Yerli ve yabancı hizmetçilerin vergi ve sigortası...

Ticari işletmeler haricinde kişilerin özel hizmetlerinde çalışan; hizmetçilik, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde istihdam edilen çalışanların sigorta ve vergi mevzuatı yönünden tabi oldukları vergi uygulamaları bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

GELİR VERGİSİ YÜKÜMLÜKLERİ;

Gelir Vergisi Kanunu’nun;

61 inci maddesinin birinci fıkrasında " Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler’’ olduğu,
23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde; " Mürebbiyelere ödenen ücretler hariç olmak üzere, hizmetçilerin ücretleri yani özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanların ücretleri’’ gelir vergisinden istisna olduğu,
94 maddesinin 1’ncı fıkrasının 1’nci bendinde; ‘’ Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden istisnadan faydalananlar hariç gelir vergisi tarifesine’’ göre vergi alınacağı,

Hükme bağlanmıştır.

SİGORTA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda 6552 sayılı Kanunun 55 inci maddesi ile eklenen Ek 9 uncu madde ile;

"Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalılar hakkında Kanunun 4’ncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler ’’ uygulanacağı,
Bunların bildirimi, işverenler tarafından örneği SGK Kurumca hazırlanan belgeyle en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılacağı,
Süresinde yapılmayan bildirim için işverene 102’nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi hükmüne göre; ‘’ belirtilen bildirgeyi, bu Kanunda belirtilen süre içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usȗle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası’’ uygulanacağı,

Hükme bağlanmıştır.

CEZANIN TEBLİĞİ, TAHAKKUKU, İTİRAZI, KESİNLEŞMESİ VE ÖDENMESİ

İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilir.

İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesinde dava açabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir.

İdarî para cezalarının , Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, cezanın dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez.

Mahkemeye başvurulması idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde ödenmeyen idari para cezaları, aynı Kanunun 89 uncu maddesine göre hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.

İdarî para cezaları on yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar.

BİR HİZMETLİNİN BİRDEN FAZLA KİŞİ TARAFINDAN ÇALIŞTIRILMASI

Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için ise, çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak çalıştıranlar tarafından Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda 82’nci maddeye göre belirlenen ‘’prime esas günlük kazanç alt sınırının % 2'si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenir..." hükmü yer almaktadır.

GELİR VERGİSİ VE SİGORTA HUKUKUNUN BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ

Evlerde hizmet sunan kişilerin elde ettikleri gelir,Gelir Vergisi Kanunu kapsamında "ücret" sayılmaktadır.

Söz konusu ücretin Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’ncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında gelir vergisinden istisna edilebilmesi için;

- Hizmetin özel fertler tarafından verilmesi,

- Hizmetin ev, bahçe, apartman gibi ticaret mahalli olmayan sair yerlerde verilmesi,

- Çalışanların, mürebbiyelik hariç olmak üzere orta hizmetçilik, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde istihdam edilmeleri gerekmektedir.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre ise, ev hizmetlerinde çalışanlara yapılan ücret ödemelerinin yukarıda belirtilen şartlar dahilinde gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.

YABANCILARIN DURUMU

Gelir Vergisi Kanunu istisnanın uygulamasında hizmet erbabının Türkiye'de sürekli ikamet etmesi yani dar mükellef ya da tam mükellef statüsünde olmasının bir önemi bulunmadığından, dar mükellef kişilerin elde edecekleri ücretlerin de yukarıda yer alan şartları taşımaları kaydıyla gelir vergisinden istisnadan yararlanacaklar.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın konu ile ilgili o7/04/2015 tarih ve GVK -98/2015-1 sayılı özelgesi de bu yöndedir.

Sigorta Vergi