Gıda Politikalarının Yeniden İnşası: Kamusallık ve Adil Sistem

Gıda alanındaki küçük, büyük tekelleşmeler yurttaşın sağlığını birçok alandan tehdit ediyor. Kayıt dışılığı ve adaletsizliği artırıyor. Yurttaşın refahı ve yaşam biçimi de bu durumdan oldukça zarar görüyor. Bu tekelleşmeler mevcut gıda politikalarının etkisiyle ortaya çıkıyor.

GIDA KOMPLEKSLERİ OLUŞTURULMALI

Gıda toptancıları siteleri ya da gıda toptancıları merkezleri kamuyla bağı olmayan, spekülasyonların ve fırsatçılığın yoğun olduğu, kayıt dışılığın görüldüğü ama gıda üretim ve lojistik altyapısına en uygun alanlar. Bu alanların yoğun talep görmesinin en büyük unsuru gıda üretim ve lojistik altyapısına çok uygun olmaları. Kentler planlanırken yerel yönetimler gıda üretimini ihmal ediyor.

Mahalledeki fırın, ocakbaşı, kasap ve nicesi gıda üretimine, depolanmasına, hazırlanmasına uygun olmayan binaların altında. Böyle olması sadece gıdalarla yurttaşın sağlığını tehlikeye atmıyor. Yurttaşın oturduğu evin durumunu etkileyerek yaşamını tehdit ediyor. Kesilen kolonlar, sıcak üretime uygun olmamasından dolayı ömrü kısalan yapılar yurttaşı tehdit ediyor. Son dönemlerde çok canlı örneğini yaşadık.

Mahalledeki gıda işletmelerine hammadde sağlayan gıda işletmelerinin çoğu gıda toptancılarına ait alanlarda. Gıda hayatına yeni başlayan gıda işletmeleri de altyapı koşullarından dolayı bu alanlarda. Çünkü fiziki yükü kaldırabiliyor, çevresinde bir istihdam kaynağı oluşturabiliyor ve bu alanda bulunan herkesin koordineli hareket ederek spekülasyon ve fırsatçılık yaratmasını da sağlayabiliyor.

Yerel yönetimlerin ilk yapması gereken şey kent planlamasına gıdayı da dahil etmek olmalı. Mahalledeki gıda işletmelerinin yeri, çevresi, yapısı uygun şekilde planlanmalı. Kent planlanırken gıda toptancıları alanlarının yerine özerk kamusal gıda kompleksleri de planlanmalı. Gıda halleri bu komplekslerin bir kısmını oluşturmalı ve demiryolu ağı bu alanlara entegre olmalı.

BİLİMSEL GIDA ALTYAPISI OLMALI

Gıda komplekslerinin mülkiyet hakkı yerel yönetimlere ait olmalı. Yönetimiyse tamamen özerk olarak ilgili bakanlık, meslek odası, sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle akademisyenlerden oluşmalı. Kentsel, bölgesel ve ulusal bazda yönetimleri bulunmalı. Finansal özerklikleriyle kendi yatırım planlamalarını ve desteklerini sağlamalı.

Çiftçilere, besicilere teknolojik yeniliklerle ilgili sürekli eğitim verilebilmeli. Gıda alanına katkı sağlayacak üretim fikri olana fırsat eşitliği yaratmalı. En ileri teknolojik altyapının denenebilmesi için pilot alanlar bulundurmalı. Kooperatiflere ve yerel üreticilere alanlar açarak adaleti sağlamalı.

Gıda alanındaki küçük, büyük bütün tekelleşmelerin yerini kamusallık almalı.