Ek motorlu taşıtlar vergisine itiraz için son gün 7 Eylül

İktidar kümesteki kazları yolmaya devam ediyor. Yaban kazlar her zaman kümeste kaçmayı başarıyorlar. Kaza benzettiğim mükelleflerden özür diliyorum, ama böyle tabir ediliyor. Son çıkan 7456 sayılı Kanunla 27 milyon araç sahibi 2023 Yılına ait motorlu taşıtlar vergisini iki kez ödeyecekler. Muhalefet konuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Bazı mahkemelerin de Anayasa’ya aykırılık iddiası ile konuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıma yetkileri bulunmaktadır. Dava açma son günü 7 Eylül.

ANAYASAMIZDAKİ DÜZENLEMELER

Anayasamızın;

· 5’nci maddesinde; Devletin temel amaç ve görevi; Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak olduğu,

· 73’cü maddesi; herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlü olduğu, vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacı olduğu,

· Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulup, değiştirileceği veya kaldırılacağı, bu mali yükümlüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisinin Cumhurbaşkanına verilebilceği,

· 125’nci maddesinde; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu, idari işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlayacağı, yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı,

· Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği,

· İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebileceği, idare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu,

· 148’nci maddesinde; Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlayacağı,

· 149’ncu maddesinde; Anayasa Mahkemesinin yasalar denetim çalışma ve yargılama usulü nasıl yapılacağını,

· 150’nci maddesinde, Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açabilme hakkı, Cumhurbaşkanına, Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna ve üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere ait olduğu,

· 151’nci maddesnde; Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, düzenlemenin Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altmış gün sonra düşeceği yani dava açma süresinin 60 gün (Vergi Mahkemelerine dava açma süresi 30 gündür) olduğu,

· 152’nci maddesinde; bir davaya bakmakta olan mahkemenin düzenlemeyi Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakacağı,

· Mahkeme, Anayasaya aykırılık iddiasını ciddi görmezse bu iddia, temyiz merciince esas hükümle birlikte karara bağlayacağı,

· Anayasa Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararını vereceği, bu süre içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandıracağı,

· Anayasa Mahkemesinin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse, mahkeme buna uymak zorunda olduğu,

· Anayasa Mahkemesinin işin esasına girerek verdiği ret kararının Resmî Gazetede yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamayacağı,

· 153’ncü maddesinde; Anayasa Mahkemesi iptal kararlarının geriye yürümeyeceği,

· Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlayacağı,

Şeklinde düzenlenmiştir.

DAVA NEDENLERİ

Yukarıdaki düzenlemelerin özeti;

· Birincisi, kanunun yürürlüğe girmesinden sonra belirli bir süre içerisinde yetkili organlar yani; Cumhurbaşkanı, iktidar ve muhalefet partilerinin meclis gruplar başkanları, veya TBMM üye tam sayısının beşte biri oranındaki üyelerinin imzaları ile Anayasa Mahkemesine iptal davası açabilirler. Bunlardan başkaları Anayasa Mahkemesi’nde dava açılamayacağı, buna hukukta soyut norm denetimi denilmektedir.

· İkincisi ise; bir kanun uygulamasında etkilenen ve konuyu ilk derece mahkemelerinde Anayasaya aykırılık nedeniyle dava etmesi ve uyuşmazlığa bakmakta olan yetkili mahkemenin, bu kanunun Anayasa’ya aykırı olduğu görüşü ile davayı anayasa yargısına taşımasıdır. Buna da hukukta itiraz yolu ya da somut norm denetimi denilmektedir.

Gerek ilk derece mahkemelerinde gerekse Anayasa Mahkemesine açılacak davaların nedenleri açılacak davanın sonucu bakımından önemlidir. CHP Grup Başkan Vekili Sayın Gökhan Günaydın ve arkadaşları konuyu anayasa yargısına taşıdıkları bilinmektedir.

Zaten mükellefler de vergi mahkemelerine dava açmaktadırlar. Bu nedenle davanın nedenleri başvuru dilekçelerinde açık ve net olarak belirtilmelidir. Buna göre açılacak davalar;

· Düzenlemenin hukuken net ve belirli olmadığı,

· Güvenlik, öngörülebilirlik ilkelerine aykırı olduğu,

· Düzenlemenin eşitlik ilkesine aykırı olduğu,

· Bir önceki yılın vergisi yeniden değerleme oranında artırıldığı için aynı verginin ikici kez aynı oranda istenmesi yeni bir mali ağırlık oluşturması nedeniyle mülkiyet hakkına ağır ve haksız müdahale olduğu,

Nedenleriyle Anayasaya aykırılık iddialarını dilekçelerinde ileri sürebilirler.

VERGİ MAHKEMESİNE DAVA AÇMA

Gerek motorlu taşıtlar vergisi gerekse de ek motorlu taşıtlar vergisi, Kanuna göre direk tahakkukları interaktif vergi dairesi sistemi tarafından otomatik olarak sisteme yüklendiğinden mükellefin bildirim ya da beyanı söz konusu olmamaktadır. Bu aşamada ihtirazı kayıt koyması da mümkün olmuyor. Bir zorlama ile vergi dairesine dilekçe ile itiraz edilerek idari işlemin iptali için dava yolu seçilebilir.

Bu uygulamanın dışında diğer bir itiraz koyma yolu ise, ödemeyi ihtirazı kayıtla yapmaktır. Ya da hiç ödeme de bulunmayıp ödeme emrine; böyle bir borcu olmadığı iddiasında bulunarak dava yoluna gitmektir.

Hangi şekilde olursa olsun vergi mahkemelerine açılan bu davalarda Anayasaya aykırılık iddiasında bulunulması şarttır. Davanın açıldığı vergi mahkemesi Anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bulursa konuyu Anayasa Mahkemesi önüne gelir.

DAVANIN AÇILACAĞI MAHKEME VE DAVA AÇMA SÜRESİ

Ek motorlu taşıtlar vergisi davası vergi dairesinin bulunduğu yer yetkili vergi mahkemesinde açılır. Yani idari işlemin vergi mükellefinin tarihten itibaren 30 gün içinde dava açılması gerekir.

Ek motorlu taşıtlar vergisi konusunda çok dava açılacağı beklenmektedir. 7 Eylül’e kadar dava açma süresi olduğu için ne kadar dava açılacağını ileriki günlerde daha net olarak göreceğiz.

Yerel ve üst yargı yerlerine açılan davalar mükellefler lehine sonuçlanırsa ödeme yapılmamışsa hiçbir ödeme yapmayacaklar ihtirazi kayıtla ödemişlerse paralarını geri alacaklardır. Ödemede bulunmayanların ise tahakkukları terkin edilecektir.

ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL DAVASINI YERİNDE GÖRMESİ

Anayasa Mahkemesinin yüksek mahkemenin iptal talebine yönelik red kararı vermesi durumunda mükellefler, vergiyi gecikme zammını ile birlikte ödemek durumundadırlar. Ödememeleri halinde haklarında cebri icra işlemleri de uygulanacaktır.

VERGİYİ ÖDEYİP DAVA AÇMAYAN MÜKELLEFLER

Ek motorlu araç vergisini ödeyip dava konusu yapmayan mükelleflerin Anayasa Mahkemesi tarafından kanunun iptali durumunda ödemiş oldukları bu vergiyi iade almaları, Anayasası’nın 153’üncü maddesinin ‘’iptal kararları geriye yürümez” hükmü gereği mümkün değildir. Ödenen bu verginin iadesi ancak kanun koyucunun yeni bir yasal düzenleme yapması ile mümkündür.

VERGİYİ ÖDEMEYEN VE DAVA AÇMAYAN MÜKELLEFLER

Mükelleflerin ek motorlu taşıtlar vergisi ile ilgili ödeme yapmamaları ve dava da açmamaları halinde Anayasa Mahkemesine açılan davaların da ret edilmesi halinde kamu borçlusu olarak ödemede bulunmadığı nedeniyle cebri icra yolu ile takip edilecektir.

Anayasa Mahkemesinin kanunu iptal etmesi halinde ise ilgili vergiyi ödemeyen mükelleflerin söz konusu vergiye yönelik herhangi bir mali yükümlülüğü olmayacaktır.

VERGİYİ İHTİRAZI KAYITLA ÖDEYİP DAVA KONUSU EDEN MÜKELLEFLER

Ek motorlu taşıtlar vergisinin otomatik olarak tarh, tahakkuk ve tahsil edilecek hale gelmesi nedeniyle cebri icra yolu ile izlenmesinde yasal bir engel yoktur. Buna karşın, mükelleflerin ödemeyi itiraz koyarak ödemeleri halinde, tahakkuku vergi yargısında yürütmeyi durdurma talebiyle kaldırılmasını isteyebilirler. Davanın kabulü halinde tahakkuk eden vergi terkin edilecektir. İhtirazi kayıt konulduğu için Vergi Usul Kanununun 378’nci maddesindeki; ‘’mükelleflerin kendi beyanlarına itiraz edemeyecekleri ‘’ düzenlemesine de aykırı bir durum söz konusu değildir.

VERGİNİN ÖDENMEYİP İHTİRAZI KAYITLA DAVA KONUSU YAPILMASII

Ek motorlu taşıtlar vergisinin haksız ve hukuka aykırı olarak tarh ve tahakkuk edildiği iddiasıyla dava konusu yapılması ve lehe karar çıkması durumunda, mükellef adına daha önce tahakkuk ettirilerek ödenen vergi kaldırılacaktır.

Bu durumunda, verginin aslı ile birlikte vergi aslına ağlı olarak hesaplanacak gecikme zammı oranında hesaplanacak gecikme faizi bu kez vergi dairesi tarafından mükellefe geri ödenecektir. Ayrıca dava giderleri ve varsa vekalet ücreti de davalı vergi dairesinden alınarak davacı vergi mükellefine verilecektir.