Dünya Diyabet Günü ve Ülkemiz

Dünya Diyabet Günü ,1991 yılından bu yana her yıl, Charles Best ile birlikte insülini keşfeden Sir Frederick Banting'in doğum günü olan 14 Kasım'da kutlanır. Amaç diyabet hastalığına karşı farkındalığı oluşturmak ve oluşabilecek tehlikenin önceden önüne geçmektir.

2019 yılında dünyada 463 milyon tip2 diyabetli olduğu bildirilmektedir. Bu sayının 2045 yılında 700 milyon olacağı öngörülmektedir. Hastalığın bu kadar yaygın olması dünya çapında bir ortak çalışma yapmayı ve hastalığa dikkat çekmeyi de zorunlu kılmıştır.

Ülkemizde ise yapılan araştırmalara göre yaklaşık 8.5 milyon Tip2 Diyabet (erişkin tipi diyabet) hastası bulunmaktadır. Amerika’da her 100 kişiden 10’nunda diyabet var iken, bizde 15 kişide vardır. Dünya ortalaması ise 9 kişidir. Bu durum toplum sağlığı açısından bir tehlikenin varlığını göstermektedir. Düzensiz beslenme hareketsiz bir yaşamın diyabeti artırdığı bilindiğine göre, sonuçlara pek şaşırmamak gerekir. Maalesef spor yapmayı bilmeyen ve karbonhidratla beslenen bir toplumuz.

Peki nedir bu Tip2 diyabet?

Tip 2 diyabet, vücut insüline dirençli hale geldiğinde veya pankreas yeterli insülin üretemediğinde gelişir. Aşırı kilolu ve hareketsiz olma gibi genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu söylense de tam olarak neden olduğu bilinmemektedir.

Tip 2 diyabet temel olarak iki nedenle oluşur:

1 –Kan şekerimiz yükseldiğinde onu düşüren hormon olan insülin, hücrelerimize girişte zorlanır. Buna insülin direnci diyoruz.

2- İnsülin yapımını sağlayan pankreas yeteri kadar insülin üretemez.

Bu her iki durumda da kan şekerimiz yükselir. Yükselen kan şekeri ise kalp ve böbrek damarları başta olmak üzere beyin,göz ,böbrek ve bacaklarımıza giden damarlarda tıkanmalara yol açar. Bunun sonucunda ise kalp krizleri, felçler , körlük ile bacak ve ayaklarda kalıcı dolaşım bozukluğu oluşur.

Belirtileri

Tip 2 diyabetin belirtileri genellikle yavaş gelişir. Aslında yıllardır tip 2 diyabet hastası olabilirsiniz ve bunu bilmeyebilirsiniz.

· Artan susuzluk

· Sık idrara çıkma

· Artan açlık

· İstenmeyen kilo kaybı

· Yorgunluk

· Bulanık görme

· Yavaş iyileşen yaralar

· Sık enfeksiyonlar

· Genellikle koltuk altı ve boyunda koyulaşmış cilt bölgeleri

Risk faktörleri nelerdir?

· Obezite. Aşırı kilolu olmak, tip 2 diyabet için ana risk faktörüdür. Bununla birlikte, tip 2 diyabet geliştirmek için fazla kilolu olmanıza gerek yoktur.

· Bel çevresinin, kadınlarda 88 cm, erkeklerde 102 cm.den fazla olması.

· Hareketsizlik. Ne kadar az aktif olursanız, tip 2 diyabet riskiniz o kadar artar. Fiziksel aktivite kilonuzu kontrol etmenize yardımcı olur, glikozu enerji olarak kullanır ve hücrelerinizin insüline daha duyarlı olmasını sağlar.

· Aile öyküsü. Ebeveyninizde veya kardeşinizde tip 2 diyabet varsa, tip 2 diyabet riski artar.

· Yaş. Tip 2 diyabet riski yaşlandıkça artar, özellikle 45 yaşından sonra. Bunun nedeni muhtemelen insanların daha az egzersiz yapma, kas kütlesini kaybetme ve yaşlandıkça kilo alma eğiliminde olmasıdır. Ancak tip 2 diyabet, çocuklar, ergenler ve genç yetişkinler arasında da çarpıcı biçimde artmaktadır.

· Gizli şeker (Prediyabet). Prediyabet, kan şekeri seviyenizin normalden yüksek olduğu, ancak diyabet olarak sınıflandırılacak kadar yüksek olmadığı bir durumdur.

· Gebelik diyabeti. Hamileyken gebelik diyabetiniz varsa ve 4 kilodan daha ağır bir bebek doğurduysanız, tip 2 diyabet riskiniz de vardır.

· Polikistik yumurtalık sendromu. Kadınlarda, düzensiz adet dönemleri, aşırı kıllanma ve obezite ile karakterize edilen yaygın bir durum olan polikistik yumurtalık sendromuna sahip olmak, diyabet riskini artırır.

· Genellikle koltuk altları ve boyundaki koyulaşmış cilt alanları. Bu durum genellikle insülin direncini gösterir.

Komplikasyonlar

Tip 2 diyabetin görmezden gelinmesi kolay olabilir, özellikle kendinizi iyi hissettiğiniz ilk aşamalarda. Ancak diyabet, kalbiniz, kan damarlarınız, sinirleriniz, gözleriniz ve böbrekleriniz dahil olmak üzere birçok ana organı etkiler. Kan şekeri seviyenizi kontrol etmek, bu komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.

Diyabetin uzun vadeli komplikasyonları kademeli olarak gelişse de, sonunda sakat bırakabilir ve hatta yaşamı tehdit edebilir. Diyabetin en sık görülen komplikasyonlarından bazıları şunlardır:

· Kalp ve damar hastalığı. Diyabet, kalp hastalığı, felç, yüksek tansiyon ve kan damarlarının daralması (ateroskleroz) riskini önemli ölçüde artırır.

· Sinir hasarı (nöropati). Fazla şeker karıncalanma, uyuşma, yanma veya ağrıya neden olabilir, bu genellikle ayak parmaklarının veya parmakların uçlarında başlar ve yavaş yavaş yukarı doğru yayılır. Sonunda, etkilenen uzuvlardaki tüm his hissini kaybedebilirsiniz. Ayrıca erkeklerde sertleşme sorunu önemli bir sorun olabilir.

· Böbrek hasarı. Diyabet bazen böbrek yetmezliğine veya geri dönüşü olmayan son dönem böbrek hastalığına yol açabilir, bu da diyaliz veya böbrek nakli gerektirebilir.

· Göz hasarı. Diyabet, katarakt ve glokom gibi ciddi göz hastalıkları riskini artırır ve retinanın kan damarlarına zarar vererek potansiyel olarak körlüğe yol açabilir.

· Yavaş iyileşme. Tedavi edilmeden bırakıldığında, kesikler ve kabarcıklar kötü bir şekilde iyileşebilecek ciddi enfeksiyonlara dönüşebilir. Ciddi hasar parmak, ayak veya bacakların kesilmesini gerektirebilir.

· İşitme bozukluğu. Diyabetli kişilerde işitme sorunları daha yaygındır.

· Cilt durumu. Diyabet, sizi bakteriyel ve mantar enfeksiyonları dahil olmak üzere cilt sorunlarına daha duyarlı hale getirebilir.

· Uyku apnesi. Tip 2 diyabet hastalarında tıkayıcı uyku apnesi yaygındır. Obezite, her iki duruma da katkıda bulunan ana faktör olabilir.

· Alzheimer hastalığı. Tip 2 diyabetin, Alzheimer hastalığı riskini artırdığı belirtiliyor.

Önleme

· Sağlıklı yiyecekler yemek. Yağ ve kalorisi daha düşük ve lif oranı yüksek yiyecekleri seçin. Meyveler, sebzeler ve tam tahıllara odaklanın.

· Aktif olmak. Çoğu gün en az 30 ila 60 dakika tempolu yürüyüş, bisiklet sürmek

· Kilo kaybetmek. Fazla kiloluysanız, vücut ağırlığınızın yüzde 5 ila 10'unu kaybetmek diyabet riskini azaltabilir.

· Uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçınmak. Uzun süre hareketsiz oturmak, tip 2 diyabet riskinizi artırabilir. Her 30 dakikada bir kalkıp en az birkaç dakika dolaşmaya çalışın.

Bazen ilaç tedavisi de bir seçenektir. Oral diyabet ilacı olan Metformin tip 2 diyabet riskini azaltabilir. Ancak ilaç alsanız bile, sağlıklı yaşam tarzı ve spor diyabetin önlenmesi için çok önemlidir.

Sağlıklı günler dilerim.