Sağlığınız İçin Sık Sık Yapın: Bir Tansiyon Aleti ile Kan Basıncı Nasıl Ölçülür?
Orta ve ileri yaştaki insanlarda sık görülen tansiyon sorunları, birçok evde tansiyon aleti bulunmasını zorunlu hale getiriyor. Günümüzde kullanılan tansiyon aletlerinin büyük bölümü, yalnızca tansiyonu ölçmekle kalmamakta aynı zamanda kan basıncını da tespit edebilmekte. Doktorlar, sağlık durumunun kontrol edilmesi için belirli aralıklarla kan basıncının da ölçülmesini tavsiye ediyor.
Tansiyon aletlerinde bulunan, bir torbayı anımsatan ve ölçüm esnasında şişen nesneye manşon adı verilir.
Kan basıncı ölçümü için öncelikle tıpkı tansiyon ölçer gibi manşon, hava kesesi önde olacak şekilde kolunuza sarılmalı.
Daha sonrasında manşonun alt kenarını dirsek çukuru, kıvrımının 2.5-3 cm üstünde olacak şekilde sarılması önemlidir. Ölçerken sık yapılan hatalardan biri, steteskop'un (dinleme aleti) yanlış yerleştirilmesidir. Steteskop kesinlikle manşonun altına sokulmamalıdır. Manşon tüpleri steteskop yerleştirilecek bölgenin dışında olacak şekilde manşon sarılmalıdır,
İlk ölçüm el bileğindeki atardamar (radial arter) nabzı parmakla hissedilerek yapılır. Sol el 2. ve 3. parmaklarımızla bilek atardamarı hissedilirken, havakesesi bu nabzın kaybolduğu düzeyin üzerine çıkacak şekilde şişirilir ve kese havası yavaş yavaş puvar vidası gevşetilerek kaçırılır. Nabzın tekrar hissedildiği basınç düzeyi yaklaşık olarak sistolik basınçtır. Diyastolik kan basıncı bu yöntemle ölçülemez, dinleme (oskültasyon) yöntemi ile ölçülür.
Dinleme yöntemi ile kan basıncını ölçmek için önce, dirsek kıvrımından geçen atardamar (brakial arter) bulunmalıdır. Bu atardamar genellikle dirsek kıvrımının 1/3 iç kısmından geçer ve kol açık durumda iken el parmağıyla hissedilir. Kol kası gelişmiş olanlarda ortada, çok yaşlı olanlarda daha da iç yanda bulunabilir. Bu nabzın yerinin saptanması, steteskop üzerine konacağı için önemlidir (Bazı elektronik cihazlarda nabız algılayıcı kısmı varsa, bu bölge atardamar üzerine gelecek şekilde manşon yerleştirilmelidir). Sonra steteskopun diyafram kısmı bu atardamar üzerine orta sıkılıkta konur. Hava kesesi Önceki ölçümde tespit edilen sistolik kan basıncı değerinin 20-30 mmHg üzerinde olacak şekilde süratle puvar vasıtasıyla şişirilir. Şüphesiz bu sırada hava kaçırma vidası kapalı olmalıdır (Bir elimizle steteskopu tutarken, diğer elimizle havayı pompalamaktayız). Sonra kese basıncı saniyede 2-3 mmHg hızda, yavaş yavaş vida gevşetilerek düşürülür. Nabız sesinin hafif olarak duyulduğu an, sistolik kan basıncını gösterir. Hava kaçırmaya devam edilirken sesler giderek kuvvetlenir ve tekrar hafiflemeye başlar. Seslerin kaybolduğu nokta diyastolîk kan basıncını gösterir. Eğer ölçüm değerlerinde bir tereddüt olmuşsa, ikinci defa ölçmeden önce hava kesesi tamamen boşaltılır ve kese yeniden şişirilir. Yarı boşalmış bir kese tekrar şişirilirse kan basıncı yanlış olarak yüksek çıkabilir.
