Şeker ve gizli şeker farkı nedir?

Bildiğiniz gibi şeker hastalığı (Diyabet) toplumun en önemli sağlık sorunları arasında yer almaya başlamıştır. Dünya genelinde %8.5 olan şeker hastalığı görülme sıklığı, ülkemizde; kadınlarda biraz daha fazla olmak üzere % 13.5 civarındadır. Her geçen yıl daha da artmaktadır.

Düzensiz beslenme, fazla kilo, hareketsiz yaşam biçimi ve aşırı alkol kullanımı bu hastalığın nedenleri arasında sayılmaktadır. Çok su içme, çok sık idrar yapma, halsizlik ve aşırı yemek yeme isteği ile belirti veren hastalık kalp, böbrek, göz ve sinir sistemine verdiği zararlar ile ciddi bir sağlık sorunudur.

Şeker hastalığından korunmak mümkündür. Fazla kilodan kurtulmak, az ve düzenli yemek, spor yapmak ve alkol kullanmayı azaltmak şeker hastalığına yakalanmayı engelleyen önlemlerden bazılarıdır.

Bilindiği gibi kan şekeri değeriniz 125mg/dl’yi geçerse şeker hastası olduğunuz kabul edilir. Birde halk arasında GİZLİ ŞEKER HASTALIĞI (glukoz intoleransı) diye adlandırılan, fakat ne olduğu tam anlatılmayan bir durum vardır.

Gizli Şeker hastalığı nasıl anlaşılır?

Şimdi sizlere şeker hastalığı ile gizli şeker arasındaki farkın ne olduğunu anlatmak istiyorum:

Eğer açlık kan şekeri değeriniz 125 mg dan fazla ise şeker hastası; 100-125mg arasında ise GİZLİ ŞEKER HASTASI olarak kabul edilirsiniz. 100 mg ‘ın altında olan kan şekeri değerleri normal olarak edilmektedir.

Bununla birlikte kan şekeri ölçümleri ŞEKER YÜKLEME TESTİ ile de saptanabilmektedir. Şeker yüklemesi yapılarak ölçülen kan şekeri değerleri 140 mg’dan az ise normal, 140-199 mg arasında ise GİZLE ŞEKER HASTALIĞI, 200 mg’dan fazla ise ŞEKER HASTALIĞI (DİYABET) tanısı konur.

Gizli Şeker ile Şeker hastalığı hakkında sıkça sorulan sorular?

Gizli Şeker Hastalığı ile ilgili sıkça sorulan sorulardan hazırlanan aşağıda yazının sizler için yararlı olacağını umuyorum:

Gizli Şeker Hastalığı ile Şeker Hastalığı arasındaki fark nedir?

Gizli Şeker Hastalığı kan şekeri değerleri normalden fazla olan fakat şeker hastalığı tanısı konmayan kişilerin hastalığıdır. Toplumda GŞH %11 civarında bulunmakta olup, bunların büyük bir bölümünde ilerde şeker hastalığı gelişmektedir.

Gizli Şeker Hastalığının riskleri nelerdir?

Kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskleri normalden 1.5 kat daha fazladır. Şeker hastalarında ise kalp damar hastalığına yakalanma riski 2-4 kat daha fazladır. Bizler yaşam biçiminde yapılan değişikliklerle bu riskleri engellemek ve şeker hastalığına dönüşmeden gizli şekeri önlemek mümkündür.

Gizli Şeker Hastası olduğumu nasıl öğrenebilirim?

Doktorunuz sizin açlık kan şekerinizi ölçtürebilir ya da şeker yükleme testi yaptırabilir. Her ikisini de yaptırmanız için aç olmanız gerekmektedir. Açlık kan şekeri ölçtürmeniz için sizden bir kez kan almak yeterlidir. Ancak Şeker yükleme testi için önce açlık kan şekeriniz ölçülecek daha sonra size şekerli, bir sıvı içirildikten tam 2 saat sonra kan şekerinize yeniden bakılacaktır.

Gizli Şeker Hastalığında ve şeker hastalığında açlık kan şekeri değerleri nasıldır?

Normal de açlık kan şekeri değerleri 100 mg’ın altındadır. Gizli Şeker hastalığında 100-125 mg; Şeker Hastalığında ise 126 mg’dan fazladır.

Gizli Şeker Hastalığında ve şeker hastalığında şeker yükleme testinin değerleri nasıldır?

Şekerli sıvı içirildikten 2 saat sonra kan şekeri ölçülmektedir. Normal de şeker yükleme testinin değerleri 140 mg’ın altındadır. Gizli Şeker hastalığında 140-199 mg; Şeker Hastalığında ise 200 mg’dan fazladır.

Şeker yada gizli şeker hastalığı tanısında hangi ölçüm daha iyidir?

Uzmanlara göre her ikisi de uygundur.

Gizli şeker hastası olup olmadığımı niçin öğrenmeliyim?

Eğer gizli şeker hastası iseniz onu engellemek için bir şeyler yapabilirsiniz. Yapılan araştırmalar gizli şeker hastalarının yaşam biçiminde değişiklik yaparak ve düzenli egzersiz yaparak %58 oranında şeker hastalığına yakalanmak kurtulduğunu göstermektedir. Bu konudaki uzmanlar bunun için mevcut kilonun %5-10 azaltılması ve her gün 30 dakika egzersiz yapılmasını önermektedir. Bu önlemler birçok gizli şeker hastasının kan şekerlerini çok kısa sürede normale döndürmektedir.

Gizli şeker hastalığının tedavisi var mıdır?

Bunun için herhangi bir ilaç önerilmemektedir. En uygun çözüm, toplam vücut ağırlığında %5-10 azaltma, uygun diyet, haftada 5 gün süreyle günde 30 dakika egzersiz yapmaktır. İdeal kilonuza ulaşamadığınız için telaşlanmanıza gerek yoktur. 5-8 kilo vermek bile ciddi farklar oluşturabilir. Eğer Gizli Şeker Hastası iseniz kalp hastalıkları ya da felç geçirme riskiniz %50 fazla demektir. Bunlara yol açan Yüksek kolesterol, tansiyon ve sigara kullanılması gibi risklerinde doktorunuz tarafından tedavi edilmesi gerekir.

Gizli Şeker Hastalığı için kimler test yaptırmalıdır?

45 yaşından büyük ve Fazla kilolu iseniz hemen yaptırmalısınız. Eğer 45 yaşından ve normal kiloda iseniz doktorunuza ne zaman yaptırmanız gerektiğini sorunuz. Eğer 45 yaşında küçük ve fazla kilolu iseniz ve diyabet riskiniz varsa yaptırmalısınız. Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve trigliserit, ailede şeker hastalığı varsa yaptırmalısınız. Kadınlarda gebelikte şeker hastalığına yakalanma ya da 4.5 kilodan daha ağır çocuk doğurma test yaptırmak için bir nedendir.

Bu testleri hangi sıklıkla yaptırmalıyım?

Eğer kan şekeriniz normal ise 3 yılda bir, gizli şeker hastası iseniz 6 ayda bir yaptırmalısınız. Şeker hastası iseniz doktorunuzun önerisi doğrultusunda test yaptırınız.

Gizli Şeker Hastası olduğum halde onu fark etmeyebilir miyim?

Evet. Gizli şeker de pek belirti olmaz. Milyonlarca şeker hastası belirtiler çok yavaş geliştiği için hastalığının farkına varmamaktadır. Bu nedenle test yaptırmak en doğrusudur.

Çocuklar gizli şeker hastalığı yönünden kontrol edilmelimidir?

Normal kiloda olan çocuklarda önerilmemektedir. Ancak yapılan araştırmalar obez (şişman) çocuklarda gizli şeker hastalığı riskinin %25 lere vardığını göstermektedir. Erken tanı ve tedavinin yapılabilmesi için obez (şişman) çocuklarda bu testlerin yapılması gerekmektedir.

Hepinize sağlıklı günler dilerim.

Dr.Bayram YILDIZ, PhD.

Halk Sağlığı Uzmanı

e-mail: [email protected]