Tarihi Agora’da meclis toplantısı

İzmir Büyükşehir Belediyesi Ağustos ayı olağan Meclis toplantısının ikinci oturumu İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in başkanlığında, tarihte önemli kararların alındığı ve yaklaşık bin 500 yıl önce Meclis toplantısının yapıldığı, 2 bin 300 yıllık Antik Smyrna Agorası’nda gerçekleştirdi. Toplantının başlangıcında İzmir tarihiyle ilgili video gösterildi.

Smyrna Agorası’nın Büyük İskender’den sonra kurulan kentin meydanı olduğunu ifade eden Smyrna Arkeoloji Kazıları Başkanı Doç. Dr. Akın Ersoy, “Bu kent Roma döneminde orta Bizans dönemine kadar olan süreçte önemli bir liman kenti. Kazı çalışmalarını bu planı zenginleştirmek adına çalışmaları sürdürüyoruz. 2007’den beri bu çalışmaları yürütüyoruz. Smyrna’da yanlış bir imaj var buradaki kalıntılar Agora olarak biliniyor ama ‘Smyna Agorası’ olarak söylenmesi gerekiyor. Büyük İskender’den sonra kurulan kentin meydanında yer alıyoruz. Mezarlıkbaşı veya Namazgah adı veriliyor. 17. yy dan itibaren bu alanda müslümanların gömü alanı var” dedi.

“KAZILAR 1933 YILINDA BAŞLADI”

İzmir Müzesi’ne binlerce eser verdiklerini belirten Doç. Dr. Ersoy, “Smyrna Agorası’ndaki çalışmalar Cumhuriyetin ilk kazılarından bir tanesi olarak kabul ediliyor. 1932 de TBMM’de alınan kararla kent içinde bulunan mezarlık alanları belediyelere verildi.

1933 yılından itibaren İzmir Müzesi’nin önderliğinde buradaki arkeolojik kazılar başladı. 2002 yılında eski İBB Başkanı Ahmet Piriştina zamanında yapılan projeyle başladı. İBB istimlak ve yıkımlarıyla birlikte bu alanda 4 hektarlık alan arkeolojik çalışmalara açıldı.

Son 11 yılda bin 575 adet eser İzmir Müzesi koleksiyonlarına vermiş durumdayız. Sadece Agorada değil Kadifekale ve Smyrna Tiyatrosu’nda kazı çalışmalarımız var. Bu alanda Helenistik dönemde kentin burada kurulduğu süreçte nasıl bir yapılaşma olduğu konusunda çalışmalar yapılıyor” ifadelerini kullandı.

“KONAK BU ŞEKİLDE KALKINACAK”

Meclis’te söz alan Konak Belediye Başkanı Abdül Batur, “Bu dönem Konak Belediyesi’nin sınırları içerisinde 3 bin 51 tescilli bina var. İzmir’de altın üçgen denilen Kadifekale, Basmane, Kemeraltı üçgeninde yapılan kazı çalışmaları İzmir’de turizm alanına katkı yapacak çok önemli bir çalışma. Kazılara verdiğiniz destek için teşekkür ederim. Konak bu şekilde ve kent bu şekilde kalkınacak” diye konuştu.

“AŞKLA ÇALIŞMAYA DEVAM”

Meclis toplantısında seçim vaatleri arasında yer alan Agora’dan Kadifekale’ye teleferik projesinin hatırlatılması üzerine konuşan Tunç Soyer, “Yüzlerce proje açıkladık, yüzlerce açıklamadığımız ancak yapacak olduğumuz proje var. Bunlarla ilgili canla, başla çalışmaya devam ediyoruz. Bunlar sihirli değnekle olacak çalışmalar değil. Zamana ve kaynağa ihtiyaç duyuluyor. Bunların hepsi yapılacak canla, başla, aşkla çalışmaya devam edeceğiz. Smyrna Agorası ve tiyatrosu kentin kimliğine ve bilinirliğine çok katıda bulunacak” ifadelerini kullandı.

KENT MERKEZİNDEKİ EN BÜYÜK AGORA

İzmir'in son 2 bin 300 yıllık geçmişine tanıklık eden antik kentte, İzmir Büyükşehir Belediyesi’yle koordinasyon halinde hazırlanan “Agora ve Çevresi Koruma – Geliştirme ve Yaşatma Projesi” çerçevesinde başlayan çalışmalarla, 1930’lu ve 1980’li yıllarda başlayıp tamamlanamayan kazılar sürdürüldü.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu alanda yapmış olduğu istimlak ve yıkımlar sonrasında, bölgenin önemli bir bölümü arkeolojik çalışmalara açıldı. Agora ve Eşrefpaşa Caddesi arasında kalan niteliksiz yapıların kamulaştırma ve yıkımları gerçekleştirildi. Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı ile imzalanan protokol çerçevesinde Büyükşehir Belediyesi Smyrna Antik Kenti (Agora) Kazı Başkanlığı'na maddi destek veriyor.

Dünyanın kent merkezindeki en büyük agorası olarak bilinen Smyrna (İzmir) Agorası, Büyükşehir Belediyesi’nin satın alıp yıktığı binaların yerinde yapılan arkeolojik çalışmalar sayesinde pek çok önemli yapı ve eser gün yüzüne çıkarıldı.

Agora’da kamulaştırmaların ardından yapılan çalışmalarda, İzmir için büyük bir önem taşıyan Smyrna kentinin yönetim ve adli işlerinin yürütüldüğü, depo, borsa ve diğer ticari mekanların bulunduğu Bazilika, “Batı Portiko” adı verilen mimari yapı, “Mozaikli Yapı” adı ile tanımlanan antik salon ve dört yüz kişilik Bouleuterion –Kent Meclisi ile Antik Roma Hamamı ortaya çıkarıldı.

Bazilika’nın duvarlarında M.S. 2. Yüzyıl’dan sonra yapıldığı tahmin edilen grafitiler bulundu. Ziyaretçilerin büyük ilgisini çeken grafitler, dönemin günlük yaşamına dair önemli bilgiler sunuyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, önümüzdeki süreçte ise Antik Smyrna Agorası'nın bilinirliğini ve turistik değerini artırmak amacıyla, içinde emanet holü, mağaza ve bilet gişesi de bulunan ana giriş binasını hayata geçirecek.

AGORA'NIN TARİHÇESİ

Kadifekale’nin kuzey yamacında şimdiki adı ile Namazgah Mahallesi’nde bulunan İzmir Agorası, Büyük İskender tarafından yeniden kurulan kentin iskan sahası içinde yer alıyor.

İzmir-Smyrna Agorası, mevcut haliyle M.Ö. 333'de Kadifekale’de kurulan Smyrna’nın Roma Dönemi’ne ait. İzmir Agorası ticari olmaktan daha çok bir devlet agorası görünümünde. Roma dönemine ait devlet agorasının büyük bir bölümü kazılar sonrası ortaya çıkarıldı.

İzmir Agorası’nın kalıntılarında Roma döneminde yapılmış Tanrı Poseidon’un kabartma heykeli ve Poseidon kabartmasının hemen yanında Tanrıça Demeter’in de bir kabartması bulunuyor. Günümüzde, yaşayan bir kentin içinde bulunması özelliği ve büyüklüğüyle dünyada eşine az rastlanan örnekler arasında yer alıyor.

Grekçe bir kelime olan Agora, “toplanılan yer, kent meydanı, çarşı, pazaryeri” gibi anlamlar taşıyor. Antik Çağ’da agoraların ticari, siyasi ve dini fonksiyonlarının yanı sıra sanatın yoğunlaştığı ve birçok sosyal olayın geçtiği veya gerçekleştirildiği kentin odak noktası olduğu biliniyor.