Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği Hakkında 10 Önemli Gerçek

KKY, kalıtsal olarak geçen ve kandaki kolesterol seviyelerinin tehlikeli derecede yüksek olmasına neden olan bir hastalık. Dünya genelinde yaklaşık 25 milyon KKY hastası olduğu tahmin edilmekte ve bu durum, kalp damar hastalıklarına ve özellikle de erken yaşta kalp krizi ve ölümlere yol açar. KKY’nin fark edilmesi zor olabilir çünkü birçok insan bu durumda olsa da düzenli olarak kolesterol ölçtürmediği için hastalığın farkında değil. Genç yaşta ölümlerin önemli bir nedeni olan bu hastalık hakkında bilinmesi gerekenleri sizlerle paylaşıyorum.

1. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği nedir?

Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği (KKY), kalıtsal bir hastalık. Kandaki LDL (kötü) kolesterol seviyesinin normalden çok daha yüksek olmasına neden olur. Kolesterol ise damar duvarlarında biriktiğinde kalp krizi ve felçlere yol açar. Araştırmalara göre KKY, her 250 kişiden 1’inde görülebilir. Bu 1 milyon nüfusu olan bir kentte 4 bin hasta demek.

2. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliğinin belirtileri nelerdir?

Genellikle yüksek kolesterolün doğrudan bir belirtisi olmaz. Ancak bazı semptomlar şunlar olabilir:

-Dizleriniz, eklemleriniz veya dirsekleriniz çevresinde şişlikler veya yumrular
-Aşil tendonunda (alt bacağınızın arkasındaki tendon) şişlik ve ağrı
-Gözlerinizin çevresinde sarımsı bölgeler
-Korneanızın (gözünüzün ön tarafındaki şeffaf dış tabaka) dış kısmında yarım ay şeklinde beyazımsı gri bir renk
-Egzersiz sırasında göğüs ağrısı

3. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği nasıl teşhis edilir?

Teşhis için fiziksel muayene ve kan testleri yapılır. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği olan yetişkinlerin LDL değeri 190mg/dl, çocukların ise 160 mg/dl’den yüksektir. Genetik testler de tanıda yardımcı olabilir. Yapılan araştırmalara göre bu hastaların 50 yaşına kadar maalesef ancak yüzde 1’i teşhis edilebiliyor.

4. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliğinin sebebi nedir?

KKY genetik bir hastalıktır. Erken yaşta kalp yüksek kolesterol nedeniyle kalp krizi ve felç geçiren kişilerin çocukları ve yakın akrabaları risk altında altındadır. Genetik olarak anne ya da babadan geçer. Bu durumdaki bireylerin çocuklarının yarısında bu hastalık görülebilir. Tanı için bu durumda olan kişilerin çocuklarına 8-10 yaşından sonra kolesterol ölçümü yapılması gerekir. Eğer yüksek ise ona göre tedavi planlanır.

5. Kimler Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği riski altındadır?

KKY, aileden geçebilen bir hastalıktır. Eğer ailenizde bu hastalığı olan bireyler varsa, risk altındasınız demektir. Bazı etnik gruplarda (örneğin Fransız Kanadalılar, Finler, Lübnanlılar) daha yaygındır.

6. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği nasıl tedavi edilir?

KKY diyetle ve mutlaka ilaçlarla tedavi edilir.

Tedavi şunları içerir:

Yağlı gıdalardan kaçınmak,
Düzenli egzersiz yapmak,
Sigara içmemek,
Kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler gibi).

7. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliğinin komplikasyonları neler?

KKY erken yaşta ölümcül kalp krizi, felç, ateroskleroz ve kalp hastalığına neden olabilir. KKY tedavi edilmezse, KKY'li kadınların yüzde 30'unda 60 yaşına gelindiğinde, KKY'li erkeklerin yüzde 50'sinde ise 50 yaşına gelindiğinde kalp krizi görülür.

8. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği önlenebilir mi?

KKY genetik olduğu için tam olarak önlenemez. Ancak erken tanı ve tedavi ile kalp hastalığı riskini azaltmak mümkün. Genetik danışmanlık, hastalığın ailede olup olmadığını öğrenmek için yararlı olabilir.

9. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği olan kişiler nasıl daha uzun ve sağlıklı bir hayat yaşayabilir?

Erken teşhis, düzenli kolesterol düşürücü ilaç kullanmak ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, (diyet, egzersiz, sigarayı bırakma) Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği olan bireylerin kalp krizi riskini yüzde 80 azaltarak daha uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olabilir.

10. Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği olan kişiler için diyet önerileri neler?

Yağsız protein kaynakları (tavuk, balık, soya),
Zeytinyağı yağı kullanmak,
Tam yağlı süt ürünlerinden kaçınmak,
Daha fazla meyve ve sebze tüketmek,
Şekerli içeceklerden uzak durmak.

Sonuç:

Kalıtsal Kolesterol Yüksekliği, özellikle erken teşhis edildiğinde kontrol altına alınabilir. Genetik faktörlerden kaynaklandığı için düzenli kontroller, kan testleri ve gerekirse genetik tarama, risk altında olan bireylerin tespiti için hayati önem taşır. Kolesterol düşürücü ilaç kullanımı, sağlıklı yaşam tarzı ve diyetler, kalp hastalığı riskini yüzde 80’e kadar azaltabilir. KKY ile mücadele etmek, sadece bireyin kendi sağlığını değil, gelecek nesillerin de sağlığını korumak açısından çok önemli. Herkesin, özellikle kalp hastası olan bireyler, çocuklarının kolesterol seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmeli. Bu riskin ciddi olduğu bilinmeli ve kim ne derse desin gerektiğinde mutlaka kolesterol düşürücü ilaç kullanılmalı.

Sağlıklı günler dilerim.

Sorularınız için Instagram: dr.bayramyildiz