Şirket elemanları için kiralanan lojman kirası şirketin gideri elemanın ücret geliri olarak vergiye tabidir

Şirketler çalışan personelleri için işyerlerinin dışındaki yerlerde lojman olarak konut veya konutları kiraladıkları bilinmektedir. Lojman olarak kiralanan bu binalar için yapılan kira ödemelerinin çalışanın ücret geliri olarak vergilendirilip şirket kazancının saptanmasında gider yazılması yazımızın konusu olacaktır.

LOJMAN GİDERİ NETTEN BRÜTE ÇEVRİLEREK GİDER YAZILACAK

Kurumlar Vergisi Kanununun "Safi kurum kazancı" başlıklı 6’ncı maddesinde;

- Kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı,

- Gelir Vergisi Kanunu’nun 37’nci maddesinde, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu,

- Aynı şekilde 38’nci maddesinin birinci fıkrasında da; "Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet fark’’ olduğu,

- Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce, işletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirileceği, işletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunacağı,

- Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile Gelir Vergisini Kanununun 40 ve 41’nci maddeleri hükümlerine uyulacağı,

- 40/1’ıncı maddesinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde indirim konusu yapılacağı,

Hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda yasal düzenlemelere göre; kurum kazancının tespitinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8’nci maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddeleri birlikte değerlendirilerek kurum kazancının saptanacağı belirtilmektedir.

Gelir ve kurumlar vergisi gayrisafi hasılatından yukarıda belirtilen giderler düşüldükten sonra safî kazancının yani vergi matrahına ulaşılmaktadır.

Yazı başlığımızda söz konusu ettiğimiz şirket elemanlarına lojman olarak kiralanan bedelin kurum açısından gider yazılabilmesi için öncelikle şirket çalışanı bakımından ücret olarak vergilendirilmesi gerekeceğini bir kez daha vurgulamakta yarar bulunmaktadır.

Gider yazılacak miktarın ve çalışanın vergi matrahının saptanması bakımında öncelikle kira bedeli netten brüte çevrilmesi gerekmektedir. Ücret ve diğer ücret unsurları olan sigorta primleri, işsizlik sigortası, vergiler ile birlikte çalışanın ücreti ile de birleştirilerek işveren için gider çalışan için ise gelir olarak değerlendirilecektir. Konu aşağıda daha ayrıntılı olarak açıklanacaktır.

ADINA LOJMAN KİRLANAN ŞİRKET ÇALIŞANI ÜCRET GELİRİ ELDE ETMEKTEDİR

Gelir Vergi Kanunu’nun 61, 62, 63 ve 64’ncü maddeleri ücret gelirlerinin vergilendirilmesi ile ilgilidir. Çalışan eleman için kiralanan lojman gideri Şirket için ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel gider olduğu aynı Kanun’un 40’ncı maddesi hükümlerine göre gider yazılacaktır. Konunun şirket çalışanı açısında ise bir ücret geliri söz konusudur. Buna göre Gelir Vergisi Kanunu’nun;

- 61’nci maddesinde, ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olduğu,

- Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmeyeceği,

Şeklinde düzenlenmiştir.

Bu düzenlemelere göre, şirket çalışanına lojman tahsisi çalışanın ücret geliri sayılarak işletmenin de bu kapsamda gideri olacaktır.

KİRA ÖDEMESİ HESABEN ÖDENECEK

Gelir Vergisi Kanunu’nun vergi kesintileri ile ilgili 94/1’nci maddesinde, vergi kesintisi yapmak zorunda olan mükellefler sayılmış, işçi ve memurlara ve bunlar gibi ücretli sayılanlara aynı Kanunun 103 ve 104’ncü maddelerindeki tarifelere göre vergi kesintisi yapılacağı düzenlenmiştir.

Aynı Kanunun 96 /1ncı maddesinde hesaben ödeme; vergi kesintisine tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder şeklinde tanımlanmıştır. Kira ödemesi şirket için çalışana yapılan ücret sayılarak gider yazışacaktır. Çalışanın da ücret geliri olarak vergilendirilecektir.

Buna göre, giderleri karşılanmak suretiyle şirket tarafından kiralanan ve personele lojman olarak tahsis edilen konutların, personele sağlanan menfaat olarak ücret kapsamında değerlendirilerek şirket çalışanı açısında vergi kesintisine tabi tutulacak, muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine işveren tarafından beyan edilecektir.

ÖDENEN KİRA BEDELİ ÇALIŞAN İÇİN NETTEN BÜRÜTE ÇEVRİLEREK VERGİ KESİNTİİSİ YAPILACAK

Şirket tarafından çalışan eleman için kiralanan ve kira bedeli çalışanın ücreti olarak gider yazılan ve çalışan için de ücret sayılan gelir net bir ödeme olduğu için netten brüte çevrilerek hem işveren için ve hem de çalışan için vergi matrahı doğru olarak saptanacaktır.

Bunun için bilgisayar programları ile geliştirilen netten brüte hesaplamaları kullanılmaktadır.

Dolayısıyla, lojman olarak kiralanan konut için ödenen kira tutarı ile sağlanan menfaatlerin net olarak ödeniyorsa bürüt hale getirilmek suretiyle bordroya dahil edilecek, bu tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/1’nci maddesi uyarınca vergi kesintisi yapılacaktır. Söz konusu tutar bundan sonra kurum kazancından indirilecektir.

Yukarıda da ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, şirket tarafından kiralanan ve personele lojman olarak tahsis edilen konutlar, personele sağlanan menfaat olarak ücret kapsamında değerlendirildiğinden ve söz konusu konutlara ilişkin kira bedelleri kurum kazancının tespitinde ücret gideri olarak dikkate alınacağından kira gideri olarak ayrıca kurum kazancından indirilmesi söz konusu olmayacaktır. Yani lojman kirası ücretliye ödenen ücret sayıldığı için zaten kurum kazancından gider olarak indirildiğinden ayrıca kira gideri olarak yazılması mükerrer gider yazılma sonucunu doğuracaktır.

Nitekim; Gelir İdaresi Başkanlığı’nın konuya ilişkin 30/12.2020 tarih ve 62030549-120[94-2020/10]-E.978841 sayılı özelgesi de bu yöndedir.