Çanlar Muhalefet İçin Çalıyor (I)

TEAM Araştırma’nın Aralık araştırmasına göre Cumhur İttifakı %40’ın üzerine çıkmış ve Meclis çoğunluğunu kazanma eşiğine dayanmıştı. Ocak sonuçları Cumhur İttifakı’nın yükseliş trendinin sürdüğünü gösterdi. Yazıda Türkiye temsili yüz yüze araştırmalarını sürdüren TEAM (Toplumsal Etki Araştırmaları Merkezi) verilerini kullandım.

CUMHUR İTTİFAKI YÜKSELİYOR

Mayıs ayından sonra Kılıçdaroğlu’nun aday adaylığı giderek belirginleşirken Erdoğan’ın seçim kampanyasına başladığını görmüştük. Asgari ücret zamları, EYT gibi müjdeler, sosyal konut projeleri ve Erdoğan’ın dış politikada artan etkinliği başlayan seçim kampanyasının öne çıkan hamleleri oldu. Bu zaman zarfında Cumhur İttifakı TEAM verisine göre %39’dan %44’e tırmanmayı başardı.

Cumhur İttifakı 2018-2022 arasında %53.7’den %39’a kadar gerilemişti. Fakat son 8 ayda %44’e ulaşan ittifakın tekrar 2020-2021 oy oranı seviyelerine geri döndüğünü gözlemliyoruz.

CUMHUR İTTİFAKI %44 ILE MECLİS ÇOĞUNLUĞUNU NASIL KAZANABİLİYOR?

Yeni seçim yasası, seçim bölgelerinde milletvekili hesaplama esnasında uygulanan ittifak oyu bazlı sistemi ortadan kaldırdı ve partileri birbirlerine rakip hale getirdi. Bu karar, çok parçalı muhalefetin aleyhine. 6 partinin birliği büyük bir avantaj sağlayabilecekken yeni seçim yasası bu partiler birbirine rakip haline getirdi.

Muhalefette 6 parti birbiriyle yarışır konuma düşerken, iktidar tarafında sadece iki parti yer alıyor ve MHP AK Parti’ye rakip olabilecek düzeyde oy oranına sahip değil. Ayrıca MHP ve AK Parti arasındaki stratejik seçmen geçişkenliği de ideolojik yakınlık nedeniyle muhalefet partilerine kıyasla daha yüksek.

Bu rekabeti ortadan kaldırmanın tek yolu, kritik seçim bölgelerinde (illerde) tek parti simgesi altında ortak listeyle seçime gidebilmek. Fakat sadece bir yıldır bir araya gelen ve aralarında sosyo-kültürel ve ideolojik çatışmalar bulunan altı partiden oluşan Millet İttifakı’nın bu stratejiyi tam olarak hayata geçirme yolculuğu, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında aynı ideolojik hatta buluşan iki partinin kurduğu Cumhur İttifakı’na kıyasla çok daha zorlu.

Bunun yanında illere göre vekil sayısı dağılımının da Cumhur İttifakı’nın üstün olduğu az nüfuslu illeri kayırdığını da eklemek gerek. Örneğin Bayburt’ta 50 bin kişi bir vekil seçerken bu sayı İstanbul’da 110 bine yaklaşıyor.

TEAM, Cumhur İttifakı’nın en az ne kadar oy oranıyla meclis çoğunluğunu kazanabileceğini, kendi verileri ile ilçe bazlı oy değişimini yansıtan bölgesel modelleme sisteminden hareketle, Cumhur ve Millet İttifakı’nın liste stratejileri senaryolarına göre hesap etmiş.

Şartların Cumhur İttifakı’nın lehine olmasının sonucunda, Cumhur İttifakı, her parti kendi listesi ile seçime girdiği senaryoda %43 ile meclis çoğunluğuna ulaşıyor. Cumhur İttifakı stratejik illerde tek listeyle girerse bu oran %41’e kadar düşüyor. Eğer Cumhur İttifakı tek, CHP-İYİ Parti ayrı, DEVA-GP-SP ayrı listeyle girerse Cumhur İttifakı’nın çoğunluğu elde etmesi için 3 puan daha kazanması gerekiyor (%44). Eğer Millet İttifakı 6 parti olarak kritik illerde tek liste stratejisi izlerse Cumhur İttifakı’nın meclis çoğunluğu için elde etmesi gereken oy oranı %45.5’e çıkıyor. Yine de muhalefetin toplamda %54.5’e ulaştığı senaryoda, en doğru stratejiyi izlese dahi meclis çoğunluğunu Cumhur İttifakı’na kaptırdığını vurgulamak gerekiyor.