Geliyor gelmekte olan: ABD ara seçimleri ve Trump’ın dönüşü

ABD 8 Kasım Salı günü tarihinin en önemli ara seçimlerinden birine gidiyor. Kongre’yi oluşturan iki yasama meclisinin önemli bir kısmı yeniden seçilecek. Senato’nun üçte biri, Temsilciler Meclisi’nin ise tamamı pusulada. Cumhuriyetçilerin amacı her iki mecliste de çoğunluğu ele geçirmek.

Cumhuriyetçiler Senato ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde ederse, ABD Başkanı Joe Biden “topal ördek” olacak, neredeyse hiçbir yasa tasarısını kabul ettiremeyecek ve en önemlisi Donald Trump bu zaferi kendisine yorarak seçimlerden hemen bir hafta sonra başkan adaylığını ilan edecek. Ve 2024 başkan adaylığı yarışı resmen başlayacak.

Fakat Donald Trump’ın dönüşü, Cumhuriyetçilerin zaferi için öncelikle hem Senato hem Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu Cumhuriyetçilerin kazanması gerekiyor.

Salıncak eyaletler bu sefer epey sallanıyor

Şu anda ABD Senatosu’nda Cumhuriyetçiler ve Demokratlar eşit sayıda senatöre sahip. 50 Cumhuriyetçi senatör, 48 Demokrat senatör ve iki tane Demokratlarla iş birliği yapan bağımsız senatör bulunuyor. Bu eşitliği ise Senato Başkanı unvanına sahip başkan yardımcısı bozuyor ve böylece Demokrat Parti mensubu Kamala Harris’in eşitlik çıkması durumunda oyunu Demokratlardan yana kullanmasıyla Demokratlar Senato’da 51’e 50 oranında bir çoğunluk elde etmiş oluyor.

8 Kasım ara seçimlerinde 100 Senatör’ün üçte biri, yani 34 senatör yeniden seçilecek. Bu yarışların çoğunda aşağı yukarı kimin kazanacağı belli. Nasıl Türkiye’deki genel seçimlerde Konya, İzmir veya Rize’de hangi partinin birinci çıkacağını çoğu kişi merak etmiyorsa ABD’de de Kentucky, California gibi eyaletlerde seçim sonuçları pek merak uyandırmıyor. Bu nedenle bütün dikkat hem Demokratların hem Cumhuriyetçilerin %45’in üzerinde oy aldığı, iki partinin 1-2 puanla birbirine fark attığı, her seçimde farklı partilerin kazanma olasılığı olduğu “salıncak” eyaletlerde.

Fakat bu salıncak eyaletlerin nitelikleri her sene değişiyor. Örneğin, eskiden Florida en kritik salıncak eyalet konumundayken, artık eyaletteki Hispanik Amerikalıların ve özellikle Küba, Venezuela göçmenlerinin Demokrat Parti’den uzaklaşması, muhafazakar Cumhuriyetçilere kendisini yakın hissetmesi nedeniyle Florida bir salıncak eyalet değil. Cumhuriyetçilerin güçlü olduğu, hatta kazanmasına kesin gözle bakıldığı bir eyalet.

Bu seçimdeki salıncak eyaletler New Hampshire, Nevada, Pennsylvania, Georgia, Arizona ve bazılarına göre ise Utah ve Ohio.

New Hampshire, Nevada, Georgia ve Arizona şu anda Demokrat senatörlere sahip. New Hamshire’da Trump’ın desteklediği radikal bir isim Cumhuriyetçi Parti’den aday, görevdeki mevcut Demokrat senatöre karşı beklenmedik bir şekilde oylarını anketlere göre zaman içerisinde arttırdı. Yine Nevada’da özellikle Trump’ın etkisiyle Cumhuriyetçilere yakınlaşan muhafazakar Hispanikler görevdeki mevcut Demokrat senatörün seçimleri kaybetmesine sebep olabilir ki şu anda anketlerde her iki aday da başa baş gidiyor. Yine Arizona ve Georgia eskiden Cumhuriyetçilerin güçlü olduğu eyaletlerken 2020’de Biden’in seçimleri kazandığı eyaletler olmuştu. Bu eyaletlerde Demokratların baş başa geçen yarışı kazanmaları için hem azınlıkları hem de ılımlı Cumhuriyetçileri sandığa taşıması gerekecek. Anketlere göre, bu eyaletlerde de seçimin sonucu muğlak.

Utah’ta Demokratlar aday göstermedi, bağımsız bir eski Cumhuriyetçi’yi destekleyeceklerini açıkladı. Ohio’da ise Demokrat Parti’yi sert bir şekilde eleştiren ılımlı bir Demokrat senatör aday gösterildi. Fakat bu iki eyalette Demokratların kazanma olasılığı anketlere göre çok yüksek değil.

Bir diğer başa baş seçim ise önceki yazımda anlattığım Pennsylvania seçimleri. Mehmet Öz’ün kazanması durumunda Senato’nun Cumhuriyetçilere geçmesi büyük olasılık.

Cumhuriyetçiler, Ohio, Utah varlıklarını korur, Demokratlar Georgia, Arizona’yı düşük anket sonuçlarına rağmen korursa sonucu Nevada ve Pennsylvania belirleyecek. Demokratların bu iki eyaletten birisinde seçimleri kazanması yeterli olacak. Fakat Demokratların aynı anda Georgia, Arizona, Nevada ve Pennsylvania’da seçimleri kazanması pek yüksek bir olasılık değil. Bu nedenle Senato’nun Cumhuriyetçilerin çoğunluğuna geçmesi yüksek bir ihtimal.

Yine yapılan anketlere göre, Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçilerin çoğunluğuna geçmesi büyük bir olasılık. Cumhuriyetçiler özellikle banliyö ve işçi sınıfının yoğun olduğu seçim bölgelerinde ekonomik sıkıntılar, artan enflasyon ve güvenlik endişesi gibi sebeplerden dolayı Temsilciler Meclisi seçimlerini kazanabilir.

Özet olarak, kişisel tahminim hem Senato hem Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçiler tarafından kazanılacağı yönünde, fakat özellikle Senato’da Demokratların kazanma ve benim tahminimin yanlış çıkma ihtimalinin de olduğunun farkındayım. Zira anketler cidden baş başa ve ABD’de bir oyla bile nasıl seçim sonuçlarının değiştiğini hep beraber 2020 seçimlerinde gördük.

Seçmenin parametresi ne?

Demokratlar seçmeni, kürtaj ve demokrasi söylemleriyle, Cumhuriyetçiler ise enflasyon, ekonomi, göç ve güvenlik söylemiyle ikna etmeye, sandığa taşımaya çalışıyor. Biden’in görev onayı %40’ın altında. ABD’de görev onayı düşük bir başkanın ara seçimleri kazanması geçmişteki örneklere bakıldığı zaman büyük bir mucize ki Trump’ın fiili bir ana muhalefet lideri gibi asla sahneden inmediğini unutmamak lazım.

ABD ara seçimlerinin sonucuna göre soyut bir demokrasi söyleminin mi yoksa somut bir gündelik hayat sorunu olan enflasyonun mu karşılığı olacağını da göreceğiz. Fakat bence bunun da yanıtı şimdiden hazır. Market alışverişinde zorlanan bir Amerikalı orta sınıf ailenin, demokrasiden endişe duyduğu için bir partiye oy verme olasılığını yüksek görmüyorum, ki anketlere göre de halkın seçim yaklaştıkça önemsediği konular arasında öncelikle ekonomi geliyor.

Seçimin sonuçlarındaki muğlaklık son oy zarfı açılana kadar muğlak kalacak gibi. Fakat Cumhuriyetçilerin ara seçim zaferini ilan ettiği andan itibaren Trump’ın 2024 başkanlık kampanyasının başlayacağı ve ABD’nin tarihindeki en kaotik ve gerilimli seçim sürecine hızlı bir şekilde gireceği gayet kesin.

8 Kasım’ın ertesi 14 Kasım Trump 2024 kampanyasının başlangıcı olacak, bir sonraki aşaması ise Kasım 2024 başkanlık seçimleri. Sonrası ise oldukça meçhul, gergin ve ürpertici.