Tarımda Kritik Tablo: Türkiye Gıdada Geleceğini Planlamalı

İklim değişiyor. Toprak tarım ilacıyla yoğuruluyor. Su kaynakları hor kullanılıyor. Tohumlar dönüşüyor. Tüm bunların sonucunda Türkiye’de yetişen gıdaların kalitesi, içerdikleri besin maddeleri de değişiyor. Türkiye’nin gıda alanında bu insani etkilere dayanan evrimle nasıl başa çıkacağı belli değil.

GELECEKTE GIDALARIN KALİTESİ NASIL ETKİLENECEK BİLİNMİYOR

Doğanın kanunu, her şey evrimleşir. İnsan faktörüyle bu evrimleşme kontrolsüz bir biçimde hızlanıyor. Dünya tepkiler vererek kendi biyolojik dengesini tekrar sağlamaya çalışıyor. Türkiye, Avrupa’nın en çok tarım ilacı kullanan ülkesi. Açık ara en çok tarım ilacı kullanan ülkesi. Bu durum topraklarımızın içeriğinin değişmesine neden oluyor.

İklim değişiyor. Çok sıcak yazlar, kurak kışlar yaşıyoruz. Sulamanın kontrollü yapılması gereken yerlerde vahşi sulama yaparak obruklar oluşturuyoruz. Ya da yetiştirilen gıdalara yetmeyecek yağışa sahip bölgelerde bu gıdaları yetiştirmeye çalışıyoruz. Türkiye’nin kendine has gıdalarını gıda güvenliğinden uzak bir biçimde üretiyoruz.

Bütün bu olanların sonucunda en basit şekilde ürettiğimiz gıdalar Avrupa sınırlarından geri dönüyor. Bir de analize gönderilip, analiz sonucu uygunsuz çıktığı için daha Avrupa’ya gitmeden sofralarımıza gelen gıdalarımız var. Benzer şekilde kalite ve besin içeriğini karşılamadığı için de sınırlardan dönen gıdalarımız var. Bunların hiçbiri basına yansımıyor.

Hepsinin temeli plansızlığa dayanıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, gelecekte Türkiye nelerle karşı karşıya kalacak, hangi bölgede neler yetiştirilmesi gerekiyor, Türkiye’de olmayan ama yetiştirilmesi gereken hangi gıdalar var bilmiyor. Çünkü bu konuda çalışmıyor. Bunlar üzerine çalışmadığı için mevcut gıdalarımızın kalite kriterleri ve dönüşümleri üzerine de çalışmıyor. Önlem almıyor.

ULUSAL GIDA VE BESLENME STRATEJİ PLANI HAZIRLANMIYOR

Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi on yıllar öncesinde bile Türkiye’de hazırlanırdı. Son on yıllardır hazırlanmıyor. Hazırlanmasını sağlayacak veriler toplanmıyor. Sağlık Bakanlığı yurttaşın hastanelere başvurularında mikro ve makro besin değerlerini kan sayımında talep etmiyor. Bu yapılmadığı için bölge bölge, kent kent, hangi yaş grubunda hangi besin maddeleri eksik tespit edilemiyor. Tarım ve Orman Bakanlığı da bu verilerin sağlanması için Sağlık Bakanlığı’na talepte bulunmuyor.

On yıllar önce Türkiye’nin yapabildiği plan bugün Avrupa Birliği’nin üyelik sürecinde Türkiye’den talep ettiği, her yıl özellikle yapılmaması nedeniyle ciddi uyarılarda bulunduğu bir konu aslında. Türkiye’deki tüm gıda işletmelerinin gıda güvenliği bakımından Avrupa seviyesine eşitlenmesi de bu talepler arasında ama bu da gerçekleştirilmiyor.

Bu adımlar atılsa, gerektiği gibi yapılsa gıda alanında değişimin önü ciddi anlamda açılacak. Fakat Tarım ve Orman Bakanlığı’nın çiftçileri, besicileri, yerel üreticileri, gıda çalışanlarını sürekli olarak bilimsel verilerle donatması gerekecek. Sermaye sahiplerinin karları düşecek. Lobilerin önü tıkanacak. Siyasi ikbal uğruna bunların hiçbiri gerektiği gibi gerçekleştirilmiyor. Yurttaşın gıda hakkı ihlal ediliyor. Halk sağlığı ciddi anlamda tehlikeye düşüyor. Sağlık sistemi üzerindeki yük çok fazla artıyor. Ama Türkiye artık bunu taşıyamayacak noktaya erişti.