir miyim?

İş yerinde bir yılınızı doldurmuşsanız yasanın size tanıdığı süreler içinde yıllık izninizi kullanabilirsiniz.

İşveren ücretsiz izin verebilir mi?

Ekonomik sebepler nedeniyle işveren ücretsiz izin verebilir. İşyerinde ücretsiz izin uygulanabilmesi için işçinin de rızası ve yazılı onayı gerekir. Eğer onay olmadan ücretsiz izin verilirse çalışan tek taraflı iş sözleşmesini fesh edip, tazminatını alır. Ücretsiz iznin de belirli bir süresi olmalıdır, ucu açık olamaz ve bu süre de karşılıklı anlaşmada belirtilmelidir.

Virüs nedeniyle işveren, toplu tatil ilan edebilir mi?

Edebilir, ancak çalışanların ücretlerini ödemek zorundadır. İşveren nisan ayından itibaren toplu yıllık izin kullanımına imkan verebilir. İş kanunun, 1 Nisan ile ekim sonuna kadar işverene toplu izin verme imkanı tanıyor; tabi ücretlerin ödenmesi şartı ile.

Evden çalışma yasal mı?

Yasaya göre uzaktan çalışma, çalışanın evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında çalışmasına izin veriyor. Çalışanın evden çalışması için işverenin gerekli makine ve teçhizatı çalışana vermesi de gerekiyor.

Uzaktan çalışma için sözleşme yapılmalı mı?

Evden ya da uzaktan çalışmanın yazılı olarak kurallarının belirlenmesi doğru olur. Aksi durumda süre ve ücret konularında işveren ile bazı sorunlar yaşanabilir.

Evden çalışmada ücret farklı mı olur?

Hayır, işte çalışıyormuş gibi tüm haklar aynıdır, farklı ücret ya da sosyal haklar uygulaması yapılamaz.

Evde çalışırken olabilecek bir kazadan işveren mi sorumludur?

Evden çalışma sırasında yaşanan kaza çalışma saati içindeyse ve iş ile ilgiliyse; evet, işverenin sorumluluğudur ve iş kazasıdır.

İşverenler, virüs nedeniyle bazı sağlık tedbirleri alıp, bunları çalışana uygulatabilir mi?

Uygulatabilir ve çalışanın da bu kurallara uyması gerekir. Örneğin, çalışanın ateşi varsa işveren işe almayabilir. Aynı şekilde çalışanın da hastalık belirtileri varsa bunu işverene bildirme zorunluluğu vardır.

Rapor almış bir çalışanın ücretini işveren mi ödeyecek?

14 gün kuralına göre rapor almış olan kişilerin ücretini iş göremezlik ödeneği kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) karşılıyor. Bunun için de son bir yıl içinde en az 120 gün çalışılmış olması gerekiyor. Ödenecek tutar ise çalışanın brüt ücretinin 12 günlük karşılığı.

Hekimlerin verdiği 10 günlük rapor süresi uzatıldı mı?

Tek hekim tarafından 10 güne kadar verilen rapor süresi 14 güne kadar çıkartıldı.

Kronik hastalığı olanlar süresi geldiğinden sağlık kuruluşuna gidecek mi?

Sağlık raporu olanların hem raporları hem de reçeteleri SGK tarafından ikinci duyuruya kadar süresiz uzatıldı.

Devlet hangi çalışanlara özel izin verdi?

Kamuda çalışıp, hamile, yaşlı ve kronik hastalığı olanlar 27 Mart tarihine kadar izinli sayılıyor. Okul öncesi ve ilköğretimde çocuğu olan kadın çalışanların yıllık izin talepleri karşılanacak, yıllık izin hakkı olmayanlara mazeret izni verilecek.

İşverenler, virüs nedeniyle işini durdurmak zorunda kalırsa kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilir mi?

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma nedenleri arasında salgın hastalık var. İşverenler bu haktan yararlanabilir. Bu kapsamda işçilere kısa çalışma ödeneği ödeniyor, ayrıca işçilerin genel sağlık sigortası primleri karşılanıyor. Süre de 3 ay ayı aşmamak kaydıyla 6 aya kadar uzatılabiliyor. Çalışanın aylık prime esas kazancının günlük brüt tutarının yüzde 60’ı ödeniyor.