Türkiye’de Gıda Mühendisliği Eğitimi Krizde

Gıda alanında akademik eğitimde çöküş yaşıyoruz. Nitelikli, çeşitli yetkinliklere sahip, becerileri gelişmiş mühendisler yetiştiremiyoruz. Mesleklerine, meslek örgütlerine sahip çıkmalarının önüne geçiyoruz. Gıda eğitimde koca bir kara deliğin içine düşmüş durumdayız.

EĞİTİMİN GEÇMİŞİ VE BUGÜNÜ

2000’in başlarında sadece 10 üniversitede gıda mühendisliği eğitimi veriliyordu. Bu 10 üniversiteden yılda 600 gıda mühendisi mezun oluyordu. Ancak AKP’nin her ile bir apartman üniversite stratejisiyle, gıda mühendisliği eğitimi veren üniversite sayısı 2015’te 92’ye ulaştı. 3 tam zamanlı akademisyeni bir araya getirebilen her üniversite bölüm açtı. Sonuç olarak yılda 5 bine yakın gıda mühendisi mezun oldu.

Bölüm kadrolarında asgari profesör, doçent, doktor öğretim üyesi kriterine bakılmadı. Üç doktor öğretim üyesi bir araya gelse de, bir profesör ve iki doktor öğretim üyesi bir araya gelse de bölümler açıldı. Uzmanlık alanları, ders yükü, müfredat konuları göz ardı edildi.

Bu 92 üniversitenin önemli bir kısmı ikinci öğretim de vermeye başladı. Sınav barajını bir puanla geçtiğimizde gıda mühendisliği okuyabiliyorduk. Üstelik bazı üniversitelerin bulunduğu illerde de gıda sanayisi bile yoktu. Buradaki temel amaçlardan biri gıda mühendisi maaşlarının düşürmekti. Diğer amaçsa çok fazla yeni mezun gıda mühendisini TMMOB Gıda Mühendisleri Odası’na karşı doldurarak yönetimini ele geçirmekti. TMMOB’un bütün odaları için aynı strateji uygulandı. Hala da uygulanıyor.

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası’nın girişimleriyle ikinci öğretimlerin bir kısmı kapatıldı. Mühendislik bölümlerinde baraj uygulanması ve ikinci öğretimlerin kapatılması kararı sonrası, birçok üniversitedeki bölümlerin kontenjanı boş kaldı. Kontenjanını dolduramayan bölümlerin önemli bir kısmı kapandı. Bugün 40 üniversitede gıda mühendisliği eğitimi devam ediyor. Yılda 1050 gıda mühendisi mezun oluyor.

NEDEN ÇAĞIN GERİSİNDE?

Bu bölümlerin en az yarısı, mühendislik eğitiminde uluslararası standartlara sahip olduğunu belgeleyen akreditasyona sahip değil. Önemli bir kısmında kontenjanların yüzde 60’ı boş. Bazı bölümlerde tek bir öğrenci var. İki ya da üç öğrencisi olan bölümler de mevcut.

Çoğu bölümün laboratuvar ve araştırma altyapısı yetersiz. Öğrenciler hala 20-30 yıl öncesinin analiz metotlarını, bilgilerini, stratejilerini öğreniyor. Bölümler, gıda işletmelerinde çalışan gıda mühendisleriyle bağ kuramıyor. Gıda üretiminin, ihtiyaçların ve altyapının nereye gittiğini bilmiyorlar. Yaşanan sorunları öğrenemiyorlar.

Sosyal medyada paylaşmak ve akreditasyona etkinlik olarak gösterebilmek için yılda birkaç kez birkaç gıda mühendisini davet edip genel geçer söyleşiler düzenliyorlar. Kısacası, günü kurtarıyoruz ve kendi ikbalimize bakıyoruz.