Kaygılı dindarların hepsi AK Partili mi? (2)

Kaygılı dindarların hepsi AK Partili mi? (2)

Kılıçdaroğlu’nun gündeme taşıdığı başörtüsü tartışmasıyla birlikte dindar seçmenlerin tercihleri yeniden önem kazandı. TEAM’in Dindar Seçmenler Araştırması bize dindarların oy tercihi, kaygıları, beklentileri, iktidar-muhalefet değerlendirmeleri başlıklarında ışık tutuyor.

Önceki yazıda Refah ve AK Parti’nin kalesi olan illerde yapılan araştırmada tüm örneklemin %42’sinin, sekülerler, Kürtler ve Aleviler dışında kalan dindar Sünni Türklerin ise %36’sının muhalefet seçmeni olduğunu belirtmiştim. Dolayısıyla dindarları bir bütün olarak iktidar destekçisi kalıpyargısına (stereotip) oturtmak hatalı bir yaklaşım. İlaveten dindar seçmenler de tek tip değiller, milliyetçilik ve özgürlükçülük konularında farklılaşıyorlar.

Ancak muhalif dindarlar ve iktidardan uzaklaşanlar da AK Parti/MHP seçmenine benzer tutumlar sergileyebiliyorlar. Bilhassa iktidar değişimine dair kaygıların muhaliflerde de gözlemlendiğini belirtmek gerekiyor. Yazı dizisinin devamında dindar seçmeni tanımak için detaylı bulgular paylaşacağım.

DİNDARLIK DÜZEYİ

Katılımcıların büyük çoğunluğu hayatında en az bir kez vakit namazı kılmış (%89.1). Son bir haftada vakit namazı kıldığını belirtenler ise en kalabalık grubu oluşturdu (%42.8). Son bir ayda kıldığını belirtenler toplamda %62’ye ulaştı. Son 3 ayda namaz kılmış olanlar ise toplamda %72’yi buluyor. Bu oranlara bakarak, ibadet pratiğinin ve ibadet için gerekli olan tesettür ve başörtüsünün dindar-muhazafakar illerde yaşayan seçmenlerin mutlak çoğunluğu için büyük önem taşıdığı çıkarımında bulunmak mümkün.

İbadet sıklığı, dinin hayattaki önemi ve kişisel dindarlık derecesini ele alan dindarlık endeksine göre, katılımcıların %90’lık çoğunluğu dindar. Fakat düşük dindarlığın ve orta karar dindarlığın toplamda %48.6’ya ulaştığı ve yüksek düzey dindarlıktan bir adım önde olduğu gözlemleniyor. Refah-AK Parti kalesi olan dindar-muhafazakar illerde koyu dindarlığın kültürel dindarlıkla at başı gidiyor.

MUHAFAZAKARLIK ENDEKSİ

Dindarlık endeksi ve milliyetçilik düzeyinin hesaplamaya katıldığı muhafazakarlık endeksi, 5 tip seçmen kategorisini şekillendiriyor: milliyetçi olmayan sekülerler, seküler milliyetçiler, ortalama düzeyde dindar ve milliyetçi olanlar, dindar-milliyetçiler ve milliyetçi olmayan dindarlar.

Refah ve AK Parti’nin kalesi olan dindar illerde, milliyetçi olmayan sekülerler en küçük grup (%8.3). Diğer grupların oranı birbirine yakın olsa da seküler iki grup toplamda %30.3’te kalıyor. Dindar milliyetçiler %28.6 ile en büyük grup. Milliyetçiliği düşük olan dindar kesim %17.6. Bu kategorilerin önemi özgürlükçülük ve milliyetçilik endekslerinde ortaya çıkıyor. Örneğin milliyetçi olmayan dindar seçmenler milliyetçi olmayan seküler seçmenlerle Kürt siyasetinde benzerlik gösterebilirken, terörle mücadele ve güvenlik konularında seküler milliyetçiler ve dindar millliyetçiler benzeşebiliyor.

ERDOĞAN’A BAKIŞ

Türk Sünni dindarlar arasında Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı görevini onaylayanların oranı %50’yi bulmuyor. Fakat Erdoğan’ın gidişinden duyulan kaygı muhalif seçmene dahi sıçramış durumda. Erdoğan’ın görevini onaylayanlar %46’da kalırken, bu oran “Erdoğan siyaseti bırakırsa kötü olur” görüşünde %64’e fırlıyor. Ortada duranlar %29’dan %8’e iniyor.

İki sonucun birlikte gösterdiği en önemli bulgu, gri bölgede duran çoğunluğun Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı performansını onaylamasa da Erdoğan’ın siyasete devam etmesi yönündeki isteğinden vazgeçmemiş olması. Eleştirellik yaygın olsa da Erdoğan’dan kopuş yok. Erdoğan’ın 20 yıllık iktidarından sonrasının belirsiz olarak algılanması ve kaos korkusu gri bölgede duran dindar seçmende kaygı yaratıyor. Muhalefetin de bu ara seçmen kitlesini rahatlatmaya yönelik hamleler yapması da sürpriz değil.

Gelecek yazılarda dindar seçmenin kaygılarını ve iktidar-muhalefet tutumlarını incelemeye devam edeceğim.